72
Frazeoloji birl
əşmələrdəki hazır poetik obrazlar öz söz
əhatəsinə estetik müəyyənlik gətirir. Dilin zəngin vokal
imkanları da frazeoloji birləşmələri bədii təsvir vasitələrinin
m
ərkəzi fiquruna çevirir. Onların üslubi müəyyənliyi həm
t
ərkibindəki leksik tərkibin milli mənsubiyyətini qabardır, həm
d
ə onda əks olunan koloritli ifadə formasında özünü büruzə verir.
Frazeologiya
şeiri qəliz ifadələrdən, gərəksiz söz oyunundan
hifz edir v
ə şeirin dilini daha da xəlqiləşdirir. Xalq dilinin həm
lüğət tərkibini, həm də qrammatik quruluşunu bütün dolğunluğu
il
ə əksetdirmə xüsusiyyəti frazeoloji materiallarda daha qabarıq
şəkildə özünü göstərir.
Şeir dili konstruksiyalarının şair tərəfindən fəallaşdırılması
m
əqamlarında frazeoloji birləşmələr keyfiyyətcə yeni ideya-
estetik xüsusiyy
ətlərlə zənginləşir, obrazlar aləminin lirik
inkikasında müstəsna rol oynayır: oxucunun şüuruna və
duyğularına bədii təsir imkanlarını artırır.
Şairin ideya-estetik istiqamət və mahiyyəti frazeoloji
vahidl
ərin də şairin bədii niyyətinin reallaşdırılmasında iştirakını
t
əmin edir. Estetik tutumunun əhatəliliyi frazeologiyaya imkan
verir ki, misralarda üslubi
dolğunluq yaradıb şeirin məntiqini,
poetik pafosunu
açsın.
Sözün
obrazlı ekvivalenti olmaq və yaratdığı mətn
şəraitindən güclü poetik enerji kəsb etmək frazeoloji
birl
əşmələrin ən vacib fərqləndirici xüsusiyyətlərindəndir. Odur
ki, müasir t
əfəkkür sahibi olan şairin qələmindən süzülən,
zamanın ictimai sifarişi ilə yazılan şeirlərin dil mənzərəsində
frazeoloji materiallar daim
işlək vəziyyətdə olub təbii nitq faktı
kimi görünür, poetikliyi v
ə şirinliyi ilə seçilir, mükəmməllik və
emosionallığına görə bədii ovqat formalaşdırmağa qadir olur.
M
əsələn, X.Rzanın «Xeyirxah rolunda» adlı şeirdə canlı danışıq
frazeologiyası bədii təəssüratın gücləndirilməsində olduqca
f
əaldır.
Dostları ilə paylaş: