Mahalliy byudjet daromadlarini shakllantirish va samaradorligini oshirish istiqbollari

ǀ
ISSUE 6 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
318 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
subsidiyalar, o'zaro hisob-kitoblar yoki transfertlar shaklida moliyaviy yordamni talab 
qiladi. 
Hududlar bo‘yicha xarajatlar ijrosida respublika hududlari mahalliy byudjetlari 
daromadlarini shakllantirish, tafovutlar saqlanib qolmoqda. Mahalliy budjetlar 
daromadlari va xarajatlarining o‘zgarish dinamikasini tahlil qilsak, ayrim mahalliy 
byudjetlarda daromadlarga nisbatan xarajatlar miqdori ortib borayotganini ko‘ramiz. 
Bizning fikrimizcha, daromad manbalarini byudjetlar o'rtasida taqsimlash 
quyidagi mezonlarga asoslanishi kerak: 
♦♦♦ notekis taqsimlangan soliqlar resurs-soliqlar turli hududlarda respublika 
budjetining soliqqa tortish bazasiga va markazlashtirilgan qo‘shilgan qiymat solig‘i 
iqtisodiy barqarorlikka muvofiq, aksiz solig‘i to‘liq qo‘shilishi kerak; 
♦♦♦ Hozirgi vaqtda tadbirkorlikni rivojlantirish, kichik biznesni qo'llab-
quvvatlash bo'yicha asosiy talablar mahalliy hokimiyat organlari zimmasiga yuklatilgan. 
Bu mazkur korxonalar tomonidan to‘lanadigan daromad solig‘ini mahalliy byudjetlarga 
to‘liq undirish zarurligini belgilaydi; 
♦♦♦ Shaxsiy daromad solig'i respublika va mahalliy byudjetlar o'rtasida teng 
taqsimlanishi kerak. Chunki bu soliq doimiy yashash tamoyili asosida undiriladi va 
mahalliy moliya organlarining bu pulni undirishdan manfaatdorligi ortadi. Boshqa 
tomondan, bu soliqlar respublika byudjeti daromadlarida salmoqli ulushni egallaydi. 
Yuqoridagi ma’lumotlardan kelib chiqqan holda, mahalliy byudjetlar 
daromadlarini oshirish, ularning barqarorligini ta’minlash bo‘yicha chora-tadbirlarni 
amalga oshirish, mahalliy byudjetlar xarajatlaridan samarali foydalanishga erishish, 
shuningdek, mahalliy davlat hokimiyati organlarining mas’uliyatini oshirish bugungi 
kunning eng dolzarb muammosi hisoblanadi.