ZabiTƏ teymurlu

Cəfgan//Çəvkən//Çəpgən. Azərbaycan dili şivələrində (Kəl-
bəcər, Bərdə, Cəbrayıl, Gəncə, Qarakilsə, Oğuz, Şamaxı, Tərtər, Yev-
lax) “qolsuz qadın paltarı” mənasında işlənir: Cəfganı qojalar ge: irdi 
(Kəlbəcər); Zümrüdə bazardan bir çəvkən al gəti (Cəbrayıl); Çəpgən 
qano:zdan tikilirdi (Oğuz); Nənəm çəpgən tix`dirif (Gəncə); Çəpgəni 
tərəkəmələr geərdi (Tərtər) (7, 73, 96, 98). 
İ.Z.Eyuboğlu cepken sözünün fars mənşəli olduğunu qeyd edir: 
ceb (sol) ilə ken (qoparan, çıxaran) sözündən cebken/cebken/cepken 
(qolları  kəsikli  qısa,  yaxasız  geyim)  əmələ  gəlib  (80,  118).  Lakin 
Andreas Tıetze “Tarihi ve etimolojik Türkiye türkçesi lugati” adlı 
kitabında çepken sözünün çek- feili ilə -man/-men şəkilçisinin bir-

---

Azərbaycan dilinin dialekt leksikası 

 
65
 

 
ləşməsindən əmələ gəldiyini qeyd edir: çek-man. Çekman leksik va-
hidi türk dilinin Ərzurum şivəsində də işlənir. Meninski bu sözün 
çopman variantını da qeyd edib (98, 430). 
 Türk ədəbi dilində cepken “pencək formasında olan üst geyim“ 
mənasını ifadə edir (75, 185). Ümumiyyətlə, cepken sözü “sırmalı, 
yaxasız, köynək üzərinə geyilən qısa üst geyim” mənasını ifadə edir: 
Sümüklerini cepkeninin yenlerine, koluna, arada bir küçük hanımın-
bacaklarının daha daha yukarılarını gösterecek şekilde- eteğine siliş-
ler… (s.114);  Cepkeni, şalvarı, mintanı, kuşağı, kaloşları, işlemeli yün 
çorapları çabucak çıkardı (s.165); Cepkenini damalı mintanını çıkar-
mış, kolalı gömleğine kravatını bağlıyordu (128, 177).