304
Insoniyat bugungi kunda ega bo‘lgan bilimlarning 90,0 foizi so‘nggi 30 yil
ichida yaratilgan. Umuman, jahonda bilimlarni birinchi marta ikki barobarga
ko‘paytirish uchun bir ming yetti yuz yil (milodiy I-XVII asrlar) kerak bo‘ldi.
Bilimlarning ikkinchi bor yana ikki marotabaga ortishi esa bir ming to‘qqiz
yuz(1900) yilda sodir bo‘ldi. Bilimlarning uchinchi marta yana ikka karraga
ko‘paygan sanasi sifatida 1950-yil ko‘rsatiladi.
Sivilizatsiyaning butun tarixi davomida
yetishib chiqqan olimlar va
muhandislarning 90,0 foizi ham zamondoshlarimizdir.
XXI asrni – axborot asri deb atalishi bejiz emas. Ushbu mingyillik boshiga
kelib axborot hajmi 30 barobarga ortdi.
Bilimlarga asoslangan iqtisodiyot tizimida bilimlardan resurs sifatida
foydalanish – bilimlarni joriy etish,
birinchi navbatda, innovatsion jarayonni
amalga oshirish bilan bog‘liqdir. Bilimlarni joriy etish samarasi, eng avvalo inson
farovonligini aks ettiradigan uning salomatligi, turmush darajasining sifati va umr
ko‘rish davomiyligida o‘z ifodasini topadi.
Tovarlar va xizmatlar tannarxini arzonlashtirishga xizmat qiladigan
bilimlardan foydalanish ishlab chiqaruvchilarga raqobatda
strategik ustunlik
beradi. Natijada korxonalar va ular xodimlarining daromadlari ortadi. Pirovard
natijada esa bu milliy iqtisodiyot barqaror yuqori sur’atlarda o‘sishini ta’minlaydi.
Bundan tashqari, daromadlarni qayta taqsimlashga qaratilgan davlat siyosati ta’lim,
sog‘liqni saqlash, madaniyat sohalarini, aholini ijtimoiy himoya qilish dasturlarini
moliyalashtirishni ko‘paytiradi.
Innovatsiya (inglizcha “innovationas” –“kiritilgan yangilik”, “ixtiro”
so‘zidan) – fan-texnika yutuqlari va ilg‘or tajribaga asoslangan texnika,
texnolo-
giya, boshqarish va mehnatni tashkil etish kabi sohalardagi yangiliklar, shuningdek
ularning turli sohalar va faoliyat doiralarida qo‘llanilishidir.
Keng ma’noda innovatsiya deyilganda yangi texnologiyalar, mahsulot va
xizmatlar
turlari sifatidagi yangiliklar, ishlab chiqarish, moliya, tijorat, ma’muriy
yoki boshqa xususiyatlarga ega tashkiliy-texnikaviy va ijtimoiy-iqtisodiy qarorlar-
dan samarali foydalanish tushuniladi. Yangilik g‘oyasining tug‘ilishi, uning yarati-
305
lishi va ommalashishidan boshlab foydalanishgacha bo‘lgan vaqtni innovatsiya-
ning hayotiy tsikli deb atashadi. Ana shular bilan bog‘liq ishlarni olib borish tartibi
hisobga olingan holda innovatsiyaning hayotiy tsikliga innovatsiyajarayonisifatida
qaraladi.
Mamlakatdagi innovatsion tizimni quyidagicha ifodalash mumkin (14.3-
rasm).
Dostları ilə paylaş: