Naotexnologiyaga kirish

---

1 

 

H. O. ABDULLAYEV, S. U.  ABDULBORIYEV

  

 

         

   

 

 

 

                                                                            

 

 

 

 

 

NAMANGAH 2012 

---

2 

 

 

 

---

3 

 

 

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA 

MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI  

FIZIKA KAFEDRASI

 

 

H. O. Abdullayev, S. U.  Abdulboriyev 

 

 

 

 

 

NANOTEXNOLOGIYAGA KIRISH 

 

(USLUBIY QO’LLANMA)

   

                                                   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Namangan davlat universiteti 2012 yil 

---

4 

 

UDK 658.51(075.3) 

BBK  30.6 ya 721 

B 24 

ISBN 978-5-88866-329-5 

Taqrizchilar:        fiz-mat. f. n. dotsent  S. F. G’aybullayev.  

fiz-mat. f. n. katta  o’qituvchi  A. A. Po’latov. 

Ilmiy muharrir  fiz-mat. f. n. dotsent H.O. Qo’chqorov. 

 

Qo’llanmada fanning yangi ‘’nanotexnologiya’’ sohasining eng yangi 

yutuqlari  to’plangan.  Qisqa  va  tushunarli  shaklda  tadqiqotlarning  asosiy 

yo’nalishlari  va  amaliy  qo’llanishlari  bayon  etilgan.  Zamonaviy 

nanomateriallar  bo’yicha  ma’lumotlar,  ularning  guruhlari,  hamda  olish 

texnologiyalari  berilgan.  Ushbu    qo’llanmada  hozirgi  paytga    kelib 

nanotexnologiyada    va  umuman  boshqa  nanofanlarda    shakllanib  aniq 

tizimga keltirilgan tushunchalarga  mohiyatni  saqlagan holda sodda shaklda  

ta’riflar    berilgan.    Nanotexnologiyalarning    rivojlanishidagi    muhim 

kashfiyotlar va  hodisalar  sanab  o’tilgan.   

Akademik  litseylar,  kasb-hunar  kollejlari  va  oily  o’quv  yurtlarining 

talabalari hamda fan yutuqlariga qiziquvchilar  uchun mo’ljallangan. 

Qo‘llanma  Namangan  davlat  universitetining  fizika-matematika 

fakulteti fizika kafedrasining 2012 yil   20 mart   12- yig‘ilishida muhokama 

qilindi va  chop etishga tavsiya qilingan. 

 Qo‘llanma  Namangan  davlat  universitetining  fizika  -matematika 

fakulteti  ilmiy  kengashining  2012  yil    9    apreldagi  9-  majlisida  muhokama 

qilindi, maqullandi va chop etishga tavsiya qilindi. 

 

Qo‘llanma  Namangan  davlat  universiteti  o‘quv-uslubiy  kengashining 

2012  yil  16  aprel    8  -    yig‘ilishida  muhokama  qilib,    chop  etishga  tavsiya 

qilingan. 

---

5 

 

So’z  boshi 

 

 

XXI    asr  fan  va  texnikada    yangi  yo’nalishlarning,  ularning    biri 

nanotexnologiyaning      shakllanib  bo’lganligi    va    rivojlanishi  bilan    boshlandiki,    bu 

yarimo’tkazgichlar  fizikasi  oxirgi  15-  20  yillarda  texnologiyaning,  eng    avvalo  MBE 

(Molekular Beam Epitxsi - molekulyar- nurli  epitaksiya) ning  yutuqlari  tufayli  asosan  

yarimo’tkazgichli  pasto’lchamli  strukturalar  (nanostrukturalar)  fizikasi  bo’lib  

qolganligidandir. 

 

Nanostrukturalarning  muhim  afzalligi  nanoob’ektlarning  geometrik o’lchamlari  

va  shakllarini  o’zgartira  borib  sistemaning  xossalarini  boshqarish    mumkinligida. 

Nanostrukturalar  fizikasi fanning tez rivojlanayotgan sohasi, bu  erda  fundamental  fan 

bilan texnologiyaning  o’zaro aloqadorligi  yanada yaqqol  namoyon  bo’ladi. 

 

Nanostrukturalarni  olish  texnologiyalari,  yani  nanotexnologiyalar  bo’yicha, 

ulardagi      fizikaviy    hodisalar  va    shu  hodisalar  asosida    ishlovchi  nanoelektronika 

asboblari,    qurilmalariga    oid  ko’p    sondagi  kitoblar,  tahliliy  maqolalar  paydo    bo’di. 

Ammo, asosan  ularning  hammasi  xorijda chop etigan  va o’zbek  o’quvchisiga qulay  

emas. 

 

Ushbu  uslubiy  qollanmada    maxsus  fanlarning    tushunchalarini  sodda  qilib 

ta’riflashga, faning  yangi sohalarida ro’y  berayotgan o’zgarishlar nanotexnologiyalarga 

bog’liqligini ko’rsatishda  yutuqlarga erishilgan. 

 

O’ylaymanki, ushbu  uslubiy  qo’llanma  tabiiy  va texnik  fanlar  yo’nalishlarida  

o’qiyotgan  oily o’quv  yurtlarining talabalari, kasb-hunar  kollejlari, akademik  litseylar  

o’quvchilari  hamda  o’qituvchilar  uchun    foydali  bo’ladi.  

NamDU, fizika kafedrasininf dotsenti, fiz.-mat. f. nomzodi R.G’.Ikromov.