Biotexnologiya asoslari

Metan hosil bo’lish shartlari 
Ko’rsatkichlar Me’yoriy 
ko’rsatkichlar 
CHegara 
ko’rsatkichlari 
rN 
Uchuvchan kislotalar miqdori 
(SN3SOON bo’yicha) 
Umumiy ishqoriylik (SaSO3 
bo’yicha) 
6,8- 7,4 
50-500 mg/l 
500-1500mg/l 
6,4- 7,8
200 mg/l 
1000-3000 
CHiqadigan gazni tarkibi 
65-70% metan, 30-35% karbonat angidridi va 
boshqa gazlar 
Tuzlar 
NH4 (N bo’yicha ) 
300 mg/l. 
Na
3500-5500 
mg/l. 
K
2500-4500 
mg/l. 
Sa
2500-4500 
mg/l. 
Harorat, 0S 
33-37. 
Metan ishlab chiqarish 
0,3-0,4.m3/kg quruq organik modda hisobidan. 

---

Metan hosil qiluvchi bakteriyalar, kislota hosil qiluvchi bakteriyalarga nisbatan o’zlarini 
o’sib rivojlanishlari uchun yuqoriroq talablar qo’yadilar yani ularni ko’payishlari uchun mutlaqo 
anaerob sharoit va ko’proq vaqt kerak bo’ladi. 
8.2-jadval. 
Biogazning fizik xususiyatlari 
Ko’rsatkichlar
Koponentlar 
60% metan va 
40% SO2 aralashmasi. 
SH
4 
CO
2 
H2 H
2S 
Xajm qismi % 
55-
70 
27-
44 
1 3 
100 
YOnish issiqlik 
xajmi mdj/m3 
35,
5 
---- 10,
8 
2
2,8 
21,5 
YOnish xarorati 0S 
65
0-750 
---- 58
5 
-
--- 
650-750 
Zichligi, gr/l; 
me’yoriy
chegara
0,7
2 
10
2 
1,9
8 
40
8 
0,0
9 
31 
1
,54 
3
49 
1,20 
3,20 
Biogazni fizikaviy hususiyatlari uni ishlatish imkoniyatlarini ko’rsatadi. YOnishni hajmiy 
issiqligi, yonish xarorati, yonish chegarasi asosan SH4 miqdori bilan belgilanadi chunki H2 va 
H2S juda ham kam bo’lgan miqdori bu ko’rsatkichga tasir etish darajasida emas. 
Biogaz yoqilg’i sifatida muvaffaqiyat bilan ishlatilib kelinmoqda uni isitish usqurmalarida, 
suv isitadigan qozon xonalarida, gaz plitalarida, sovutgich usqurmalarida (absorbsion tipdagi), 
infra qizil nurlatgichlarda avtomobil va traktor xarakatlantirgaichlarida va xokakularda ishlatish 
mumkin. Karbyuratorli xarakatga keltiruvchilar osongina gazga o’tkazilishi mumkin, buning 
uchun karbyuratorli aralashtirgichga almashtirish kifoya. 
Biogazdan elektor energiyasi olinganda faqatina uni 30% elektr energiyaga aylanadi xolos, 
70% chiqindi issiqlikdir. Undan suv isitish, xayvonlarni saqlash (molxonalarni isitish), 

---

isiqxonalar yoki ularni isitish, quritg’ich xonalari yoki usqurmalarida xavoni isitish, 
mikroklimitni boshqarish va boshqa maqsadlarda foydalanish mumkin. 
8.3-jadval.