“Металл қуйиш усуллари” мавзусини
II. BOB: QUYMAKORLIK ASOSLARI ULAR HAQIDA TUSHUNCHA
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
II. BOB: QUYMAKORLIK ASOSLARI ULAR HAQIDA TUSHUNCHA,
QUYMA OLISH USULLARINING MOHIYATI II.1. QUYMAKORLIK ASOSLARI ULAR HAQIDA TUSHUNCHA Quymakorlik detal yoki buyumlarning zagatovkalari ko‟rinishida turli-tuman quymalar olish jarayonidan iboratdir. Quymakorlik jarayonida qolip suyultirilgan metall bilan to‟ldiriladi, u qotgach, quyma detal - quyma qolipdan ajratib olinadi. Zarur bo‟lsa, quymalarga keyingi ishlov berish jarayonida aniq o‟lcham va shakl beriladi.
Kuzatishlar shuni ko‟rsatadiki, turli mashina detallarining og‟irlik jihatidan qariyb 40-80 foizi quyma tarzida olinadi. Quymakorlikda metallardan bolg‟a‟lash, shtaplash usullari bilan tayyorlash qiyin bo‟lgan va ba‟zan mutloqo tayyorlab bo‟lmaydigan turli og‟irlikdagi (5 g dan tortib 300 t gacha va undan ham og‟ir) xilma-xil quymalar, chunonchi, avtomobil va traktorlarning silindrlar bloklari, stanoklarning staninalari olinadi. Murakkabligi o‟rtacha detalni prokatdan mexanikaviy ishlab olishda 75% gacha, shtamplangan zagotovkani ishlashida 50% gacha, cho‟yan quymani ishlashida esa 20% gacha metall qirindiga aylanadi. Shu sababli ham quymakorlik mashinasozlikda muhin o‟rin tutadi.
Ma‟lumotlarga ko‟ra quymalarning 75% ga yaqini kulrang cho‟yanlardan, 20% chamasi po‟latlardan, 2-3% chasi bolg‟alanuvchan cho‟yanlardan va juda oz qismi rangli metall qotishmalaridan olinmoqda.
Ishlab
chiqariladigan quymaning turiga, seriyasiga va boshqa
ko‟rsatkichlariga qarab quymakorlik korxonalarining quyidagi turlari bo‟ladi: 1.
Individual korxonalar. Bu korxonalarda ishlab chiqariladigan quymalar turi tez-tez o‟zgarib turadi. 2. Seriyalab quyma ishlab chiqaruvchi korxonalar. Bu korxonalarda ishlab chiqariladigan quymalar turi tez-tez o‟zgarmaydi. 3.
Ko‟plab quymalar ishlab chiqaruvchi yirik korxonalar. Bu korxonlarda quymalar ming-minglab ishlab chiqariladi.
|