Microsoft Word etraf muhit cavab az doc

40. Maliyyələşmənin əsas mənbələri və təbiəti mühafizə təyinatlı fondlar 

 

Ə

traf  mühitin  mühafizəsi  və  təbii  resurslardan  səmərəli  istifadə  üzrə  tədbirlərin  və 

proqramların maliyyələşdirilməsi aşağıdakı mənbələr hesabına həyata keçirilir: 

1) respublika büdcəsi və yerli büdcələr; 2) ətraf mühitin mühafizəsi təyinatlı dövlət büdcə 

fondlarının  vəsaitləri;  3)  hüquqi  şəxslərin  və  fərdi  sahibkarların  vəsaitləri;  4)  vətəndaşların,  o 

cümlədən əcnəbilərin vəsaitləri; 5) bank kreditləri; 6) xarici investisiyalar; 7) digər mənbələr. 

. Fondların yaradılması mexanizmi vəsait axınının artmasına və təbiəti mühafizə işlərinin 

müəssisənin çirkləndirməyə görə ödənişləri hesabına qismən özünü maliyyələşdirməsinə kömək 

edir. Təbiəti mühafizə tədbirlərinə xərclənmək üçün vəsaitlərin axtarılması və bölüşdürülməsi və 

ə

traf  mühitin  çirkləndirilməsinə  görə  ödənişlər  və  cərimələr  sisteminin  işlənib  hazırlanması 

problemləri  ilə  bağlı  1970-ci  illərin  sonu-1980-ci  illərin  əvvəlində  yerli  elmi  ədəbiyyatda    ilk 

---

 

40 

dəfə  ekoloji  fondların  yaradılması  zərurəti  haqqında  məsələ  qaldırılmışdı..Keçmiş  SSRİ 

ə

razisində  təbiəti  mühafizənin  büdcədənkənar  fondları  1980-ci  −  1990-cı  illərin  qovşağında 

yaradılmağa başlandı..Ekoloji fondların aşağıdakı mənbələr hesabına formalaşdırılması nəzərdə 

tutulurdu: 

•

 Müəssisələrin, birliklərin və təşkilatların çirkləndirici maddələrin yol verilən normativ və 

normativdən artıq atılmasına (axıdılmasına), tullantıların yerləşdirilməsinə görə etdiyi ödənişlər; 

•

 Çirkləndirici maddələrin qəza şəraitində atılmasına (axıdılmasına) görə cərimə ödənişləri, 

təbii  resurslardan  və  onlardan  əldə  edilən  xammaldan  normativdən  artıq  və  qeyri-kompleks 

istifadəyə görə ödənişlər; 

•

 Təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində təbiəti mühafizə qanunvericiliyinin pozulması ilə dövlətə 

vurulan zərərin əvəzinin ödənilməsi üçün tutulan ödənişlər; 

•

 Müəssisələrdən, vətəndaşlardan və digər mənbələrdən daxil olan könüllü ianələr. 

Təbiəti mühafizə sahəsində sabit maliyyələşdirmə mənbəyi kimi ekoloji fondların bütün 

ə

həmiyyətinə baxmayaraq, onların faəliyyətində bir sıra çatışmazlıqlar da mövcuddur: 

•

 Fonda  daxil  olan  vəsaitlərin  80%-dək  hissəsini  təşkil  edən  çirkləndirməyə  görə 

ödənişlərin az yığılması və bölüşdürülməsinin səmərəsizliyi; 

•

 Prioritetlərin müəyyən edilməsi mexanizmi mövcud olmadığından maliyyə vəsaitlərinin 

istifadəsinin kifayət edən dərəcədə əsaslandırılmaması; 

•

 Müəssisələr tərəfindən keçirilən təbiəti mühafizə tədbirlərinin ödənişlər edilərkən nəzərə 

alınması mexanizminin qeyri-təkmil olması; 

•

 Ödənişlərin inflyasiya artımına uyğun səmərəli indeksasiya mexanizminin olmaması; 

•

 Ekoloji  fondlar  tərəfindən  maliyyələşdirmək  üçün  layihələrin  seçilməsi  meyarlarının 

olmaması,  layihələrin  həyata  keçirilməsinə  nəzarətin  və  nəticələrin  qiymətləndirilməsi  qay-

dalarının və meyarlarının olmaması.