taajublanarli turlar paydo bo„la boshladi. Bular qatoriga quyidagilarni kiritsa
bo„ladi: «Manos trevel» nomli grek turfirmasi Oyga sayohatni rejalashtiradi.
Rossiya kosmodromidan xorijiy biznesmenlarni kosmosga qiladigan sayohatlari,
bu albatta turistlar tamonidan juda katta xarajatlar qilishni taqoza etadi. Bunda
ushbu turistlar muallaq, muvozanatsiz holatiga tushadi va kosmosni ko„rish
sharafiga muyassar bo„ladi. Parvozga yoziluvchilar hozirdan boshlangan, birinchi
turistlar 5 ming dollardan kafolat summasini o„tkazib joylarni bron qildilar.
«APSARA» nomli fransuz firmasi Antarktida va Arktikadagi muzliklarga
sayohatlarni tashkil etdi. Antarktidaga birinchi kruiz 1989 yilda tashkil etilgan.
34
turistlar mahalliy aholi, tyulenlar, morjlar va pingvinlar hayotini kuzatish
imkoniyatiga ega bo„ladilar.
Suv osti dunyosi bilan tanishuvchilar keyingi vaqtlarda ancha ko„paymoqda. Bu
yo„nalishda eng istiqbolli loyiha bu musaffo suv osti qayig„ida sayohat
hisoblanadi. Uning marshrutlaridan biri «Titanik» kemasi cho„kib ketgan joyda
rejalashtirilmoqda.
MICE (qisqartirilgan)- uchrashuvlar, taqdirlanadigan korporativ marosimlar,
konferensiyalar va ko‟rgazmalar (Meetings, Incentives, Conferences and
Exhibitions)ning ishbilarmonlik turizmni asosiy yo‟nalishlari bosh harflar bilan
ko‟rsatilgan. Bu turdagi sayyohlik dunyoda mashhur bo`lib, juda qulaydir.
Odatda, bunday konferеntsiya ishtirokchilari xarajatlarini uni yuborgan tashkilot
yoki firma to`laydi. Shuning uchun AQSh, Shvеytsariya va Finlyandiyada bu
turdagi sayohat davlat turizm dasturi asosini tashkil etadi. Katta mеhmonxonalarda
barcha zarur narsalar bilan ta'minlangan katta va kichik kongrеss - hollar, majlis
zallari, biznеs markazlar, bankеt zallar, transport xizmati va shu kabi
konferеnsiyalar, uchrashuvlar, taqdirlanadigan korporativ marosimlar va
ko‟rgazmalar o‟tkazish uchun kerakli xizmat turlari va binolar qurilgan.
Butun jahon ish yuzasidan sayohatlar va turizm kengashi (World Travel and
Tourism Council, WTTC) ning baholashi bo‟yicha, 2010 yilda ishbilarmonlik
turizmi dunyo bo‟yicha 819 mlrd $ tashkil etdi. Bu ko‟rsatgich o‟tgan yilga
nisbatan 1,8 % ga kam. 2020 yilda esa bu ko‟rsatgich 1,589 trln $, har yili 4,3 %
ga o‟sishini WTTC tomonidan bashorat qilinmoqda.
Har bir yirik Yevropa mamlakatida ishbilarmomlik turizmi va korporotiv
marosimlar bilan shug‟ullanadigan kompaniyalar ko‟p bo‟lsa ham so‟zsiz tan
olingan liderlar Yevropa, Osiyo va Amerikada atigi beshtadir. “Yirik beshlik” ka
quyidagilar kiradi: American Express, Carlson Wagonlit Travel, Kuoni Group,
Hogg Robinson Group va BCD Holdings. Bu esa komponiyalar ko‟p milliardli
aylanmani, global filial tizimini, geografik faoliyatini, bir qancha o‟nlab
mamlakatlar va faylasuflik biznesini o‟zida qamrab olishini tavsiflaydi.
35
2011-yil yakunlari hisobiga ko‟ra, Butun Jahon Statistikasi MICE yo‟nalishi
(shahar va davlatlar)da ICCA ma‟lumoti bo‟yicha marosimlar o‟tkazgan o‟nlik
liderlar ro‟yxati.
3-jadval
O‟nlik shaharlar
O‟nlik davlatlar
Shaharlar nomi
Marosimlar soni
Davlatlar nomi
Marosimlar soni
Vena
181
AQSH
759
Parij
174
Germaniya
577
Barselona
150
Ispaniya
463
Berlin
147
Buyuk Britaniya
434
Singapur
142
Fransiya
428
Madrid
130
Italiya
363
London
115
Braziliya
304
Amsterdam
114
Xitoy
302
Istambul
113
Niderlandiya
291
Pekin
111
Avstraliya
262
Manba:
http://www.mice.ru/
2.2. O‟zbekistonda mavjud sayohat turlari va turistlarning sayohat
maqsadlari
O‟zbekistonga kelayotgan turistlarning 85% 55 yosh va undan keksa
ekanligi Markaziy Osiyoda bizning mamlakat katta yoshdagi turistlar uchun
hammabop bo‟lib bormoqda. Pensionerlar uchun mamlakatimizning ommabopligi
sabablaridan biri Samaqand va Buxorodagi osoyishtalik atmosferasidir va bu
shaharlarga barcha tur oqimlarning 90% to‟g‟ri keladi.
Hozirgi paytda O„zbekistonda mavjud sayohat turlari foizlardagi ko‟rsatgichi
quyidagi diagrammada ifodalangan.
36
0
5
10
15
20
25
Manba:
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 1, sentabr, 2011y.
O‟zbekiston Turizm Vazirligi tomonidan taqdim qilingan statistik
ma‟lumotlarga qaraganda, 85% keksa yoshdagi turistlar odatda mamlakat bo‟ylab
ekskursiya qilishga qiziqadilar. 2008 yilda o‟tkazilgan Internet Statistika so‟rovlar
natijasiga qaraganda esa sayyohlarning -39% i mamlakatimizga tarixiy-madaniy,
arxitektura yodgorliklarini ko‟rish maqsadida tashrif buyuradilar. Qolgan -24% i
yurtimizni madaniyati, urf-odatlari hayot tarzi bilan tanishish istaklari bilan
keladilar. Ular O‟zbekistonga eng yaxshi ob-havo sharoiti bo‟lgan mavsumda,
ya‟ni aprel va may, sentabr-oktabr oylarda keladilar.
Dostları ilə paylaş: