qiladi. Bunda juda kichik qalinlikdagi yer qobig'i sodir bo'ladigan siqilishlarga
Ayrim olimlar bunday harakatga sabab
yerning
qismida
radioaktiv
elementlarning
parchalnishidan chiqayotgan issiqlikning yuqoriga
qarab tarqalish, yana bir sabab yer ostida
kuchlanishlaring yig'ilishidan harakatlar payo
bo'ladi. Bu harakatlar natijasida yer qobig'ida
tashkil etuvchi qatlamlarni joylanish va etish
shakllari, uning ustida esa yer yuzasining shakli o'zgaradi. Natijada yerning ayrim
joylari ko'tarilib tog'lar hosil bo'ladi, buning hisobiga esa yerning ayrim joylari
cho'kadi. Tog'larning hosil bo'lish jarayoni yer yuzasida doimo sodir bo'lib
turadigan jarayon, bu asta sekin (sokinlik davri) yoki juda tez ro'y berish ( tektonik
inqilob) mumkin. Yer sharining tarihida qoldig'i tektonik inqiloblar ajraladi,
kaledon tektonik inqilobi - bu kembiriy-silur davrlarida sodir bo'lgan; gertsin
inqilobi-yura davriga mansub. Alp tektonik inqilobida Kavkaz, Karpat va Qrim
tog'lari hosil bo'ladi.
Tektonik zilzilalar yer sharida eng
ko'p bo'ladigan va ko'pincha talofatli yer
qimirlashlar. Tektonik zilzilalar natijasida
inshootlar, yo'llar, qishloq va shaharlar vayron
bo'lib, minglab odamlar halok bo'ladi,
boshpanasiz qoladi. Kuchli zilzilalar oqibatida
yer yuzida kengligi bir necha o'nlab metr,
uzinligi bir necha yuz kilometr bo'lgan darzlar hosil bo'ladi.
Tektonik zilzillalar okean va dengiz tublarida ham odir bo'ladi, ularni dengiz yer
qimirlashilar yoki sunami deyiladi. Dengiz yer qimirlashilar natijasida balandligi
bir necha o'n metr bo'lgan to'lqinlar hosil bo'ladi. Bu to'lqinlar hosil bo'lish
markazidan okean bo'ylab100 va 1000 dan ko'p km/soat tezlikda tarqaladi.