«Mikroiqtisadiyyat» fənnindən kollokvium sualları və cavabları

E(x)= 

 

Faizi   faizə      bölməklə   elastikliyi   hesablayan   zaman   o,   dəyişən   vahidləri hesablayanda  

istifadə    olunan    şkaladan    asılı    olmadan    və    müxtəlif    funksiyaların  həssaslığını    müqayisə  etməyə 

imkan verən rəqəmli əmsala çevrilir. 

 

Tələb  elastikliyi  (ED)  -  tələbin  onun  determinantlarından  birinin  dəyişməsinə 

həssaslığıdır ki, bu damüstəqil dəyişənin faiz dəyişməsinə nəzərən tələbin kəmiyyətinin  faiz 

dəyişməsi kimi müəyyən edilir. Qiymət üzrə tələb elastikliyi və ya tələbin qiymət elastikliyi 

ED(P) nemətə tələbin bu nemətin qiymətinin dəyişməsinə  həssaslığını bildirir  və  qiymətin  

bir  faiz  dəyişməsi  ( P/P)  zamanı  tələbin  kəmiyyətinin   faiz dəyişməsində ( Q/Q) ifadə 

olunur. 

 

 

 

---

16 

 

Vahid  elastiklik  о  deməkdir  ki,  qiymətin  dəyişməsi  zamanı  tələbin  kəmiyyəti  eyni 

nisbətdə dəyişir. - qiymətin 1% dəyişməsi tələbin kəmiyyətinin 1% dəyişməsinə səbəb olur.  

A  nöqtəsindən  yuxarıdakı  sahədə  qiymət  elastikliyinin  göstəricisi  vahiddən 

böyükdür və 

𝖨-1𝖨< ED  (P)  -  

hədlərində dəyişir. Bu sahədə  tələb elastikdir, belə 

ki,   nemətin  qiymətinin 

dəyişməsi 

bu   nemətə   tələb   kəmiyyətinin  mütənasib 

dəyişməsinə nisbətən daha çox dəyişməsinə səbəb olur, yaxud qiymətin 1% dəyişməsi zamanı 

tələbin kəmiyyəti 1%-dən çox dəyişir. 

A nöqtəsindən aşağıdakı sahədə qiymət elastikliyinin göstəricisi  vahiddən azdır və |-

1| > ED (P)  0 hədlərində dəyişir. Bu sahədə tələb qeyri-elastikdir, belə ki, nemətin 

qiymətinin  dəyişməsi  tələb  kəmiyyətinin  mütənasib  dəyişməsinə  nisbətən daha az baş 

verir. Qiymətin 1% dəyişməsi zamanı tələbin kəmiyyəti 1%-dən az dəyişir. Beləliklə, 

qiymətüzrə tələb elastikliyinin əmsalı 0-dan -1-dək olan həddə dəyişir,  yaxud  0 ED   (P)  

|-1|.  Şəkil  1-də  göstərilmiş  məlumatlar  üçün  tələbin 

qiymət elastikliyi formulunu tətbiq 

etməklə buna asanlıqla əmin olmaq  mümkündür. 

Bir halda ki, elastikliyin  ( Q/  P)  tərkib elementi tələb xəttinin mailliyinə əks olan 

( P  /   Q)    kəmiyyətdir,  onda  bu  kəmiyyət  nə  qədər  az  olarsa  (tələb  xətti  nə  qədər 

dikdirsə) elastiklik bir о qədər az olar və əksinə. 

Tələb  xəttinin  mailliyi  0-a  bərabər  olanda  o,  şaquli  vəziyyət  (şəkil  2)  alır, onda 

tələbin  qiymət  elastikliyi  sıfra  bərabər  olacaq  (ED(P)=0).  Bu  halda  deyilir  ki,  tələb 

tamamilə  (mütləq)  qeyri-elastikdir.  Tələbin  tam  qeyri-elastikliyi  onu  göstərir  ki,  tələb 

qiymətin  dəyişməsinə  reaksiya  vermir  və  onun  istənilən  dəyişikliyi  zamanı  sabit  qalır. 

Əksinə,  tələb  üffiqi  xətt  şəklində  verilmiş-dirsə  (şəkil  2),  onda  bu  tələbin  tam  (mütləq) 

elastikliyindən (ED (P)=  - ) xəbər verir. Tələbin tam elastikliyi о  deməkdir ki, qiymətin 

ən cüzi dəyişikliyi tələbin kəmiyyətinin sonsuz olaraq böyük dəyişikliyi ilə müşayiət olunur. 

Qiymətin cüzi yüksəlişi zamanı istehlakçılar alqıdan  imtina edirlər, onun ən cüzi azalması 

zamanı isə tələbin hədsiz artımı baş verir.