ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018



Yüklə 392,6 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/28
tarix01.01.2022
ölçüsü392,6 Kb.
#50758
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   28
şairi evl

ÇÜTAD  

Çukurova Üniversitesi  

Türkoloji Araştırmaları Dergisi

 

Cilt 3, Sayı 2 



Aralık 2018 

 

29 



 

 Eserde kendisini mahalleliyle birlikte en çok hissettiren ve 

bir mekân olan mahalleden ayrı tutamayacağımız şey, mahalle yaşam 

biçimi veya mahalle ruhudur. İmamı, bekçisi, muhtarı, temizlikçisi ile 

kendisini eserde vazgeçilmez  bir aktör olarak hissettiren mahalleli, 

mahalle  hayatının  vazgeçilmez  unsurudur  ve  dönem  insanının 

örgütlenme  ve  yaşama  biçimi  hakkında  önemli  ipuçları  verirler. 

İmamın  rüşvet  alması,  kadınların  hile  ile  iş  görmeye  kalkışmaları 

mahalle  yaşamı  etrafında  insan  ilişkilerine  veya  kurumlara  (din 

kurumu vb.) getirilen eleştirilerdir.  

Mahalle  fiziksel  bir  mekân  olarak  metinde  tasvir  edilmiş 

olmasa  da  ona  işaret  eden  tüm  göstergeleriyle  eserde  yerini  alır. 

Bunlardan en önemlisi mahallelidir. Birbirlerine t

ürlü kayıtlarla sıkıca 

bağlı  olan  bu  insanların  alışkanlıkları,  töreleri  ve  beraberinde  değer 

yargıları  herkesin  hareket  tarzını  doğrudan  etkiler.  Bu  haliyle 

mahalleli güncel tabirle “mahalle baskısının” hem kaynağı hem de en 

önemli  uygulayıcısıdır.  Mahalle  halkının  tavsiyeleri,  görüşleri, 

inançları,  eleştirileri  kısaca  ne  diyeceği  insanların  davranışlarını 

belirleyen temel unsurdur. Hayal-i Celâl

’de yaptığı evlilik sonrası terk 

edilen  Akile  Hanım  mahallelinin  kendini  kınayacağını  düşünüp 

yaşadığı  muhiti  değiştirir.  Şair  Evlenmesi’nde  ise  bir  baskı  unsuru 

olarak kullanılır. Müştak Bey Sakine Hanım’ı eş olarak kabul etmek 

istemeyince  kılavuz  ve  yenge  kadınlar  mahalle  imamıyla  birlikte 

kahvehaneden  erkekleri  çağırtırlar.  İmamla  birlikte  bekçi,  temizlikçi 

ve es

naf  benzer  bir  işlevi  yüklenirler.  Ancak  mahalle  düzeni  sadece 



olumsuz  olarak  işlemez,  dayanışma,  yardımlaşma,  himaye  etme, 

şahitlik  etme  gibi  türlü  olumlu  yüzleriyle  de  günlük  hayatın  daha 

badiresiz bir biçimde atlatılmasına hizmet eder. Örneğin Muttali Bey, 

hayatını kaybeden yakın arkadaşının eşi Akile Hanım ve kızını evinde 

kira  almaksızın  oturtarak  himaye  eder.  Hatta  sistem  o  şekilde  inşa 

edilmiştir  ki  bir  insanın  tek  başına  var  olabilmesi  veya  kendini 

gerçekleştirebilmesi  oldukça  zordur.  Şeyda  Bey’in  bir türlü 

evlenememesi  evlilik  kurumunun  kadınlar  tarafından  inşa  edilen  bir 

organizasyon  oluşuyla  ilgilidir.  Kısacası  her  iki  eserde  temel  mekân 

İstanbul’dur.  Şair  Evlenmesi’nde mekâna dair hiçbir ize 

rastlanmazken  Hayal-i Celâl’de mekânlar ad olarak geçerler. 

Eserlerde vazgeçilmez unsur olan mahalle ve mahalle hayatı sıradan 

insanı  veya  halkı  ve  beraberinde  geleneksel  yaşam  biçimini  temsil 

etmektedir.  Yazarlar  toplumsal  yaşama  veya  artık  geçerliliğini 

yitirdiğini  düşündükleri  alışkanlıklara  dair  eleştirilerini bu kesim 

üzerinden verirler. 



Hayal-i Celâl

’de  öne  çıkan  diğer  mekânlar  kalem,  sokak, 

kahvehane,  dükkan  gibi  daha  çok  erkeklere  ait  olduğu  düşünülen 




Yüklə 392,6 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin