MIOMODULIN A MOLEKULUNUN [MESer3], [MEMet4] VƏ [MEArg6]
ANALOQLARININ QURULUŞ – FUNKSİYA ƏLAQƏLƏRİ
Leyla AĞAYEVA
Qafqaz Universiteti
leylanamig@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Biomolekullarin quruluş və quruluş-funksiya tədqiqatlarında düz və tərs quruluş məsələsi adlanan iki növ məsələ həll
olunur. Düz quruluş məsələsində məlum aminturşu ardıcilligina əsasən molekulun fəza quruluşu təyin olunur. Bu məsələnin
həllindən sonra molekulun stabil konformasiyalari yıgımı və konformasiya imkanlari məlum olur. Tərs quruluş məsələsi
ondan ibarətdir ki, tədqiq olunan molekulun elə analoqları sintez üçün təklif olunsun ki,onların hamısının birlikdə fəza
quruluşları təbii molekulun stabil konformasıyalarinin yığımını versin. Digər tərəfdən təbii molekulun sintetik analoqları
seçiləndə aşağıdakı şərtlər nəzərə alınmalıdır: birinci,elə analoq sintez üçün təklif olunmalıdır təbii molekulun fizoloji fəal
funksiyalarından bir və ya bir neçəsini yerinə yetirə bilsin; ikincisi,elə analoqlar sintez üçün təklif olunmalıdır ki, onlar
fermentlərin təsirinə qarşı davamlı olsunlar; üçüncüsü, elə analoqlar olmalıdır ki, özlərinin fədəf hüceyrələrinə nüfuz edə
bilsin.
Bu işdə miomodulin A molekulunun metilləşdirilmiş analoqları tədqiq olunmuşdur. Məlumdur ki, metilləşdirilmiş
aminturşuları maraqlı konformasiya xüsusiyyətlərinə malik olurlar. Azot atomuna metil qrupu birləşdikdə aminturşu
qalığınn özünün və ondan əvvəlki aminturşu qalığının əsas zəncirinin konformasiya sərbəstliyinə ciddi təsir edir.Aminturşu
qalığının özünün R oblastı qadağan olunmuş olur, B oblastı isə enerjisinə və sahəsinə gorə L oblastına ekvivalent olur.
Metilləşdirilmiş aminturşu qalığından əvvəl gələn aminturşu qalığının əsas zəncirinin R formasının konrormasiyaları isə
yüksəkenerjili olurlar. Buna görə də peptid zəncirə metilləşdirilmiş L-aminturşu qalıqlarının daxil edilməsi eyni zamanda iki
aminturşu qalığının əsas zəncirlərinin R formalarının konformasiyalarını yüksəkenerjili edir.
Miomodulinlər molekulları neyropeptidlər fəsiləsinə aiddirlər. Onlar neyrotransmitterlərin köməyi ilə neyronların və
membran cərəyanlarının həyəcanlaşmasına modullaşdırıcı təsir göstərir. Miomodulin həm də K
+
, Ca
++
ionlarının daşınması
üçün müxtəlif ion kanallarını modullaşdırır, sensor neyronlarının elektrofizioloji xassələrinə tormozlaşdırıcı təsir göstərir [1-
|