Pardozbap materiallar
Yüklə 63,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
TA’BIYIY TAS HA’M JASALMA MATERIALLARDAN TAYARLANG’AN PARDOZBAP MATERIALLAR Jobasi: 1. Ta’biyiy tas materiallari qa’siyetleri, jaylasiwi ha’m paydalaniw. 2. Jasalma tas materiallari tu’rleri ha’m qa’siyetleri 3. Ta’biyiy ha’m jasalma taslardan tiykarindag’i pardozbap materiallar. Tábiyiy tas materiallar túrli taw jınıslarınan mexanik jol menen alınadı. Olardan qurılıs materialları retinde hám de beton, gerbish, qarıwma hám sol sıyaqlı jasalma qurılıs materialları tayarlanatuǵın sheki onim formasında keń paydalanıladı. Tas materiallardıń fizikalıq, mexanik hám ximiyalıq kórsetkichlariga baylanıslı bolǵan, qurılıs ózgesheliklerinen eń áhmiyetlileri materialdıń tıǵızlıǵı, miytinlik shegarası, suwıqbardoshligi, uzaqqa shıdamlılıǵı, yaǵnıy bekkemligi hám ıssı ótkezgishligi bolıp tabıladı. Mexanik miytinlik marka menen, basqasha etip aytqanda, materialdıń qısılıwǵa, iymeyiwge hám sozılıwǵa shıdamlılıq dárejesi menen ańlatıladı. Tábiyiy párdazbop taslardı qayta islew mámlekettiń zárúrli tarmaqlarınan biri esaplanadı. Ózbekstan Respublikasında keń kólemli qurılıs jumısları alıp barılıwı munasábeti menen párdazlaw jumısları kolemi artıp barıp atır. Turar jay ımaratları, jámiyetlik hám sanaat binalardı qurıwda párdazlaytuǵın materiallar retinde tábiyiy párdazbop taslardan qayta islengen plitalar, arxitekturalıq ónimler keń qollanıp kelinip atır. Tábiyiy tas ataqlı hám ızlenetuǵın qurılıs materialları qatlamına kiredi. Onıń ekologiyalıq tazalıǵı, uzaq xizmet etiw múddeti, tábiyiy dúzılıw, hár qıylı sırtqı kórinisler hám reńler onı keń kólemde qurılıs, abadanlastırıw, koridor hám jol shetleri, jol hám platformalarni jatqızıwda isletiw imkaniyatın beredi. Sonıń menen birge búgingi kúnde tábiyiy párdazbop tas ónimlerinen ımaratlardı bezatish ushın hár qıylı fasad sistemalarında aktiv paydalanılıp atır. Házirgi kúnde 101 tábiyiy párdazbop tas (marmar, granit, gabbro hám t.b. ) kánleri mámleket rezervine kiritilgen (ulıwma rezervi – 118, 7 mln. M3) bolıp, sonnan 51 kondan yamasa 43% ten (50, 9 mln. M3) paydalanılıp kelinip atır. 2018 jılda tábiyiy párdazbop tas kánlerinen jámi 209, 0 mln. M3 marmar, granit, gabbro hám basqalar qazib alınǵan. Bul 2017 jılǵa (131, 5 mln. M3) salıstırǵanda 37 % ga artqanligini kórsetedi. 2018 jılda tábiyiy párdazbop taslardı qayta islewge qánigelesken 155 kárxana tárepinen 4, 5 mln. M. Kv den artıq marmar, granit, gabbro hám basqalardan plitalar, arxitekturalıq ónimler (jol hám koridor bardyurlari, arxitekturalıq ónimler hám basqalar ) islep shıǵarılǵan bolsa, búgingi kúnde “O’zsanoatqurilishmateriallari” awqamı hám wálayatlar hákimlikleri tárepinen ámelge asırılǵan iri investitsiya joybarlardıń jumısqa túsiriliwi nátiyjesinde respublika aymaǵında tábiyiy párdazbop taslardı qayta islewge qánigelesken 200 den artıq kárxanalar xızmet kórsetip atır. 2019 2021 jıllarda tábiyiy párdazbop taslardı (marmar, granit, gabbro hám basqalar ) qazib alıw hám qayta islew boyınsha bir qatar investitsion joybarlardı ámelge asırıw názerde tutılǵan. Nátiyjede jıllıq islep shıǵarıw quwatı derlik 3, 0 mln. Metr kvadrattı quraydı. Iri joybarlar Tashkent (“ Best Stone Service” MChJ – 60 mıń kvadrat metr), Jizzaq (“ Granit Hill” MChJ – 50 mıń kvadrat metr), Surxondaryo (“ Comfort inert service” MChJ – 300 mıń kvadrat metr), Navaiy (“ Marmarobod” MCHJ – 1, 2 mln. Kvadrat metr, “ Faridbek Jeńisbek” MChJ – 100 mıń kvadrat metr, “ TRADE PRODUCTION INTERNATIONAL” MChJ QK – 250 mıń kvadrat metr, “ GAZGAN STONE” MChJ – 180 mıń kvadrat metr, “ STONE STANDART GROUP” MChJ – 40 mıń kvadrat metr) wálayatlarında ámelge asıriladı. Tas materiallar tómendegishe klassifikasiyalanadi: tıǵızlıǵına kóre – salmaqli (tıǵızlıǵı 1800 kg/m3 ten zıyat ) hám jeńil (tıǵızlıǵı 1800 kg/m3 ten kem) materiallar ; qısılıwǵa shıdamlılıq shegarasına kóre – 41000 markaǵa ajratıladı ; usınıń menen birge, jeńil tas materiallardıń markası 200 ge shekem boladı ; salmaqli tas materiallardıń markası 100 den baslanadı hám talay joqarı boladı ; suwıqqa shıdamlılıq dárejesine kóre – Mrz 10 markadan Mrz 300 markaǵa shekem ajratıladı. Usınıń menen birge, jeńil tas materiallardıń markası Mrz 10 nan Mrz 25 ke shekem boladı. Qurılıs obiektlerinde ulıwma ishlov berilmegen, turpayı islengen hám sırtı puqta tegislengen tábiyiy tas materiallar qollanıladı. Qurılısda isletiletuǵın tábiyiy taslardıń xillari: Tastıń úlken bir bólegitosh – nadurıs forma daǵı hák tas, qumtosh hám basqa tıǵız taw jınısları bulaklari – tas diywallarǵa nshlatiladi hám betonǵa toldırǵısh retinde qosıladı ; shaqırtosh – iriligi – 5150 mm keletuǵın túrli forma daǵı, ótkir qırlı mayda taslar (áspiydalagichlarda alınadı ) – betonǵa toldırǵısh retinde qosıladı, tiykar tiyine solinadi hám taǵı basqa ; maydalanǵan tas – iriligi – 5150 mm keletuǵın, sırtı tegis taslar— karyerlar, dárya, teńizler hám kól tubidan alınadı, beton tayarlaǵanda toldırǵısh retinde qosıladı, trotuar hám jollar qurıwda ultaraq retinde solinadi hám taǵı basqa ; Tiykar hám diywallarǵa isletiletuǵın material hám de buyımlar : nadurıs forma daǵı tastıń úlken bir bólegitoshlar (úlkenligi 150 x150 mm) – tiykarlarǵa isletiledi; jatqızıwǵa qolay, tegis tastıń úlken bir bólegitosh – shama menen eki qırı parallel bolıp, tiykar qurıw hám basqa jer astındaǵı konstruksiyaları ushın isletiledi; arralangan diywalbop taslar hám iri bloklar – diywallar hám tiykarlar qurıw ushın paydalanıladı ;shu menen birge, tıǵızlıǵı 2100 kg/m3 ten artıq bolǵan bloklar podvallar tiykarı hám diywallarına isletiledi. Diywallar sırtına oralatuǵın tábiyiy tas materiallar : yo’nilgan plitalar granit, qumtosh hám tıǵız hák taslardan tayarlanadı ; qalıńlıǵı tayarlaw texnologiyasına uyqas etip alınadı, lekin 100 mm den juqa bolmaydı ; sırtı naǵısdor (bo’rtiq, taramtaram, sızıq sızıq hám qalqal) boladı. Bunday kafeller sırtqı diywallardıń sırtına oraladı ; arralangan taslar – granit, hák tas, marmartoshlardan arralab alınadı : qalıńlıǵı 40 150 mm boladı, sırtı yaltiratilgan, jilvirlangan, arralab naǵıslar salınǵan kafeller sırtqı diywallar sırtına oraladı ; marmartosh hám hák taslardan tayarlanǵan juqa (qalıńligi 6 20 mm) kafeller ishki hám sırtqı diywallar sırtına qaplanadi; tıǵız jınıslardan tayarlanǵan tas taxtalar tek sánatli ımaratlar ushın mólsherlengen bolıp, áynek tokchalarına isletiledi. Yüklə 63,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|