Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

 
 
 
3.5.1. 
Mamlakat haqida umumiy ma'lumot
Statistics Time xalqaro reyting kompaniyasi 2018 yil ikkinchi choragi 
hisobotiga ko‘ra Shvetsiya nominal YaIM hajmi 600,771 mlrd. AQSh dollari, 2017 
yil yakunlari bo‘yicha XVF ma‘lumotiga ko‘ra aholi jon boshiga tushadigan milliy 
daromad bo‘yicha esa 58,350 AQSh dollarini tashkil etib, hozirda dunyo 
Shvetsiya konstitutsiyasi 1809 yilda 
konstitutsiyaviy monarxiya sifatida ishlab chiqilgan 
va 1975 yilning 1 yanvarigacha kuchga kirdi. 
Qonunchilik hokimiyati parlamentga (Riksdag') 
berilgan. Monarx partiyalar o'rtasida energetika 
sohasida hamkorlik qilishni 1917 yil boshlarida 
Liberallar va Ijtimoiy Demokratlar koalitsiyaga 
kirgandan so'ng ishtirok etdi. Riksdag 1971 
yilgacha, uch yillik muddatga xizmat qilgan 350 
a'zoga ega bo'lgan yagona boshqaruv organi 
tashkil etildi. 1975 yilgi Konstitutsiyasi 349 a'zoga 
ega bo'lib, parlament muddati 1994 yilda to'rt yilga 
uzaytirildi. Bosh ijrochi hokimiyatni Riksdag spikeri 
tomonidan rasmiy ravishda taklif qilingan va 
parlament 
partiyalarining 
ovozlari 
bilan 
tasdiqlangan bosh vazir tomonidan bajariladi. 
Bosh vazir odatda hukumat partiyalarini aks 
ettiradigan 18-20 a'zodan tashkil topgan idora 
rahbarlarini tayinlaydi. 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 353 - 
iqtisodiyotining 24 orinida turadigan mamlakat
212
. Ushbu reyting kompaniya 
tomonidan mamlakatning 2023 yilga borib YaIM hajmi 745,0 mlrd. AQSh dollari 
bashorat qilinmoqda
213
. Shvetsiya 1995 yil 1 yanvarda Butunjahon Savdo 
Tashkilotiga a‘zo bo‘lgan
214
. 
Shvetsiya 
milliy 
daromadning 
butun 
jamiyat 
bo'ylab 
tarqatilishini 
ta'minlaydigan nisbatan yuqori daromad solig'i hisobidan moliyalashtirilgan 
saxovatli 
umumiy farovonlik ta‘minlangan raqobatbardosh aralash bozor 
iqtisodiyoti hisoblanadi. Ba'zan, bu rivojlanish Nordik modeli deb nomlanadi. 
Mamlaktatning judayam qulay geografik joylashuvi G‘arbiy Yevropa mamlakatlari 
orasida juda katta ustunlik beradi. Mamlakatning sharqdan Boltiq dengizi bilan 
chagaralanishi jahon bozorlariga suv yo‘li orqali chiqa olishi mavjud mehnat 
taqsimotini tarixan shakllantirgan. Mamlakat juda yuqori darajada yashash tarsi, 
ilmiy-amaliy fond va jamiyatlari, tadqiqot markazlari ve betakror ona tabiatni global 
issiqlik, atrof muhit va suv reurslarini ifloslanishini oldini olish bo‘yicha dunyoda 
birinchi o‘rinda turadi.
Shvetsiya Skandinaviya deb nomlangan bu yarim orolda joylashganligi XX 
asr oxirlarida yirik sanoat hududlari va erkin portlarni tashkilqilish orqali milliy 
iqtisosdiot tarmoqlarini rivojlantira oldi. Mamlakat ikkita Jahon urushida betaraf 
tomon sifatida ish olib bordi. Barcha resurslar va kompaniyalarning qariyb 90 foizi 
xususiy mulk bo‘lib, 5 foiz davlatga, 5 foizi iste'molchi yoki ishlab chiqaruvchi 
kooperativ sifatida faoliyat yuritadi. Hozirda Shvetsiya jahon hamjamiyati 
tomonidan katta obro‘-etiborga ega mamlakat. 2015-2017 yillar mobaynida 
mamlakat bosh vaziri tomonidan O‘rta yer dengizi orqali Yevropa Ittifoqiga kirib 
kelayotgan qochoq va muhojirlarning bir qismini mamlakatga joylashtirib yashash 
joyi hamda ish bilan ta‘inlab oliyjanoblik ko‘rsatdi. 2016-2017 yillarda Jahon 
iqtisodiy 
forumining 
raqobatdoshligi 
indeksi 
Shvetsiyani 
dunyodagi 
eng 
raqobatbardosh 5-o'rinni egalladi
215
. 
212
 http://www.imf.org/external/datamapper/ngdpdpc@weo/oemdc/advec/weoworld/swd
213
 http://statisticstimes.com/economy/countries-by-projected-gdp.php 
214
 https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm#collapseu
215
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sw.html

---