Uchun qulay imkoniyatlar va shart-sharoitlar yuzaga kelganligi, turizmning

MDH mamlakatlari  
1.
Qozog
‗iston
85466
530203 864438 246156
6
310791
0
36,4  
2.
Qirg‗iz
iston
21104
161422 234407 402682 407696 19,3  
3.
Rossiy
a
30534
820366 106547
1
145631
1
161557
9
52,9  

---

4.
Tojikist
on
93005
162002 189209 442042 507854 5,5  
5.
Turkm
aniston
60507
166894 231375 321317 222974 3,7  
Uzoq chet el mamlakatlari  
6.
Afg‗on
iston
4396
50823
50789
51108
49559
11,3  
7.
Buyuk 
Britani
ya
903
4475
6895
5243
6578
7,3  
8.
Germa
niya
2549
14858
22150
17358
18266
7,2  
9.
Isroil
699
7209
7533
9519
9610
13,7  
10.
Hindist
on
368
5397
10728
36217
35031
95,2  
11.
Eron
3681
7163
7859
8446
8518
2,3  
12.
Italiya 839
9398
8831
7620
8919
10,6  
13.
Malayz
iya
133
6441
5966
14790
13851
104,1  
14.
Janubiy 
Koreya
422
37957
34713
65534
69198
164,0  

---

15.
AQSH 3602
5618
6461
9175
10326
2,9  
16.
Turkiy
a
7053
58461
75518
114718 138874 19,7  
17.
Fransiy
a
1635
11920
12959
10790
10492
6,4  
18.
Yaponi
ya
1317
5441
5127
3751
3555
2,7  
Tashrif buyurgan fuqarolar oqimlarining tarkibiy tuzilishi to‗g‗risidagi 
ma‘lumotlarning tahlili bo‗yicha O‗zbekiston uchun ustuvor tashqi turizm xizmat 
bozorlari MDH mamlakatlaridan Qozog‗iston, Qirg‗iziston, Tojikiston, Rossiya 
va Turkmaniston davlatlari hisoblanadi, uzoq mamlakatlardan esa Turkiya, Janubiy 
Koreya, Hindiston, Afg‗oniston, Germaniya, Fransiya, Italiya, Malayziya va 
boshqa mamlakatlarni ko‗rsatish mumkin.
Tadqiqot davrida (2005–2013-yillarda) MDH mamlakatlaridan Qozog‗iston, 
Qirg‗iziston, Tojikiston, Rossiya va Turkmaniston davlatlari hisoblanadi, uzoq 
mamlakatlardan esa Turkiya, Janubiy Koreya, Hindiston, Afg‗oniston, Germaniya, 
Fransiya, Italiya, Malayziya va boshqa mamlakatlarni ko‗rsatish mumkin. 
Tadqiqot davrida (2005–2013-yillarda) MDH mamlakatlaridan O‗zbekistonga 
fuqarolar tashrifining 2005-yilga nisbatan 2013-yilda miqdoriy o‗sish bo‗yicha 
Rossiya birinchi o‗rinda bo‗lsa (52,9 martaga), Qozog‗iston (36,4 martaga) va 
Qirg‗iziston (19,3 martaga) keyingi o‗rinlarni egallaydi.
Turizm sohasi rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiy 
taraqqiyotining kuchli katalizatori bo‗lib, chet el valyutasi va sarmoyalar oqimini 
ta‘minlaydi, unga yaqin sohalarning tez o‗sishiga ko‗mak beradi, aholi bandligi 
muammolarini hal etishda yordam beradi va mamlakatning dunyo hamjamiyatidagi 
obro‗sini oshiradi. Boshqa sohalar bilan qiyoslaganda ancha kam sarf – harajat 
bilan turizm sohasida katta valyuta miqdori kelib tushishini ta‘minlashi mumkin.
20.4.Xalqaro turizm bozori  
Xalqaro turizm jahon iqtisodiyotida yuqori daromadli va jadal rivojlanib boruvchi 
sohalardan hisoblanib, xalqaro ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalarni 

---

mustahkamlashda muhim o‗rin egallamoqda. Oxirgi yillar ichida jahon moliyaviy-
iqtisodiy inqirozi davom etayotgan bo‗lishiga qaramay, turizm xizmatlari yuqori 
iste‘mol talabi va yetarlicha barqarorligini saqlab qolmoqda.
Jahon amaliyotining ko‗rsatishicha, turizm tarmog‗ining rivojlanishi, yuqori 
samaradorlikning rag‗batlantirilishi iqtisodiyotning muhim sektorlarini, ya‘ni 
transport, aloqa, qurilish, savdo, qishloq xo‗jaligi, iste‘mol tovarlarini ishlab 
chiqarish, mashinasozlik va boshqalarning o‗sishiga olib keladi.
Dunyo tajribasiga nazar soladigan bo‗lsak, rivojlangan bozor iqtisodiyoti nafaqat 
bozorning ishlab chiqarish va tovar almashtirish omillarini, balki turli xil xizmatlar 
bozorini ham o‗z ichiga oladi. Zamonaviy iqtisodiyotning asosiy harakatga 
keltiruvchi kuchi xizmat ko‗rsatish sohasi bo‗lib hisoblanadi.
Hozirgi kunda xalqaro turizm jahon iqtisodiyotining yirik yuqori daromad 
keltiruvchi va barqaror rivojlanib borayotgan tarmoqlaridan biri hisoblanadi. 
BMTning Butunjahon turizm tashkiloti (BTT) va Xalqaro valyuta fondi 
ma‘lumotlariga qaraganda, turizm industriyasi 2000-yildan boshlab jahonda 
eksport qilinadigan xizmatlar, tovarlar va xizmat ko‗rsatish bo‗yicha 
avtomobilsozlik, kimyo va oziq-ovqat sohalarini ortda qoldirib, yetakchi o‗rinni 
egallab kelmoqda. Tarmoqning yillik pul aylanmasi 900 milliard AQSH dollarini 
tashkil etadi. Ushbu tarmoq dunyo bo‗yicha 195 million kishini ish bilan 
ta‘minlaydi, bu esa, jahon bo‗yicha 8% aholi turizm sohasida ish bilan band 
bo‗lganini ko‗rsatadi. Har yili 935 milliondan ortiq turistlar dunyo bo‗ylab 
sayohat qilishadi. Jahon turizm tashkiloti mutaxassislari hisob-kitoblariga ko‗ra, 
jahon bo‗yicha turistlar oqimi yiliga 4-5 % o‗sishi kuzatilmoqda.