2.Monotoniya va politoniya
Monoton ish turlarini optimallashtirishning asosiy tamoyillari
Monotonlik holatining rivojlanishiga yo'l qo'ymaslik choralarini ishlab
chiqishda, monoton mehnat sharoitida ishchilar organizmida vujudga keladigan
asosiy psixofiziologik hodisalarni hisobga olish va asosan uning salbiy oqibatlarini
aniqlash zarur.
Shuning uchun ishlab chiqilayotgan chora -tadbirlar quyidagilarga
yo'naltirilgan bo'lishi kerak.
Mehnat monotonligi ta'sirini kamaytirish maqsadida texnologik jarayonlarni
takomillashtirish;
Optimal axborot va motor yuklarini ta'minlash;
Uyg'onish darajasini oshirish, hissiy ohang va motivatsiyani oshirish.
Bularning barchasi mehnat faoliyati mazmuni va shartlarini optimallashtirish
orqali, shuningdek, inson tanasining funktsional holatiga texnologik, tashkiliy,
texnik va psixofiziologik chora -tadbirlar kompleksiga bevosita ta'sir ko'rsatish
orqali erishiladi. Ular orasida eng muhimlari:
Takrorlanadigan qo'l ishlarini avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash;
Texnologiyani takomillashtirish, mehnat tarkibini optimallashtirish;
Mehnat faoliyatini tashkil etishni takomillashtirish;
Ish joyini tashkil qilishni takomillashtirish;
Mehnat sharoitlarini yaxshilash;
Monotonlikning oldini olishda psixologik va ijtimoiy-psixologik omillardan
foydalanish;
Kasb -hunarga yo'naltirish tizimini ishlab chiqish;
Ishlamaydigan vaqtdan oqilona foydalanish.
Yuqoridagi jihatlar bo'yicha olib borilgan profilaktika choralari charchoqni va
monotonlikning sub'ektiv his -tuyg'ularini kamaytiradi, ish qobiliyati va mehnat
unumdorligiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi, ijobiy ta'sir ko'rsatadi (iqtisodiy hisob -
kitoblarni tarmoqlararo hisob -kitoblar asosida amalga oshirish tavsiya etiladi).
"Mehnat sharoitlarini yaxshilash bo'yicha chora -tadbirlar samaradorligini aniqlash"
uslubiy tavsiyanomalari. M., 1979).