О‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2.3. Ochiq kalitli kriptotizimlar
Simmetrik kriptotizimlardagi mavjud muammolardan biri – maxfiy kalitni xavfsiz uzatish va saqlash. Quyida kalitlarni uzatish va xavfsiz saqlash bilan bog’liq muammolarni bartaraf etgan, assimetrik yoki ochiq kalitli deb ataluvchi kriptotizimlar bilan tanishib chiqiladi. Ochiq kalitli kriptotizimlarda maxlumotni shifrlash bir kalit bilan amalga oshirilsa (ochiq kalit deb ataladi), uni deshifrlash boshqa bir kalit (shaxsiy kalit deb ataladi) bilan amalga oshiriladi. Shuning uchun, ochiq kalitli kriptotizimlar simmetrik kriptotizimlarda mavjud bo’lgan kalitlarni taqsimlash muammosini o’zida bartaraf etgan. Biroq, ochiq kalitli kriptografik tizimlarning ham o’ziga xos muammosi mavjud. Ochiq kalitli kriptotizimlarni yaratishda “qopqonli” bir tomonlama funksiyalarga asoslaniladi. Bu o’rinda “bir tomonlama” iborasining ma’nosi – funksiya bir tomonlama osonlik bilan hisoblanadi. Biroq, ushbu funksiyani teskarisini hisoblash juda ham murakkab (ya’ni, hisoblash mumkin emas). Bu yerda “qopqonli” deyilishiga asosiy sabab, hujumchi ochiq axborotdan (masalan, ochiq kalit) shaxsiy axborotni (masalan, shaxsiy kalitni) tiklashda foydalana olmaydi. Mazkur bir tomonlama funksiyalarga misol sifatida faktorlash amalini olish mumkin. Ya’ni, tub bo’lgan ikkita p va q sonlarni generasiyalash va 𝑁𝑁 = 𝑆𝑆 ∗ 𝑞𝑞 ni hisoblash oson. Biroq, N soni yetarlicha katta bo’lganda uni ikkita tub sonning ko’paytmasi shaklida ifodalash murakkab vazifa va u yuqori hisoblash imkoniyatini talab etadi. Simmetrik kalitli shifrlarda ochiq matn 𝑃𝑃 shifrlansa, shifrmatn 𝐶𝐶 hosil bo’ladi degan shartli belgilash kiritilgan edi. Ochiq kalitli shifrlash tizimlarida esa xabar 𝑀𝑀 shifrlansa, 𝐶𝐶 shifrmatn hosil bo’ladi deb shartli belgilash kiritiladi. Ochiq kalitli kriptografik tizimlardan foydalanish uchun, B tomon ochiq kalit va unga mos bo’lgan shaxsiy kalit juftiga ega bo’lishi talab etiladi. B tomonning 46 ochiq kaliti kimga ma’lum bo’lsa, u ma’lumotni shifrlab yuborishi mumkin. Shifrlangan xabarni ochish faqat shaxsiy kalit egasi bo’lgan B tomonga joiz. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|