T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ

2.8.7.2. 
 Denetim Teknikleri 
Denetim  teknikleri  ve  denetim  kanıtları  arasında  sıkı  bir  bağ  bulunmaktadır  (Gürbüz, 
1995: 96). Denetim kanıtı elde edebilmek için kullanılan yöntemlere denetim teknikleri adı 
verilir (Kepekçi, 2004:108). Bu kanıtları toplamada kullanılan denetim teknikleri şu şekilde 
kategorize edilmektedir: 
a)Fiziki  İnceleme  Tekniği:  Denetlenen  işletmelerde  bulunan  somut  varlıklara 
uygulanmaktadır.  Denetçi  bunların  sayımını  yapıp  niteliklerini  inceler,  gerekirse  uzman 
görüşüne başvurabilmektedir (Bozkurt, 2006: 65). 
b)Doğrulama  (Teyit)  Tekniği:  İşletmedeki  muhasebe  biriminden  verilen  bilginin 
doğruluğunu incelemek için denetçinin o işletmenin dışındaki kişilerden yazılı olarak bilgi 
istemesine  dayanmaktadır.  Bu  bilgi  mektupları  doğrudan  denetçiye  geldiği  için  bu  yolla 
elde  edilen  kanıtların  güvenirliği  yüksek  olmaktadır.  Bunlara  doğrulama  mektubu  adı 
verilir.  Üç  çeşit  doğrulama  mektubu  vardır.  Birincisi,  ilgili  kişinin  yönlendirilen  tüm 
sorulara  cevap  vermesinin  istendiği,  içinde  ilgili  kalemlerin  tutarlarınında  bulunduğu 
olumlu  doğrulama  mektuplarıdır.  İkincisi,  ilgililer  tarafından  sadece  kabul  edilmeyen 
hususların yanıtlanılmasını istediği olumsuz doğrulama mektubudur. Üçüncü ve sonuncusu 
ise,    içeriğinde  ilgili  kalemin  tutarının  yer  almadığı,  ilgili  kişiden  o  kalemin  bakiyesini 
bildirmesinin istendiği bakiyesiz doğrulama mektubudur (Selimoğlu, 2009:137). 
c)Belge İncelemesi Tekniği: Bu teknik, muhasebe kayıtları doğrultusunda tüm belgelerin 
uygunluk açısından incelendiği tekniktir (Yavaşoğlu, 2001: 93). 
d)Kayıt  Sürecinin  Yeniden  İzlenmesi  Tekniği:  Bu  teknikte  denetçi,  örnekleme 
metoduyla seçtiği belgeler ışığında muhasebe biriminin kayıtlarını adım adım izlemekte, bu 
süreç içerisinde yapılabilecek hata ve düzensizlikleri tespit edebilmektedir. Bu yolla denetçi 
iç kontrol sistemini de test etmiş olur (Bozkurt, 2006:70).  

---

29 
 
e)Yeniden  Hesaplama  Tekniği:  Reeskontlar,  amortismanlar  ve  karşılıklar  gibi 
hesaplamalara tabi  işlemlerin denetçi tarafından  örnekleme  yolu  ile  yeniden hesaplanarak 
doğrulanmasına dayanan tekniktir (Kaval, 2008: 151). 
f)Gözlem  Tekniği:  Bu  teknikte  kanıt  doğrudan  denetçi  tarafından  elde  edildiği  için 
güvenirlik  yüksektir.  Yöntem,  denetçinin  işletmede  belirli  faaliyetler  yapılırken  orada 
bulunup bizzat gözlemesine ve kontrol etmesine dayanmaktadır (Guredin 2008:268). 
g)Soruşturma Tekniği: Bu teknik denetçinin finansal olsun veya olmasın gerekli bilgileri 
işletme içinde ve dışındaki bilgi sahibi kişilerden almaya çalışmasıdır. Denetim sürecinde 
bu teknik yaygın olarak kullanılmakta ve diğer denetim tekniklerinin tamamlayıcısı olarak 
çalışmaktadır. Sorular yazılı veya sözlü şekilde olabilmektedir. Sorulara verilen cevapların 
değerlendirilmesi 
de 
bu 
soruşturma 
sürecinin 
önemli 
bir 
parçasıdır 
(http://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/DownloadableDocuments/AU-
00312.pdf, ). 
h)Analitik  İnceleme  Tekniği:  Denetlenen  kurumların,  geçmiş  yıllarda  gerçekleşen  mali 
sonuçlarının  fiili  yıl  kayıtlarıyla  karşılaştırılması  yöntemidir.    Bu  teknikte,  oran  analizi, 
trend  analizi,  karşılaştırmalı  tablolar  analizi  gibi  tekniklere  başvurulmaktadır.  Analitik 
inceleme  tekniklerinden  denetim  sürecinin  her  aşamasında  yararlanılabilir.  Bu  yöntem 
denetçinin  denetim  sırasında  daha  çok  önem  vermesi  gereken  alanları  tespitine  imkan 
sağlamaktadır (Yavaşoglu, 2001: 95).