Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti Magistratura Tədris Mərkəzi
Motivasiya – təşkilatın hədəflərinin mahiyyəti üçün fəaliyyətə baçqa insanların meyl etməsi (vadar etməsi) prosesidir
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Motivasiya – təşkilatın hədəflərinin mahiyyəti üçün fəaliyyətə baçqa insanların meyl
etməsi (vadar etməsi) prosesidir. Bu funksiyanı yerinə yetirərkən rəhbər işçilərin maddi və mənəvi stimulunu həyata keçirmiş olur və onların peşəkarlığının artmasına lazımi şərait yaradır. İşçiləri inandırdıqda peşəkarlığının artmasına lazımi şərait yaradır. İşçiləri inandırdıqda təşkilatlar öhdəlikləri yerinə yetirir və təşkilatın məqsəd və planına uyğun şəkildı dəyişir. 12
İnandırma prosesi nəzərdə tutur ki, işçilər öz öhdəliklərini lazımi şəkildə yerinə yetirdiyi halda onların tələbatları ödənilmiş olsun. Rəhbər personalını daha effektiv işləməyə təşviq etməzdən əvvəl öz işçilərinin real tələbatlarını müəyyənləşdirməlidir.
analiz edilməsini nəzərdə tutur. Nəzarətin köməyi ilə təşkilatın öz məqsədinə çatma dərəcəsinə qiymət verilir və qeyd olunmuş fəaliyyətə zəruri korrektirovka edilir. Nəzarət idarənin bütün funksiyasını özündə birləşdirir, imkan verir ki, təşkilat lazımi istiqamətdə öz fəaliyyətini davam etdirsin və həmçinin imkan verir ki, düzgün olmayan hərəkətlətə vaxtında düzəliş versin. Kontrol (nəzarət fransız sözü olub: controle-yoxlama deməkdir) – sistemin qarşıya qoyulmuş məqsədə çatması üçün nailiyyəti təmin edən bir prosesdir və aşağıdakı üç elementdən ibarətdir: - Yoxlamaya tabe sistemin fəaliyyət standartlarının müəyyənləşdirmək; - Əgər əldə edilmiş nəticələr müəyyənləşdirilmiş standartlardan ciddi şəkildə fərqlənirsə idari proseslərə düzəliş etmə; Polşanın elmi idarəetmə institutunun banisi 1925-ci ildə əsası qoyulmuş Beynəlxalq Elmi İdarəetmə Komitəsinin vitse-prezidenti Polşa professoru Karol Adametskinin (1866- 1933) xüsusi rolunun olduğunu qeyd etmək lazımdır. O, nəzarəti nəinki, idarəetmənin ən vacib prinsiplərindən biri kimi qeyd etmiş, həmçinin təşkilatlarla bağlı ciddi nəzarətin nəzəriyyəsini hazırlamışdır. Adametskiyə görə nəzərdə tutulmuç tədbirin gedişini yoxlama “bütün yol boyu” zəruridir. Buna görə də yadda saxlamaq lazımdır ki, nəzarət vasitədir, məqsəd deyildir. Plan nə qədər detallı şəkildə və dəqiqliklə hazırlanarsa o dərəcə də detallı və dəqiq nəzarət olmalıdır. Adametski qeyd edir ki, həddindən artıq dəqiqliklə nəzarət (əgər buna əhəmiyyəti yoxdursa) və yaxud fasiləsiz nəzarət sistemi həyata keçirmək (əgər işə zərər vurmadan periodik olaraq nəzarət etmək mümkünsə), ağılsızlıq olardı. Prinsip etibarilə nəzarət həddindən artıq mürəkkəb olmamalı və baha qiymətə başa gəlməməlidir. Nəzarətin predmeti təşkilati proseslərin getməsinin bütün əsas mərhələləri olmalıdır: planlaşdırma, informasiyanın və qərarın qəbul olunmasının analizi, qəbul edilmiş qərarın (həllin) icrası və əldə edilən nəticələrin xarakteri. 13
Başqa sözlə demək olar ki, Adametski idarəetmə proseslərində nəzarətin birbaşa rolunda israr edirdi. Maliyyə nəzarətinin ali təşkilatı olan IX Beynəlxalq Konqresində qəbul olunmuş nəzarətin əsas (həlledici) prinsipləri Limsk məramnaməsində (İNTOSAİ) deyilir:
tərəfindən), belə idarə cəmiyyət qarşısında məsuliyyət daşımağa tələb olur. Nəzarət-məqsəd deyildir, nizamlama sisteminin ayrılmaz hissəsidir, bundan məqsəd standartdan kənara çıxma, qanun pozuntularını aşkar etmək, maddi ehtiyatlardan effektiv istifadə etmək (gələcəyi nəzərdə tutmaq məqsəd ilə; lazım gələrsə yenidən gözdən keçirməyə imkan olsun deyə), bəzi hallarda günahkarların məsuliyyətə cəlb etmək, vurulmuş ziyana görə kompensasiya almaq, yaxud gələcəkdə belə qanun pozuntularının qarşısını almaq üçün tədbirlər həyata keçirmək.
|