Davlat maqsadli fondlari moliyaviy resurslaridan samarali foydalanish yo’llari

mlrd.so‘m 
Hisobot davri 
DMJlar soni 
Daromadlar 
shundan, 
byudjetdan 
transfertlar 
xarajatlar 
transfertlarning 
xarajatlardagi 
ulushi, foiz 
2019-yil 
3 
25272 
27073 
2020-yil 
18 
34302 
10992 
36498 
30,1 
2021-yil 
19 
45551 
12671 
41339 
30,7 
2022-yil
23 
31700 
25400 
58500 
43,4 
2023-yil 
(prognoz) 
24 
41250,7 
29867,6 
70212,9 
42,5 
Darhaqiqat, davlat maqsadli jamg‘armalarining 2022-yilgi jami daromadlari 
(transfertlarni hisobga olmagan holda) 31,7 trln. so‘m, xarajatlari esa 58,5 trln. so‘m 
miqdorida prognoz qilingan. Davlat maqsadli jamg‘armalari byudjetlarining 
loyihalarini taqchillikka yo‘l qo‘ymasdan ishlab chiqish maqsadida davlat maqsadli 
jamg‘armalarining 2022-yil boshidagi kutilayotgan 6,1 trln. so‘mlik qoldiq mablag‘lari 
inobatga olingan holda ishlab chiqilgan. Davlat byudjetidan davlat maqsadli 
jamg‘armalariga o‘zlariga yuklatilgan davlat funksiyalarini to‘liq amalga oshirishlari 
uchun 25,4 trln. so‘mlik maqsadli transfertlar ajratilishi ko‘zda tutilgan
7
. 
Xulosalar 
Xulosa qilib aytganda, iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanishning bugungi bosqichida 
byudjet daromadlari ishlab chiqarishning rivojlanishi, xo‘jalik subyektlari va aholi 
daromadlarining oshib borishi, soliq bazalarining kengayishi, mulk shakllarining 
ko‘payishi bilan ortib bormoqda. Lekin bu davrda jamiyatning ko‘ptomonlama 
ehtiyojlari ham kamaygani yo‘q, aksincha, davlat byudjeti hisobidan mablaq’ bilan 
ta’minlanishi obyektiv zaruriyat bo‘lgan, mohiyat jihatidan yangi-yangi tadbirlar, 
loyihalar, yo‘nalishlar paydo bo‘ldi. Ularni to‘liq hajmda moliyalashtirish yanada 
ko‘proq mablag‘larni jalb qilishni taqozo etadi. Lekin daromadlarni muttasil oshirib 
borish (xususan, soliqlarni oshirish orqali) imkoniyati amaldagi soliq qonunchiligi 
hamda soliq to‘lovchilarning iqtisodiy imkoniyatlari bilan chegaralangan. Shu bilan 
birga, soliqlarni asossiz ravishda oshirish iqtisodiy subyektlarning xo‘jalik faoliyatiga 
6
https://openbudget.uz/static/davlat-masadli-zhamarmalari Internet manzilidagi axborot portali ma’lumotlari asosida 
muallif tomonidan tayyorlandi. 
7
O‘zbekiston Respublikasining “2022-yil uchun O‘zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti to‘g‘risida”gi Qonuni loyihasi 
va 2022-yil uchun Byudjetnoma bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Hisob palatasining Xulosasi.
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3.848
May 2023 / Volume 4 Issue 5
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
1460

---

jiddiy putur yetkazadi, ularning ishlab chiqarishni rivojlantirish, uning samaradorligini 
oshirishga bo‘lgan qiziqishlarini so‘ndiradi. Bunday sharoitda byudjet xarajatlarining 
byudjet daromadlari bilan balanslangan bo‘lishiga har doim ham erishib bo‘lmaydi. 
Natijada davlatning oldida boshqa muhim makroiqtisodiy masala - byudjet 
taqchilligini iqtisodiy xavfsiz darajada ushlab turish masalasi ko‘ndalang bo‘ladi.