ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018
Yüklə 392,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
ÇÜTAD
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi
Aralık 2018
30 sosyalleşme yerleridir. Şeyda Bey, Zekavet Hanım’a sokak ortasında sarkıntılık eder. Erkek kahramanlar için kalem sadece bir işyeri değil aynı zamanda bir toplanma ve sohbet mekânıdır. Ev bu dönem eserlerinde daha çok hanımlara ait bir mekân olarak geçmekle birlikte bu eserde erkekler için de önemli bir buluşma ve sosyalleşme yeridir. Beş erkek arkadaş sohbet amaçlı olarak akşamları evlerinin selamlık kısmında bir araya gelirler. Olayların birçoğu iç mekânlarda ve çoğunlukla evlerde geçer. Evler entrikaların kurgulandığı ve uygulamaya konulduğu yerlerdir. Hayal-i Celâl'de entrikanın geliştirilmesinde işlev gören bir diğer mekân ise hamamdır. Genellikle hanımlarla beraber anılan hamamlar, hem kız hem de erkek anneleri tarafından uygun bir kısmet bulmak amacıyla kullanılırlar. Romanın ikinci kısmında kahramanların yaşadıkları veya bulundukları ortak mekânlar ol ayların gidişatını belirler. Akile Hanım ve Şeyda Bey'in aynı semte taşınmaları ve kısmet bulmak amacıyla aynı hamama haber bırakmaları eserin seyrini ve sonucunu doğrudan etkiler. Zaman Şinasi’nin Şair Evlenmesi, bir olayı hikâye etmesi, tek bir mekânda g eçmesi ve birkaç saatlik bir zamanı kapsaması sebebiyle klasisizmin üç birlik kuralına uygunluk gösterir. Tek bir perdeden oluşan komedide olayın geçtiği takvim zamanına dair ipucu verilmese de kahramanların davranışlarından, eserin yazılma tarihi vb.den yola çıkılarak metnin 19.yy'ın ikinci yarısında, yani Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde cereyan eden olaylardan söz ettiği anlaşılabilir. Benzer bir biçimde Hayal-i Celâl ’de de aynı dönem konu edilir. Her iki yazar da zaman olarak Osmanlının Batılılaşma sürecini seçerler. Zaten konu seçimi de dönemin kendisiyle yakından ilişkilidir. Evlilik kurumu ve kadın erkek ilişkisinde yaşanan değişimlerin Batılılaşma ile yakından ilgisi bulunmaktadır.
gece ol
duğu veya düğün gecesi olduğu izlenimini uyandırmaktadır. Hayal- i Celâl, Şair Evlenmesi’ne göre daha hacimli olması sebebiyle uzun bir zaman aralığını konu edinir. Roman eserin başkahramanı Şeyda Bey’in babasının hayatının özetlenmesi ile başlar ve Şeyda B ey’in bir delikanlı oluşuna kadar devam eder. Özetleme, eksilti, duraklama, sahne gibi esere ritim kazandıran unsurlar anlatıcı tarafından kullanılarak önceden gerçekleşmiş (art süremsel) ve yazarın bilgisi dahilinde olan olaylar hikâye edilir. Özetleme k ahramanların geçmişleri hakkında bilgi vermek, eksilti ise olaya hız kazandırmak amacıyla kullanılır. Duraklama kahramanların tasvir edildikleri kısımlarda karşımıza çıkar. Ancak bu romanda sıklıkla başvurulan bir yöntem değildir. Romanda olayın hızını kesen ve öyküleme zamanı ile |