Она тили 5 синф indd

384-mashq.
 “O‘zbek tilining izohli lug‘ati
”da kitobga berilgan ta’-
rif ni o‘qing, izohli lug‘at qanday bo‘lishi haqida o‘z fi krin gizni ayting.
KITOB [arabcha: yozilgan, muqovalangan asar]: 1. Ma’lum 
matnli varaqlardan iborat, juzlab tikilgan, muqo valangan, hajmi 
– Bilasizmi, Donoxon, tildagi barcha so‘z lar shu til-
ning lug‘at tarkibini tashkil qiladi. Ularni ajdodlardan 
avlodlarga yetkazishda lug‘atlarning o‘rni katta.
– Rost aytasiz, Komiljon, lug‘atlar so‘zlar xazina-
si sanaladi. Ular bilan ishlashni bilasizmi? Buni 
o‘quvchilardan so‘raymiz.
So‘zlari alifbo tartibida joylashtirilgan, turlicha izohlar be-
rilib, kitob shakliga keltirilgan to‘plam 
lug‘at
deyiladi. Lug‘atlar -
ning turi ko‘p. Masalan, so‘zlarning to‘g‘ri yozilishi 
imlo lug‘ati-
da, ma’nosi 
izohli lug‘at
da, boshqa tildagi shakli 
tarjima lug‘ati-
da be riladi. Undan tashqari, 
ensiklopedik lug‘atlar
, 
sinonim
, 
an-
tonim
, 
omonim
, 
paronim
so‘zlar lug‘ati
ham bor.
http://eduportal.uz

---

158
ONA TILI 5-sinf
 
48 betdan kam bo‘lmagan, bosma (qadimda qo‘lyozma ham) 
asar. 2. Umuman, ma’lum shaxs, voqea-hodisa va boshqalar-
ga oid tugal, odatda, nashr etishga (kitob bo‘lishga) mo‘ljallan-
gan asar.
385-mashq.
 
A.Hojiyevning “
O‘zbek tili sinonimlarining izohli lug‘ati” 
kitobidan olingan parchani ko‘chiring. So‘zlarning izohiga e’tibor bering.
Balandlamoq, yuqorilamoq, ko‘tarilmoq, o‘rlamoq.
Baland 
(yuqori) tomon yo‘nalmoq. 
Balandlamoq, yuqorilamoq 
so‘zlarida 
shu ma’no aniq sezilib (ifodalanib) turadi. 
Ko‘tarilmoq
, umuman, 
pastki nuqtadan tikkaga qarab yo‘nalishni bildiradi. Baland (yuqori) 
tomonga qarab yo‘nalish ma’nosi esa ma’lum so‘z yoki boshqa 
vositalar yordamida reallashadi. 
O‘rlamoq
kam qo‘llanadi.