Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
61
www.elkhan-suleymanov.az
və  bu  əraziləri  monoetnik  zonaya  çevirmişdir.  İşğal  edilmiş 
ərazilərdən yerli azərbaycanlı əhali çıxarılaraq məcburi köçkünə 
çevrilmişlər. Azərbaycanın keçmiş DQMV işğal edildikdən son-
ra azərbaycanlı əhali zorla öz vətənlərindən qovulmuş, bundan 
sonra  isə  eyni  hadisələr Azərbaycanın  digər  7  rayonunda  da 
təkrarlanmışdır.  Belə  ki,  Ermənistan  tərəfindən  işğal  edilmiş 
Laçın rayonundan 71000, Kəlbəcər rayonundan 74000, Ağdam 
rayonundan 165600, Füzuli rayonundan 146000, Cəbrayıl rayo-
nundan 66000, Qubadlı rayonundan 37900, Zəngilan rayonun-
dan  isə  39500  nəfər  Azərbaycan  vətəndaşı  məcburi  köçkünə 
çevrilmişdir. Ümumiyyətlə, Ermənmistanın silahlı təcavüzü və 
etnik  təmizləmə  siyasəti  nəticəsində Azərbaycanın  işğal  edil-
miş  (DQMV  və  ətraf  7  rayon)  ərazilərindən  660000-dən  artıq 
dinc  əhali  məcburi  köçkün  olmuşdur.  Bundan  əlavə,  100000-
dən  artıq  Azərbaycan  vətəndaşı  Ermənistanla  həmsərhəd  və 
işğal xətti ilə təmasda olan ərazilərdən ölkənin digər ərazilərinə 
pənah  gətirmişlər.  Digər  tərəfdən,  yuxarıda  qeyd  etdiyimiz 
kimi,  1988-ci  ilin  sonu  və  1989-cu  ilin  əvvəllərində,  indiki 
Ermənistan  Respublikasının  ərazisindən  250  mindən  artıq  et-
nik azərbaycanlı deportasiya edildi və onlar qaçqın qismində 
Azərbaycanda məskunlaşdılar. Beləliklə, indiki Ermənistandan 
azərbaycanlıların deportasiyası, Azərbaycanın 20% ərazisinin iş-
ğalı və işğal edilmiş ərazilərdə həyata keçirdiyi etnik təmizləmə 
siyasəti  nəticəsində  minlərlə  insan  öldürülmüş,  müxtəlif 
dərəcəli xəsarət almış, əsir götürülmüş və itkin düşmüş, dinc 
əhali ağır psixoloji və mənəvi gərginlik keçirmiş, 1 milyondan 
artıq azərbaycanlı öz tarixi vətənlərindən, evlərindən didərgin 
salınaraq, qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüşdür. 
Həmin kateqoriyaya aid olan insanlar Azərbaycanın  62  şəhər 
və  rayonunda,  1600-dən  çox  sıx  məskunlaşma  obyektində 
müvəqqəti məskunlaşmışlar. 
Bundan  əlavə,  Ermənistanın  işğal  etdiyi  rayonlardan  olan 
əhalinin yaşayış şəraiti pisləşdiyinə görə onların arasında təbii 
artım kəskin surətdə aşağı düşmüş, uşaq ölümü artmışdır. İş-
ğal olunmuş rayonların hamısında 1989-1998-ci illər arasında-

---