T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ

3.7.1.  Dünya’daki Düzenlemeler 
İç  denetim  ile  alakalı  olarak  yapılan  düzenlemelerden  uluslararası  alanda  yapılan 
düzenlemeler üç başlıkta incelenmektedir. Bu düzenlemeler, Amerika‟da yürürlüğe konulan 
Sarbanes  Oxley  yasası,  Basel  II  standartları  ve  Uluslararası  İç  Deneim  standartlarıdır. 
Aşağıda bu standartların detayları bulunmaktadır. 
3.7.1.1.  Sarbanes Oxley Yasası 
Sarbanes-Oxley  Yasası  (SOX),  2002  yılında  Amerika‟da  yürürlüğe  konulmuştur.  SOX 
Yasası,  bugüne  kadar  halka  açık  şirketlere  yönelik  yapılan  en  mühim  düzenlemedir.  Bu 
yasa  ABD‟de  faaliyet  göstermek  isteyen  tüm  yatırımcılar  ve  şirketlere  uygulanmaktadır. 

---

41 
 
Her ne kadar bu yasa Enron ve Worldcom skandallarından sonra yürürlüğe konmuş olsa da, 
yasanın  düzenlediği  konulara  ilişkin  sıkıntılar  dünya  genelinde  yaşanan  problemlerdir. 
Yasada  yer  alan  düzenlemeler  oldukça  radikaldir.  Bu  nedenle  yasa,  dünyada  büyük  ses 
getirmiş  ve  diğer  ülkelerdeki  düzenlemeleri  de  köklü  bir  biçimde  etkilemiştir 
(http://www.sarbanes-oxlev-forum.com/).  
SOX  Yasası  temelde  kurumsal  yönetim  üzerine  kararlar  içermekle  beraber,  bağımsız 
denetçiler  ve  SEC  gibi  şirket  dışı  faktörleri  de  kapsamaktadır.  Yönetici  ve  çalışanların 
görevlerinde 
sadakat 
ve 
bağlılık 
ilkesine 
uygun 
hareket 
etmezlerse 
cezalandırabileceklerinden bu  yasada bahseder. Bu ceza çalışanlar ve  yöneticiler için ağır 
para  ve  hapis  cezası  öne  sürmektedir.  Aynı  zamanda  bu  yasa  ile  Amerika‟da  denetime 
ilişkin yeni bir sistem kurulmuş, bağımsız denetim hizmeti alacak olan şirketlerin bu kurula 
zorunlu kayıt olması sağlanmıştır (Eroğlu, 2003:1). 
SOX Yasası ile gerçekleştirilmesi hedeflenen temel amaçlar şu şekilde sıralanabilir: 
• 
Yatırımcıya zamanında, detaylı ve anlaşılır bir bilgi sunmayı sağlamak,  
• 
Daha güzel bir kurumsal yönetim sağlamak,  
• 
Muhasebe Gözetim Kurulu‟nu kurarak sert yaptırımların sağlanması,  
• 
İç kontrollerin daha etkili yapılması,  
• 
Denetim komisyonunun bağımsızlığının güvence altına alınması,  
• 
Denetçi  firmalardan  alınması  mümkün  olan  diğer  hizmetleri  sınırlandırmak. 
(Gökalp, 2005:109).