MƏ
TANƏ
T NƏ
BİYEVA ONLİNE KURİKULUM HAZIRLIĞI ÜÇÜN
050 721 39 94
33
-Yaradıcı təfəkkür
MƏNTİQİ TƏFƏKKÜR
Şagirdlərin məntiqi təfəkkürü onların gündəlik həyatlarının bir parçası olaraq formalaşır
Məntiqi təfəkkür fərdin nizamlı şəkildə bir fikirdən əlaqəli digər bir fikrə keçməsi prosesi
fikirlərini faktlarla və sübutlarla əsaslandırılması bacarığıdır.
Məntiqi təfəkkürdə deduksiya induksiya analogiya məntiq xətaları kimi anlayışlardan istifadə
olunur
DEDUKSİYA-Müəyyən bir qayda və ya prinsipdən nəticə çıxararaq onu nümunələrlə tətbiq
etməkdir.
Məsələn riyaziyyatda istifadə edilən bir qaydaya nəzər yetirək-Vuruqların yerini dəyişdikdə hasil
dəyişmir
3x2=6-2x3=6
Deduksiyadan danışarkən səbəbə əsaslanaraq nəticə çıxaramaq məsələsinə də toxunmaq lazımdır
.Çünki səbəbdən həm əsaslı həm də əsassız nəticələr çıxa bilər.
İnduksiya deduksiyanın əksi olan bir prosesdir yəni burada nəticədən qayda çıxarılır
Analogiya-İki şey arasında eyniliyə əsaslanan mühakimədir
Məsələn Rəşid deyir ana mən Kinoya getmək isdəyirəm amma anası icazə vermir .Rəşid isə deyi
Ana axı Davud da mənlə eyni yaşdadır amma anası ona icazə verir
MƏNTİQ XƏTALARI-
4 cür ümumiləşdirmək olar
1.Həddən artıq ümumiləşmə-Məsələn Ləman VƏ Aynur dərsələrini oxmur demək bütün qızlar
dərslərini oxumur
2.Özünü bənzətmək-Məsələn Sinifin əlaçı şagirdi həkim olmaq isdəyor deməli məndə həkim
olmalıyam
3.Cəmiyyət tərəfindən qəbul edilmək(populum)-Hamı mahnı oxuyur deməli məndə oxumalıyam
4.Şəxsi qərzəlilik-(hominem)-Lalə deyir yüksək bal yığmaq üçün yaxşı oxumaq lazımdır.Amma
mənim ondan xoşum gəlmir deməli düzgün demir
TƏNQİDİ TƏFƏKKÜR-
Tənqidi təfəkkür anlayışı çox zaman səhf anlaşılır belə ki tənqidi düşüncə məsələyə qərəzsiz
yanaşma deməkdir
Yəni hansısa bir məsələ ilə bağlı hər kəsin öz yanaşması və fərqli fikiri ola bilər