ta‟kidlanadi: zudlik bilan radio va telekirsatuvlari orqali FM ning xabarlarini
Agar xalokat ximiyaviy xabarli korxonalarda kelgan bo‟lsa, u xolda axoliga
eshittiriladigan ma‟lumot mazmuni quyidagicha bo‟lishi mumkin: Diqqat !!! FM
yoki tarafta)tomoniga tarqalmoqda. Shuning uchun shu yo‟nalishdagi ko‟cha va
maxallalarrda yashayotgan axolining ko‟chalarga chiqmasligi, uy va xonalardagi
barcha tirqishlarni qo‟shimcha zichlovchi materiallar bilan yaxshilab berkitilish
zarurligi uqtirib o‟tiladi.
O‟ta xavfli ko‟chalarda yashayotgan axoliga darxol zudlik bilan qaerga
qo‟chish kerakligi va qo‟shnilarga xam aytish zarurligini eshittiradi. Ko‟chib
borgandan so‟ng FM shtabining ko‟rsatmalariga rioya qilish kerakligi ta‟kidlab
o‟tiladi.
Er silkinishining extimoli yuzaga keladigan bo‟lsa, u xolda axoliga
quyidagicha murojaat etiladi: «Diqqat !!! FM ning shtabi gapiradi! Er
silkinishining yuzaga kelish extimoli tufayli quyidagi extiyot choralarni ko‟ringlar:
gaz, suv, elektr tokini, o‟chog‟dagi olovni o‟chiring». Olingan ma‟lumotni
qo‟shnilarga etkazing, o‟zingiz bilan kerakli kiyimlar xujjatlar, oziq- ovqatlar,suv
olib ko‟chaga chiqinglar, qariyalar va kasallarga yordam ko‟rsating, xamda imorat
va elektruzatgich (sim)lardan uzoqda bo‟lish kerakligi aytib o‟tiladi.
Agar er silkinishning birinchi tebranishida uyda bilsngiz, u xolda darxol
deraza yoki eshik oldida turishni intiling. Tartib saqlashga va vaxima qilmaslikka
chaqiramiz. FM shtabning ma‟lumotlariga e‟tibor bilan axamiyat bering.
Agarda dushman tomonidan xujum xavfi keladigan bo‟lsa, mashalliy
xokimiyat va FVlarning joylardagi shtabi tomonidan chiqarilgan farmoyish, e‟lon
va axolining xatti-xarakatiga oid yo‟l –yo‟riqk va qoidalarga to‟liq amal qilinishi
so‟raladi. Shu vaqtdan boshlab radio va teleko‟rsatuvlar doimo qo‟yilgan bo‟lishi
kerak hamda barcha so‟ngi yangiliklardan xabardor bo‟lib turishligiga e‟tibor
qaratiladi.
Maboda dushman tomonidan xavo xujumi xavfi yuzaga kelsa «Xavo
trevogasi!» degan signal beriladi. Bundan oldin: «Diqqat shamma uchun!» - degan
signal beriladi, singra radio-telekirsatuvlar va e‟lonlar eki murojat tarikasida u eki
bu turdagi FVlar tugrisida ma‟lumotlar beriladi. Maslan: Diqqat! Diqqat! Dikkat!
FM ning shtabidan gapirayapmiz. Fuqorolar! ¥avo trevogasi! Shu munosabat bilan
svet, gaz, suv va olovlarni o‟chiringlar! Shaxsiy muxofazalanish vositalari, shaxsiy
xujjatlar, suv, oziq-ovqat zaxiralari va issiq kiyimlarni olinglar. Qo‟shnilarni
ogoxlantiring va qariyalar hamda kasallarga yordamlashing xamda barchaning
to‟planishi zarur bo‟lgan manzil ko‟rsatib o‟tiladi.
Agar FVlar turi sifatida tabiiy ofatlar urniga ommaviy kirgin qurol(OKK)lari
yoki kuchli zaxarlovchi moddalarning qullanilish xavfi yuzaga keladigan bo‟lsa, u
xolda axoliga quyidagicha murojat qilinadi: «Xammaning diqqatiga!» radioaktiv,
kimyoviy va bakteriologik vositalarning kullanilish xavfi borligi tufayli barcha
Fuqarolar ma‟lum tuplanish punktiga shu vaktga (soati aytiladi) yigilishlari
suraladi xamda ularni xavfsiz joylarga kuchirish kerakligi tugrisida ma‟lumotlar va
kanday amallarni bajarilari lozimligi kursatib utiladi.
Axolini xavfsiz joylarga kuchirish, joylashtirish va ish bilan ta‟minlash
vazifalari FM shtabining shu soxa bo‟yicha muovini tomonidan oldindan ishlab
chiqilgan reja asosida amalga oshiriladi. Axoli va ma‟lum ob‟ektlardagi ishchi –
xodimlarni xavfsiz joylarga ko‟chirish jarayoni transport vositalari bilan
ta‟minlanganligi yoki ta‟minlanmaganligiga asosan piyoda yoki avtoulovlarda
amalga oshiriladi. Agar transport vositalari bilan ta‟minlanish xolati etarli darajada
bo‟lmasa, u xolda ayollar va bolalar xamda qariyalar, kasallar xamda ularga
tenglashtirilgan Fuqarolar avtoulovlar yordamida ko‟chiriladi.
FM shtabining mutasaadi xodimlari tomonidan evakuatsiya jarayoninning
tartibli ravishda amalga oshirilishi, joylashtirish rejasi, kimlar ma‟sulligi, tartibni
saqlash va boshqa barcha xizmatlarning normal faoliyat yuritishlarini nazorat
qilishlari xamda vaqtincha evakuatsiya qilingan axoli uchun suv va oziq – ovqat
maxsulotlari ta‟minlanish jarayonlariga javob berishadi. Axoli evakuatsiya
qilingandan so‟ng, ular necha kun davomida shu erda bo‟lishligi, ulrning ish bilan
ta‟minlanish xolati xamda olib borilaetgan xavfsizlik chora – tadbirlari tugrisidagi
ma‟lumotlarni o‟z vaqtida etkazib turishlari zarur bo‟ladi. Ayniqsa, OKK
ishlatilgan taqdirda xavfsizlik qoidalariga o‟ta jiddiy yondashishni talab etadi,
chunki RM, ZM va BVlar bilan zararlangan xududlar aloxida ro‟yxatga olingan
bo‟lishi kerak xamda u xududlarga axolining borishi mutlaqo taqiqlangan bo‟lishi
kerak. Bundan tashqari bu turdagi barcha xududlarda ma‟lum ogoxlantiruvchi
yozuvlar o‟rnatilgan bo‟lishi shart: «Inson xayoti uchun o‟ta xavfli! Bu xududga
o‟tish qattiyan man etiladi!»
Dostları ilə paylaş: