M u n d a r I j a


LabVIEW dasturi haqida umumiy ma’lumotlar



Yüklə 1,19 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə15/39
tarix02.01.2022
ölçüsü1,19 Mb.
#45130
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   39
ozgarmas tok qonunlari mavzusi boyicha labview dasturida virtual laboratoriya ishini ishlab chiqish

 LabVIEW dasturi haqida umumiy ma’lumotlar: 

Virtual 


laboratoriyalarni 

yaratishning bir necha usullari mavjud: 

 

Vizual dasturlash tillari yordamida; 



 

Boshqa (skript) dasturlash imkoniyati bo‘lgan amaliy dasturlar yordamida; 

 

LabVIEW  va  shunga  o‘xshash  maxsus  kompyuter  va  laboratoriya 



qurilmalarini bog’lovchi dasturlar yordamida. 

Birinchi  usul,  ya’ni  vizual  dasturlash  tillari  yordamida  virtual 

laboratoriyalarni yaratish uchun quyidagi bosqichlar amalga oshiriladi: 

1)  Laboratoriya ishining modeli tuziladi; 

2)  Laboratoriya ishining muloqot interfeysi tuziladi; 



 

23 


3)  Laboratoriya  ishida  tekshiriladigan  kattaliklarning  o‘zaro  bog’liqlik 

qonuniyatlari asoslanib mos tenglamalar tuziladi; 

4)  Tuzilgan tenglamalar  va ulardagi o‘zgaruvchi kattaliklarning qiymat olish 

usullarini modeli tuziladi; 

5)  Vizual  dasturlash  tilida  virtual  laboratoriya  dasturi  tuzilib  maxsulot 

darajasiga keltiriladi. 

Bu  amallarning  birinchi  bosqichida  laboratoriya  qurilmalarining  ishlash 

prinsiplari,  ularning  bir-biriga  bog’lanishi,  qo‘rilmalarning  tashqi  ko‘rinishi 

modellari quriladi.  Ikkinchi bosqichda virtual laboratoriya va foydalanuvchi talaba 

o‘rtasida  muloqot  tarzi  ishlab  chiqiladi.  Bunda  bevosita  va  avtomatik  muloqot 

tarzlaridan foydalanish mumkin. Virtual  laboratoriya  interfeysi real  laboratoriyaga 

yaqin bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Agar  muloqot interfeysidagi virtual asboblar 

real  asboblar  kabi  uch  o‘lchamli  qilib  tasvirlansa  yoki  bevosita  asbobning  rangli 

fotorasmi  qo‘llanilsa  virtual  laboratoriya  ishida  bajarilayotgan  ish  real 

laboratoriyaga  bajarilayotgan  ishga  ancha  mos  keladi.  Uchinchi  bosqichda 

laboratoriya  ishining  matnidan  foydalanib  undagi  tekshirilayotgan  kattaliklar, 

o‘zgaruvchilar orasidagi bog’lanish, ularga qiymat berish usullari  ishlab chiqiladi. 

Kerakli  konstantalar  ham  hisobga  olinadi.  Bular  asosida  dasturlash  tilining 

matematik  operatorlari  imkoniyatlaridan  foydalanib  kerakli  formulalar  tuziladi.  

To‘rtinchi bosqichda  olingan  natijalarni saqlash, ularni qaysi usulda tahlil qilish, 

laboatoriya  ishining  yakuniy  natijasini  aniqlik  koeffisiyentini  aniqlash  usullari 

ishlab  chiqiladi.  Natijalarni  ifolash,  ularni  kerak  bo‘lsa    ma’lumotlar  bazasiga 

saqlash  amallari  ishlab  chiqiladi.  Beshinchi  bosqichda  laboratoriya  ishi  maxsulot 

ko‘rinishiga  keltiriladi.  Bunda  bir  necha  virtual  laboratoriyalarni  mavzu  bo‘yicha 

ajratib,  ularni  maxsus  ma’lumotlar  bazasi  orqali  mutloq  dasturiy  ilovaga 

moslashtirish  yoki  har  bir  virtual  laboratoriyani  alohida  muloqot  interfeysiga  ega 

bo‘lgan  dastur  kabi  tayyorlash  usullaridan  foydalanish  mumkin.  Birinchi  holda 

bitta  dastur  orqali  bir  necha  mavzular  bo‘yicha  laboratoriya  ishlarini  bajarish 

mumkin  bo‘ladi.  Buning  uchun  laboratoriyalar  bazasini  o‘zgartiriladi  va  boshqa 

mavzular  uchun  laboratoriyalar  dastur  ish  muhitiga  yuklanadi.  Ikkinchi  holda  har 




 

24 


bir  virtual  laboratoriya  alohida  fayl  yoki  fayllar  majmuasiga  tayyorlanib,  ular 

maxsus  tartiblangan  va  nomlangan  kataloglar  (papkalar)ga  saqlanadi  va  mavzuga 

mos  laboratoriya  ishi  shu  dasturning  yuklovchi  fayl  orqali  ishga  tushiriladi.  Bu 

holda  natijalarni  tahlil  qilish  har  bir  laboratoriya  ishi  uchun  alohida  ishlab 

chiqiladi.  Agar  hamma  laboratoriyalar  uchun  umumiy,  natijalarni  tahlil  etuvchi, 

saqlovchi ma’lumotlar bazasi tuzilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi.  

Ikkinchi  usul,  ya’ni  boshqa  (skript)  dasturlash  imkoniyati  bo‘lgan  amaliy 

dasturlar  yordamida  virtual  laboratoriyalar  yaratish  uchun  dasturda  animatsiyaga 

mos    skript  yozish  imkoniyatini  bilish  lozim.  Bizningcha,  Macromedia  Flash 

(Macromedia  Inc.),  3D  Studio  MAX  (Discreet  guruhi),  AliasWaveFront  MaYa 

(AliasWaveFront Inc.) kabi o‘yin va animatsiyalar yaratish uchun  ishlab chiqilgan 

dasturlarda  ham  ikki  o‘lchamli  (Macromedia  Flash)  va  uch  o‘lchamli  (3D  Studio 

MAX,  AliasWaveFront  Maya)  fazolarda  oddiy  laboratoriyalarning  modellarini 

yaratish  mumkin.  Buning  uchun,  yuqorida  sanab  o‘tilgan  amallar  bajariladi.  Bu 

dasturlarda  interfeysni  dizayn  jihatdan  oliy  darajaga  ko‘tarish  mumkin,  lekin 

laboratoriyaning  murakkabligi  jihatiga  kelganda  virtual  laboratoriya  yaratuvchi 

biroz qiyincxiliklarga duch kelishi mumkin.   

Uchinchi  usul,  ya’ni  LabVIEW  va  shunga  o‘xshash  maxsus  kompyuter  va 

laboratoriya qurilmalarini bog’lovchi dasturlar yordamida virtual laboratoriyalarini 

ularning muhitlarida yaratish mumkin.  Buning uchun, masalan, LabVIEW amaliy 

dasturida maxsus bloklar sxemalari yordamida kattaliklarni o‘zaro biror  tenglama 

asosida  bog’lash  mumkin.  Bu  blok  sxema  ko‘rinishidagi  algoritm  tuzishga 

o‘xshaydi.  Blok  sxemalardagi  kattaliklarning  natijalarini  esa  tasvirli  ifoda  etish 

imkoniyati  mavjud.  Men  “O‘zgarmas  tok  qonunlari”  mavzusi  bo‘yicha  virtual 

laboratoriya ishlarini yaratishda National Instruments firmasining LabVIEW grafik 

dasturlash muhitidan foydalandim  [4-8]. Bu muhitda dasturlash tamoyili  jihatidan 

nisbatan soddaroq bo‘lgan BASIC tiliga o‘xshab ketadi.  


Yüklə 1,19 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   39




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin