Pardozbap materiallar

Diywallar sırtına o’riletug’in tábiyiy tas materiallar : 
Yo’nilgan plitalar granit, qumtosh hám tıǵız hák taslardan tayarlanadı 
; qalıńlıǵı tayarlaw texnologiyasına uyqas etip alınadı, lekin 100 mm 
den juqa bolmaydı ; sırtı naǵısdor (bo’rtiq, taram­taram, sızıq ­sızıq 
hám qal­qal) boladı. Bunday kafeller sırtqı diywallardıń sırtına oraladı
Arralangan taslar – granit, hák tas, marmartoshlardan arralab alınadı : 
qalıńlıǵı 40 ­150 mm boladı, sırtı yaltiratilgan, jilvirlangan, arralab 
naǵıslar salınǵan kafeller sırtqı diywallar sırtına oraladı ; 
Marmartosh hám hák taslardan tayarlanǵan juqa (qalıńlıǵı 6 ­20 mm) 
kafeller ishki hám sırtqı diywallar sırtına oraladı. 
Jasalma tas islep shıǵarıw ushın poliuretan kauchuklari tiykarında 
tayarlanǵan matritsalar qollanıladı. Bul halda yulka plitaların islep 
shıǵarıw ushın plastmassa qálipleri uyqas kelmeydi. Nege? Sebebi tas 
islep shıǵarıw ushın joqarı mayısqaqlıqqa iye bolǵan matritsalar kerek, 
bul dástúriy plastik qálipler ushın etarli emes. Biraq, barlıq kauchuk 
(poliuretan) matritsalar buǵan uyqas kelmeydi. Bazarda usınıs etilgen 
sırtqı kórinislerdiń kópshiligi qattı deformatsiyalarga beyim (tas ushın 
qabıl etiliwi múmkin emes) yamasa etarlicha kúshli emes. Sol sebepli, 

---

tas tayarlaw ushın haqıyqıy quyma qálipleri arzan emes. Tek joqarı 
elastik hám sapalı qálipler járdeminde maydan detallarini, barmaq 
ızlarına shekem, anıq tákirarlaw múmkin. Bul jasalma tasdı qımbat 
bahalı hám qımbat bahalı párdazlaw materialına aylantıradı. Basqa 
máselelerde, qarsı qálipleriniń joqarı bahası tasdıń satıw bahasınan 
kóre kóbirek oraladı. 1 m2 ushın 5 dollar islep shıǵarıw ma`nisi menen 
ónimdiń bazar ma`nisi qashannan berli 1 m2 ushın 30 ­40 dollardı 
quraydı. 
Jasalma tas hám yulka plitaların islep shıǵarıw texnologiyasınıń 
uqsaslıǵına qaramastan, júdá kóp ayırmashılıqlar bar. Naǵız ózi 
ayırmashılıqlar ápiwayı reńli betondı bankler, diplomatik oraylar, 
qımbat bahalı restoranlar hám basqa “ iri” mákemeler arasında júdá 
ataqlı bolǵan elita párdazlaw materialına aylantıradı :
1. Jasalma tasdıń ayırım túrlerin biypul quyılıw arqalı ámelge asırıw 
múmkin. Yaǵnıy, terbelis quyılıwdan paydalanmastán. Erkin quyma 
tek jasalma qatlamlı tas óndiriste qollanıladı. Bunday tas ózgertirilgen 
universal maqsetli gips (GTsPv) tiykarında islep shiǵarıladı.
2. Islep shıǵarıw maydanı basqa soǵan uqsas materiallardı (plitkalar, 
shtamplangan beton hám basqalar ) óndiriske qaraǵanda talay kem jay 
iyeleydi. Óytkeni ápiwayı – tas óndiriste qáliplerde beton qospanıń 
tásiri yulka plitaların óndiriske qaraǵanda 2 teńdey kem. Hám gips óz 
ishine alǵan beton ushın – 10 ese kóp. 
3. Tas islep shıǵarıw ushın úskeneler mólsherlew anıqlıǵın asırıw 
ushın ornatılıwı kerek. Eń kishi anıq emeslikler qabıl etiliwi múmkin 
emes – sırtqı porlash parametrleri hám tayın tasdıń reńi buǵan 
baylanıslı. 
4. Tas islep shıǵarıw biznesiniń rentabelligi ápiwayı yulka plitaların 
óndiris shıǵarıwdan joqarı. Texnologiyalardıń birdey bahası menen 
usaqlap satıw bahalar sezilerli dárejede parıq etedi. Nege? Awa, sebebi, 
tariypiga kóre, sánatli qatlamlar arzan bolıwı múmkin emes. Hám 

---

jasalma tasdıń elitizmi vizual túrde onı tábiyiyden ajıratıp bolmawi 
menen belgilenedi. 
5. Joqarı baha parqı túrli qarıydarlarǵa itibar qaratıwdı usınıs etedi.. 
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017 jıl 7 fevral daǵı PF 4947­
san “Ózbekstan Respublikasın jáne de rawajlandırıw boyınsha 
háreketler strategiyası tuwrısında” gi Pármanı, 2017 jıl 24 maydaǵı 
PQ­3004­ san “Ózbekstan Respublikası Mámleket Geologiya hám 
mineral resurslar komiteti sistemasında birden­bir geologiya xızmetin 
dúziw boyınsha ilajları tuwrısında”gi Sheshimi arnawlı bir dárejede 
xızmet etedi. 
Geografiyalıq jaylasıwı : Ózbekstan Respublikası Amudarya hám 
Sirdaryo aralıǵinda jaylasqan, maydanı 449, 8 mıń kv km. Respublika 
shegarası Batıstan Shıǵısqa 1425 km, arqadan qublaǵa shekem 930 
km. Respublika arqa ­shıǵısda Kazaxstan, Shıǵısda hám qubla­
shıǵısda Kirgizstan hám Tadjikistan, Batısda Turkmenistan, Qublada 
bolsa Afganistan menen shegara qatar bolıp tabıladı. 
Ózbekstan Oraylıq Aziya mámleketleri arasında júdá qolay tábiyiy­
geografiyalıq jaǵdayǵa iye. Mámleket aymaǵı ayriqsha oypatlıq hám 
taw relefini óz ishine aladı. Ózbekstan aymaǵınıń úlken bólegin 
oypatlıqlar quraydı. Usılardan eń áhmiyetlisi Turan oypatlıǵı bolıp 
tabıladı. Mámleket shıǵısı hám arqa shıǵısında Tyan­Shan hám Pomir 
taw (mámlekettiń eń joqarı noqatı (4643 m.) dizbeleri jaylasqan. 
Ózbekstan aymaǵı orayında dúnyanıń sheksiz shólidan biri – Qızılqum 
to’selip jatir.