Naotexnologiyaga kirish



Yüklə 1,94 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə41/45
tarix02.01.2022
ölçüsü1,94 Mb.
#37933
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45
nanotexnologiyaga kirish

Ochiq    sistemalar  –  tashqaridan  modda    yoki    energiyaning    uzluksiz    kelib  

turishi  hisobiga  o’zlarini  ma’lum  holatda saqlab turadigan sistemalardir.   Modda  yoki  

energiyaning    uzluksiz  kelib    turishi  yopiq  sistemalarga  aksicha  muvozanatsiz    holatlar  

mavjudligining  zaruriy  shartidir. 

Tirik    organizmlar    tashqi    energiyani  tartiblangan    strukturaga    aylantirishlari  

hisobiga    mavjuddirlar.  Yqorida    ko’rilgan  Benar    yacheykalari-  tartiblangan    struktura  

bo’lib,  u    tashqaridan  energiya    kirishi    hisobiga    tiklanib    turadi.  Suyuqlik    qatlamini  

pastdan isitib  turishni  to’xtashimiz  bilanoq  Benar  yacheykalari  yoqoladilar. 

O’ztashkillanishda  sistemalarning nochiziqligi  kabi  xossa  muhim  hisoblanadi. 

Bu  terminga  ta’rif  berish  birmuncha  murakkab. Sistema  bilan  muhit  orasida ba’zan  

teskari  musbat  aloqa  munosabatlari  paydo bo’lib  qolishlari  mumkin. Sistema  o’zining  

muhitiga  shunday  ta’sir  qiladiki, muhitda ba’zibir sharoitlar  yuzaga  keltiriladi,  ular  

o’z  navbatida bu  sistemaning  o’zida  o’zgarishlar  bo’lishini  keltirib  chiqaradi. Ochiq  

sistemaning  va    uning    muhitini    bunday    turdagi    o’zarota’sirlashuvlarining    oqibatlari  

butunlay    kutilmagan    va    g’ayrioddiy    bo’lishlari    mumkin.    Nochiziqli    sistemalar, 

muvozanatsiz  va  ochiq  hisoblanib,    muhitda    bir  jinslimaslikni    o’zlari    yaratadilar    va 

saqlab  turadilar.  

Ko’pgina  mikrojarayonlar  muvozanatsiz  sodir   bo’lganliklari  tufayli  sistema  

makrosathda  yig’uvchi  natijalovchi  qobiliyatga  ega  bo’lib  qoladi,  bu  qobiliyat  har  

bir    alohida    mikroelementdagidan    sifat    jihatdan    farq    qiladi.    Dissipativlik    tufayli  

muvozanatsiz  sistemalarda   o’z-o’zidan (spontan)   yangi   turdagi   strukturalar    yuzaga  

chiqib  qolishlari  mumkin, xaos  va tartibsizlikdan  tartib  va tashkillanganlikka  o’tishlar 

amalga    oshishi  mumkin,    materiyaning      yangi    dinamik    holatlari    paydo    bo’lishlari  

mumkin. 


 


Yüklə 1,94 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin