malari bilan ifodalanadi, shunday ekan, u til vositasi b o ‘lgan s o ‘zda m uhim aloqa m aterialiga aylanadi. Kishi tu sh un ch a ifodalaydigan so ‘z (s o ‘z birikm asi)ni bilsagina, shu tushunchaga asoslangan h old a tashqi nutqda fikrlash irrhkoniga ega bo'ladi. N u tq d a fikr shakllanrtritadi, shu bilan birga, fikr nutqni yaratadi. „N utq tafakkur bilan cljam barchas bog'langandir. N u tq b o'lm asa, tafakkur ham bo'lmaydi.- til materiali bo'lm asa, fikrni ifodalab berib b o'lm aydi"23. : Fikrni nutqiy shakllantirish uning aniq, tushunarli, sof, izch il, m antiqiy bo'lishini ta’minlaydi. Tilni egallash shu tilning fonetikasrni, lug'at tarkibini, gram matik qurilishini bilib olish, fikrni takom illashtirish u ch un , tafakkurni o'stirish uch un shart-sharoit hozirlaydi. Bilim lar, dalillar, har xil axborotlar tafakkurning ham , nutqning ham m ateria- lidir. N utq tafakkur jarayonini o'rganishning m uhim vositasi bo'lib xizm at qiladi. N u tq d an o'quvchi fikriy rivojining asosiy o'lchovlaridan biri sifatida foydalaniladi. O 'quvchining barcha o'quv predm etlaridan materialni o'zlashtirishi va um um iy aqliy rivojlanishi haqida fikr yurit- ganda, u yoki bu m avzuni o'quvchi o 'z nutqida (yozgan inshosida, axborotida, qayta hikoyalashda, savollarga bergan javobida) qanday bayon eta olishiga qaraladi. Shunday qilib, nutqni tafakkurdan ajratib bo'lm aydi, nutq tafakkur asosida rivojlanadi; fikr nutq yordam ida pishib etiladi, yuzaga chiqadi. Ikkinchi tom ond an , nutqning o'sish i fikrni shakllantirishga yordam beradi, takom illashtiradi. O 'quvchilar nutqini o'stirishning boshqa o'quv predm etlari bilan
bog'liqligi
O 'quvchilar nutqini o'stirish boshqa o'quv predm etlaridan o'tk azi-
