(ingilisc
ə diskriminaton - malın mənşə ölkəsindən asılı olaraq,
idxal mallarına tətbiq olunan tədbirlərdir) müxtəlif metodlarıdır.
Bel
əliklə, milli
iqtisadi təhlükəsizlik dedikdə,
ölkənin
əmtəə və xidmətlərlə təmin olunması, milli iqtisadiyyatın səmərəli
inkişaf etməsi üçün təhlükə yaradan xarici amillərin təsirindən
qorunması başa düşülür. Əgər ümumi daxili məhsulun (ÜDM)
s
əviyyəsi nəzərdə tutulan və ya təsadüfi xarici hadisələrdən
asılıdırsa, onda milli iqtisadiyyat təhlükədədir.
Əgər ÜDM səviyyəsi xarici amillərə reaksiya verərsə və
onların nəticələrini neytrallaşdırmaq
mümkün deyilsə, onda
iqtisadi t
əhlükəsizliyin səviyyəsi aşağı düşür. Milli iqtisadi
t
əhlükəsizlik məfhumu ilə yanaşı beynəlxalq iqtisadi təhlükəsizlik
m
əfhumu da işlənilir. Bunun mənası möhkəm sülhün yaranması
üçün iqtisadi və institusional şərait yaradan qarşılıqlı etibar və
b
ərabərliyə əsaslanan sistemdir.
Xüsusi iqtisadi təhlükəsizlik dedikdə, hər hansı ölkənin
birt
ərəfli, nə iqtisadi, nə də siyasi üstünlük əldə edə bilməməsi
başa düşülür.
Ölkənin rəqabət qabiliyyəti bir çox amillər əsasında 381
göstəricini 8 ümumi amildə birləşdirməklə müəyyən edilir:
1.
daxili iqtisadi potensial;
2. xarici iqtisadi
əlaqələr;
3.
dövlət tənzimlənməsi;
4. maliyy
ə-kredit sistemi;
5. infrastruktura:
6.
İdarəetmə sistemi;
7.
elmi-texniki potensial;
8.
əmək ehtiyatları.
51
Bu göstəricilərə hər bir ölkədə analitiklərin, ekspertlərin və
iri şirkət rəhbərlərinin sorğuları da əlavə olunur. Bu
qiym
ətləndirmə bütün ölkələrə deyil, yalnız sənaye cəhətdən
inkişaf etmiş, bəzi inkişaf etməkdə olan ölkələrə (hər şeydən
əvvəl yeni sənaye ölkələri), həmçinin keçid iqtisadiyyatlı ölkələrə
aiddir. Bu göstəricilər ölkələr üzrə xüsusi metodika ilə balların
miqdarına görə qruplaşdırılır. Balların dərəcəsi yalnız məhsuldar
qüvvələrin
inkişaf səviyyəsini deyil, eyni zamanda dünya
iqtisadiyyatında gedən dəyişikliklərə ölkələrin uyğunlaşma
xüsusiyyətlərini sübut edir.
Qabaqcıl ölkələrin dünya bazarında rəqabət qabiliyyəti
aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir:
Dünya bazarında ölkələrin rəqabət qabiliyyətinin reytinqi
Dostları ilə paylaş: