Узбекистон республикаси кишлок ва сув хужалиги вазирлиги
Yüklə 1,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
KIRISH
Bizni o‘rab turgan atrof-muhitda mavjud bo‘lgan tabiiy resurslar to‘g‘risida so‘z yuritilganda yer, suv, o‘rmonlar haqida alohida to‘xtalishga to‘g‘ri keladi, negaki ular ushbu tabiiy resurslarning muhim tarkibiy qismlari hisoblanadi. Ba’zi rasmiy ma’lumotlarga murojaat qilamiz. O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari davlat qo‘mitasining ma’lumotlariga qaraganda, O‘zbekistonning umumiy yer maydoni 44410,3 ming gani tashkil etgan holda uning 90 foizga yaqini davlat tomonidan turli huquqlar asosida korxona, muassasa, tashkilotlarga, shu jumladan fuqarolarga biriktirilgan. Xalq xo‘jaligining turli sohalari, o‘simliklar, qishloq xo‘jalik ekinlari va umuman insoniyat uchun zarur bo‘lgan chuchuk suvning miqdori cheklangan bo‘lib, olimlarning bergan ma’lumotlariga qaraganda, dunyo bo‘yicha 84 mln. 827,2 ming km 3 ni tashkil qiladi. Bu butun gidrosferadagi umumiy suv miqdorining 6,0 foizini tashkil etadi, xalos. Ushbu chuchuk suvning 60,0 mln. km 3 yer osti suvlariga, 24,0 mln. km 3 muz va qorlarga, 750,0 ming km 3 ko‘llarga, 75,0 ming km 3 tuproqdagi suvlarga, faqatgina 1,2 ming km 3 daryo suvlariga to‘gri keladi. Respublikamiz hududida 2370,0 ming ga o‘rmon bilan qoplangan maydon bo‘lib, shuning 284,2 ming gasi tog‘larda joylashgan. Qayd qilish joizki, yer, suv, o‘rmonlar davlat mulki – O‘zbekiston Respublikasining umummilliy boyligidir. Ushbu tabiiy resurslardan oqilona va samarali foydalanish, birinchi navbatda, ularning eng muhim xossalari, xususiyatlari, turli hududlarda taqsimlanishi qanchalik chuqur va har tomonlama o‘rganilganligiga bog‘liqdir. Bu qoida aynan eng avvalo yuqoridagi resurslarga tegishli bo‘lib, ularni doimiy ravishda hisobini to‘g‘ri yuritib borish, ulardan foydalanish nuqtai nazardan baholash, sifat holatlarini aniqlab turish hamda ushbu ma’lumotlarni bir tizimga keltirish, saqlash, yangilab turish hamda foydalanuvchilarga yetkazib berish muhim amaliy ahamiyatga egadir. Yuqoridagi tabiiy resurslardan oqilona foydalanishni ta’minlashda, xalq xo‘jaligining muhim tarmog‘i hisoblangan transport alohida o‘rin tutadi. 4 Mamlakatimiz iqtisodiyotida faoliyat ko‘rsatayotgan transport turlari ichida avtomobil transportining rivojanishiga muhim ahamiyat berilmoqda. Bugungi kunda qishloq xo‘jaligida vujudga kelgan yuklarning 85,0-90,0 foizi, aholining 60,0-70,0 foizi avtomobil transportida tashilmoqda. Shu bilan bir qatorda avtomobil yo‘llari – bu xo‘jaliklararo, tumanlararo hamda viloyatlararo aloqalarni rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadilar. Shuning uchun ham yuqoridagi tabiiy resurslar singari avtomobil yo‘llari tarmoqlarini doimiy ravishda hisobga olib borish, ular holatlarini baholash hamda shu ma’lumotlar asosida bugungi kun talab darajasida rivojlantirish muhimdir. Bularning barchasi, o‘z navbatida, yer, suv, o‘rmon va avtomobil yo‘llari davlat kadastrlarini yuritish zaruriyatini to‘g‘diradi. O‘zbekiston Respublikasining 2000 yilda qabul qilingan “Davlat kadastrlari to‘g‘risida”gi qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 17 iyuldagi 255-sonli “O‘zbekiston Respublikasida Davlat kadastrlarining yagona tizimini yaratish bo‘yicha Nizomni tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori va boshqa qator qonun hamda me’yoriy xujjatlarga binoan mamlakatimizda yer, suv, o‘rmon va avtomobil yo‘llari kadastrlarini yuritishga bo‘lgan munosabat har tomonlama o‘zgardi. Davlat yer, suv, o‘rmon va avtomobil yo‘llari davlat kadastrlari Davlat kadastrlarining yagona tizimi tarkibiga kiritildi, ularda bajariladigan ishlar hajmi kengaytirildi, ahamiyati oshirildi. Shuning uchun ham yer, suv, o‘rmon va avtomobil yo‘llari davlat kadastrlari, ularning mazmuni va mohoyati, tarkibiy qismlari, yuritish tamoyillari to‘g‘risida qisqacha to‘xtalib o‘tish joizdir. Shuni alohida e’tirof etish zarurki, respublikamiz hududida mavjud tabiiy resurslar, inshootlar va hududlarni majmuali tarzda o‘rganish, yagona uslubiyat asosida ularning huquqiy holatlari, miqdorlari va xususiyatlari to‘g‘risida zaruriy ma’lumotlar to‘plash, ularni yagona tizimga keltirish davlatimiz uchun muhim siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyatga egadir. Shu bilan birga bu – mamlakatimiz mavjud salohiyatini aniqlashga imkon beradi. Shu jihatdan ham boshqa qator rivojlangan mamlakatlar 5 singari respublikamizda davlat kadastrlari yagona tizimini yuritish muhim ahamiyat kasb qiladi. Shu nuqtai nazardan ham davlat kadastrlari yagona tizimida yer, suv, o‘rmon va avtomolbil yullari kadastrlarini o‘rganish, uni xalq xo‘jaligida ahamiyatini yoritib berish ham nazariy jihatdan ham amaliy nuqtai nazardan muhimdir. |