45
45
W
L sharti albatta bajarilishi kerak (
L-bazadagi asosiy bo‗lmagan zaryad
tashuvchilarning diffuziya uzunligi).
Bipolyar tranzistorning ishlashi uchta asosiy hodisaga asoslangan:
- emitterdan bazaga zaryad tashuvchilarning injeksiyasi;
- bazaga injeksiyalangan zaryad tashuvchilarni kollektorga o‗tishi;
- bazaga injeksiyalangan zaryad tashuvchilar va kollektor o‗tishga
yetib kelgan asosiy bo‗lmagan zaryad tashuvchilarni bazadan kollektorga
ekstraksiyasi.
Emitter o‗tish to‗g‗ri yo‗naliishda siljiganda (
U
EB
kuchlanish manbai bilan
ta‘minlanadi) uning potensial to‗siq balandligi kamayadi va emitterdan bazaga
elektronlar injeksiyasi sodir bo‗ladi. Elektronlarning bazaga injeksiyasi, hamda
kovaklarni bazadan emitterga injeksiyasi tufayli emitter toki
I
E
shakllanadi.
Shunday qilib, emitter toki
эp
эn
Э
I
I
I
, (3.1)
bu yerda
I
en
, I
er
mos ravishda elektron va kovaklarning injeksiya toklari.
Emitter tokining
I
er
tashkil etuvchisi kollektor orqali oqib o‗tmaydi va zararli
hisoblanadi (tranzistorning qo‗shimcha qizishiga olib keladi).
I
er
ni kamaytirish
maqsadida bazadagi akseptor kiritma konsentratsiyasi emitterdagi donor kiritma
konsentratsiyasiga nisbatan ikki darajaga kamaytiriladi.
Emitter tokidagi
I
en
qismini
injeksiya koeffisienti aniqlaydi.
Э
эn
I
I
, (3.2)
Bu kattalik emitter ishi samaradorligini xarakterlaydi (
=0,990-0,995).
Injeksiyalangan elektronlar kollektor o‗tish tomon baza uzunligi bo‗ylab
elektronlar zichligining kamayishi hisobiga bazaga diffundlanadilar va kollektor
o‗tishga yetgach, kollektorga ekstraksiyalanadilar (kollektor o‗tish elektr maydoni
hisobiga tortib olinadilar) va
I
Kn
kollektor toki hosil bo‗ladi.
Zichlikning kamayishi
konsentratsiya gradienti deb ataladi. Gradient
qancha katta bo‗lsa, tok ham shuncha katta bo‗ladi. Bu vaqtda bazadan
injeksiyalanyotgan
elektronlarning
bir
qismi
kovaklar
bilan
bazaga
ekstraksiyalanishini ham hisobga olish kerak. Rekombinatsiya jarayoni bazaning
elektr neytrallik shartini tiklash uchun talab qilinadigan kovaklarning kamchiligini
yuzaga keltiradi. Talab qilinayotgan kovaklar baza zanjiri bo‗ylab kelib tranzistor
baza toki
I
brek
ni yuzaga keltiradi.
I
brek
toki kerak emas hisoblanadi va shu sababli
uni kamaytirishga harakat qilinadi. Bu holat baza kengligini kamaytirish hisobiga
amalga oshiriladi
W
Ln (elektronlarning diffuziya uzunligi). Bazadagi
rekombinatsiya uchun emitter elektron tokining yo‗qotilishi
elektronlarning
Dostları ilə paylaş: