Iqtisodiyot asoslari

Soliqqa tortish obyektlariga muvofiq soliqlarni tasniflash 
Real 
Shaxsiy 
Fiskal mono-
pol 
Aksizlar 
Bojxona 
to‘lovlari 
Yer 
Uy-joy
Qimmat-
baho 
qog‘ozlarga 
Aholidan 
daromad 
solig‘i 
Korparotsiya-
larning 
foy-
dasiga soliq 
Kapitalni-ng 
o‘sishiga 
meros 
va 
sovg‘alardan 
mulk solig‘i 
Yakka 
tarti-
bdagi univer-
sal 
(aylanmadan 
soliq) 
qo‘shilgan 
qiymat Solig‘i 
Tovar-
larning 
ayrim 
turlariga 
Kelib chiqi-shi 
bo‘yicha: 
eksport 
import 
Maqsadlar 
bo‘yicha: 
fiskal 
protension 
dempingga 
qarshi
stavkalar 
bo‘yicha
spetsi-
fik (o‘ziga xos) 
va boshqalar 
Soliqqa tortish tizimida obyektlar bilan bir qatorda soliq stavkalari va 
soliq imtiyozlari ham ulardan kam rol o‘ynamaydilar. 
Soliq stavkasi: 

eng katta soliq stavkasidan; 

o‘rtacha soliq stavkasidan; 

nolinchi stavkasidan; 

imtiyozli stavkadan iborat bo‘ladi. 
Soliq imtiyozlari
– bu ayrim korxonalarga ularning yo‘nalishlari, 
chiqarayotgan mahsulotlarining holatiga qarab soliq stavkalarini ka-
maytirish yoki ularni to‘lashdan to‘liq ozod qilishdir. 
Soliqlar 
To‘g‘ridan-to‘g‘ri 
Bilvosita

---

92 
Soliq tizimlari 
Soliqqa tortishning progressiv (o‘sib boruvchi) tizimi
– undirish usu-
li bo‘lib, unda soliq stavkasi daromadning soliq solinadigan hajmi yoki 
mulkning qiymati o‘sib borgan sari oshib boradi. 
Soliq solishning proporsional tizimi
– soliq undirishning shunday 
usuliki, unda soliqqa tortish bazasi (daromad, foyda, mulk va hokazo-
lar)ning mutlaq hajmidan qat’i nazar, soliq solishning yagona stavkasi 
qo‘llaniladi.