burchakli ko'chishlarni o'zgartirgichlar; — kuchlami o'lchaydigan — dinamometrlar va kuch o'zgartirgichlar; — kuchlanish o'lchaydigan asboblar; — zichlik o'lchaydigan — plotnomerlar va zichlik o'zgartirgichlar; — harorat va namlik o'lchaydigan — termometr, vlagomer hamda harorat va namlik o'zgartirgichlar. Texnik adabiyotlarda «преобразователь» (o'zgartirgich) atamasi o'rniga ko'pincha «uzatkich» (uzatgich) termini ishlatiladi. Agar o'matilgan asboblar soni ko'p bo'lib, o'lchash ishlari bir necha marta takrorlanishi zarur bo'lsa, u holda o'lchash ishlari shunga moslangan o'lchash uskunalari vositasida markazlashtirilgan usulda amalga oshiriladi. Ammo o'lchanadigan nuqtalar soni uncha ko'p bo'lmay, markazlashtirilgan usulga kerakli uskunalar bo'lmasa, u holda bevosita joyning o'zida o'lchaydigan asboblardan foydalaniladi. Quyida turli xil asboblar va o'lchash usullari bilan tanishib o'tamiz. 4.2. Chiziqli ko‘chishlami o‘Ichaydigan asboblar Sinash ishlarini amalga oshirishda konstruksiyaning materiali va o'lchamlariga bog'liq holda bir necha santimetrdan bir necha mikrongacha bo'lgan ko'chishlarni oMchashga to'g'ri keladi. Masalan, yog'och konstruksiyalar bir necha santimetiga solqilansa, metall konstruksiyalar bir 42
b) d)
4.1-rasm. N.N. Maksimov progibomerining sxemasi: a -o ld id a n ko'rinishi; b -y o n id a n ko'rinishi; v-sim ning shkivga о ‘ralish i; 1-qo'zg'alm as o'q; 2 — shkiv; 3 — tortilgan sim; 4-tosh (yuk); 5— strelka; 6 — aylan a shkala; 7-disk; 8-strelkaning to 'la aylanishlar sonini ко 'rsatuvchi barabancha shkalasining diski; 7 — tirqishidan ко 'rinib turgan qismi.
