Namangan muhandislik-pedagogika

5. Berilgan  tekislikda yotgan  to’g’ri  chiziqning  proyeksiyalarini  yasash. 

 

Agar  to’g’ri  chiziqning  ikki  nuqtasi  tekislikda  yotgan  bo’lsa,  uning  hamma  nuqtasi,  ya’ni 

to’g’ri  chiziqning  hammasi  shu  tekislikda  yotadi.  Shuning  uchun,  tekislikda  yotgan  to’g’ri  chiziq 

berilgan  tekislikni  ifodalovchi  to’g’ri  chiziqlardan  hech  bo’lmaganda  ikkitasini  kesib  o’tadi.   

Bundan,  epyurda  berilgan  tekislikda  yotuvchi  ixtiyoriy  to’g’ri  chiziqning  proyeksilarini 

yasash  uchun,  proyeksiyalari  berilgan  yoki  tekislikning  berilishiga  qarab  yasalishi  mumkin 

bo’lgan  bizga  ma’lum  to’g’ri  chiziqlarda  ikki  nuqta  topish  mumkin. 

Epyurda  P

H

  va  P

V

  tekislik  izlar  bilan  berilgan  bo’lib  bu  tekislikda  birorta  ixtiyoriy  to’g’ri 

chiziq  olish  kerak. 

Tekislikni  gorizontal  izda  M`  nuqtani,  frontal  izda  N``  nuqtani  belgilab  olamiz. 

Nuqtalarni  ikkinchi  proyeksiyalari  (M``N`)  OX  o’qida  bo’ladi.  Bir  xil  nomli  proyeksiyalarni 

o’zaro  tutashtirishdan  hosil  bo’lgan  chiziqlar  (M`N`  va  M``N``)  berilgan  P  tekislikda  yotgan  MN 

to’g’ri  chiziqni  proyeksiyalaridir.  To’g’ri  chiziqning  gorizontal  izi  M`  nuqtada  frontal  izi  N`` 

nuqtada  joylashgan. 

Yuqorida  tahlil  qilingandan  quyidagi  qioda  kelib  chiqadi:  tekislikda  yotgan  to’g’ri 

chiziqning  bir  nomli  izlari  tekislikning  bir  nomli  izlarida,  chiziqning  gorizontal  izida,  frontal  izi 

frontal  izda,profil  izi  esa profil  izda  yotadi. 

9-shakl 

 

10-shakl 

---

   

 

 

 

2.  Tekislikdagi  nuqtadan  o’tgan  va  uning  biror  to’g’ri  chiziqga  parallel  bo’lgan  to’g’ri 

chiziq  ham  xuddi  shu  tekislikda  yotadi.12  –  shaklda  uchburchak  ABC  bilan  tasvirlangan 

tekislikmning  C  nuqtasidan  uning  AB  chizig’iga  parallel  qilib  o’tkazilgan  CD  (C`D`;  C``D``) 

to’g’ri  chiziq  shu  ABC tekislikda  yotgan  chiziqdir.