Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

3.7.4. Tabiiy resurslari va Energetika
Finlyandiya elektr energiyasi energetika tizimining asosiy mahsuloti bo‘lib, 
asosan, ichki iste'mol uchun yo‘naltirilgan. Finlyandiya quyosh energiyasining ichki 
manbalariga ega emas. Kayya hajmda neft, tabiiy gaz va boshqa energiya 
manbalarini, shu jumladan atom energiya uchun uranni import qiladi. 2009 yilda 
elektr energiyasini ishlab chiqarishda energiya manbalarini iste'mol qilish: 28% 
atom energiya, 16% gidroenergetika, 13% ko'mir, 11% tabiiy gaz, 5% torf va 10% 
yog'och yoqilg'i va boshqa qayta tiklanadigan energiya manbalaridir. 2017 yilda 
247
 
247
 https://www.britannica.com/place/finland/Agriculture-forestry-and-fishing 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 404 - 
elektr energiyasining sof importi 11% ni tashkil etdi. 2017 yilda elektr energiyasini 
iste'mol qilishning 18% import elektr energiyasidan olingan. 
Yevropa Komissiyasi Finlyandiyaga 2013 yil mart oyida Yevropa Ittifoqi 
Adliya Mahkamasida elektr direktivasini o'z vaqtida bajarmaganligi uchun 32,000 
kunlik jarimani talab qildi. Finlyandiyada qayta tiklanadigan energiya manbalaridan 
elektr energiyasini ishlab chiqarishning ulushi 2016 yilga nisbatan 40% ni tashkil 
etdi va 2020 yilga kelib 33% ni tashkil etishi ko‘zda tutilgan.
2017 yilning birinchi yarmida eng muhim manbalar - umumiy iste'molning 
29foizi, neft (21 foiz), atom (20 foiz), ko'mir (9 foiz), gaz (6 foiz), gidroenergetika 
(5 foiz) va qayat tiklanadigan (5%)ni tashkil etgan. Shamol energiyasi iste'molning 
bir foizini, boshqa manbalarni esa to'rt foizni qopladi. Finlyandiyaning o'z neft 
zaxiralariga ega emas,shuning uchun u 100 foizli neftni importiga asoslangan. 2015 
yilda Finlyandiyada neft importi qariyb 12.5 million tonnaga yetdi. 2014 yilda 
Finlyandiya neftining importi Rossiya (64 foiz), Norvegiya (11 foiz), Daniya (11 
foiz), qolgan qismi esa Buyuk Britaniya, Qozog'iston va Jazoirga to‘g‘ri keladi. 
Neft, Finlyandiya energiyasining 24 foizini tashkil qiladi. Neftning asosiy qismi 
transport vositalari uchun yo‘qilg‘I maqsadida bo‘lsa 320 mingtagacha uylar 
isitilishi aynan neftni qayta ishlash sanoati energetika resurslariga to‘g‘ri kelmoqda. 
Neste Oil Finlyandiyada yagona neftni qayta ishlash zavodi bo'lib, benzin va 
yoqilg'i kabi neft mahsulotlarini Baltiya va Shimoliy Amerikaga eksport qiladi. Neft 
importi 6,5 milliard yevroga baholandi va 3 milliard yevro miqdorida eksport 
qilindi. 2008 yildan boshlab, Finlyandiyaning atom energetikasi dasturi bo‘yicha 
ikkita yangi stantsiyasida to'rt yadroviy reaktorga ega bo‘ldi. 2016 yillarda to'rtta 
birlik 21,4-22,7 TWh elektr energiyasini ishlab chiqaradi, bu esa energiya ishlab 
chiqarishning 27-35% va Finlyandiyada energiya iste'molining 24-28% ni tashkil 
etadi. Ular 1990-yillarda 94% bo'lgan o'rtacha imkoniyatlarning omillari bilan 
dunyodagi eng samaralidir. Olkiluoto atom elektr stantsiyasida beshinchi atom 
reaktori qurilishi yakunlanmoqda. 
Agar rejalashtirilgan barcha loyihalar yakunlansa, atom energiyasining ulushi 
2025 yilga borib, 60 foizni tashkil etadi. Rossiyaning "Rosatom" kompaniyasi 

---