İsa Musayev, Mətləb Əlizadə
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
5.4.6. Visual Basic mühitində idarəedici quruluşlar Forma və idarəedici elementlərin formada yerləşdirilməsi. Fərz edək ki, məsələn, ―Birinci layihə‖ kimi sözlərdən ibarət mətni çap edən proqram əlavəsi hazırlamaq tələb olunur. Mətn informasiyasının formaya çıxarılması üçün Label (Metka), TextBox (Mətn sahəsi) idarəedici elementlərindən və Print metodundan istifadə etmək olar. “Qrafik interfeys yaradılması” layihəsi: 1. Visual Basic sistemini işə buraxmalı. [File-New-Standart] əmri ilə yeni layihə yaratmalı. 79 2. Formadakı alətlər panelinin köməyi ilə susma rejimində forma adını - Form1, metkanı - Label1, mətn sahəsini - Text1 və əmr düyməsini - Command1 daxil etməli. 3. Obyektin xassələri pəncərəsinin köməyi ilə aşağıdakı cədvəldə verilmiş idarəedici elementləri daxil etməli: Obyektlər sinfi Xassələr Susma rejimində qiyməti Yeni qiyməti Form (forma) Name Form1 frm1 Caption Form1 Birinci layihə Label (üst yazı) Name Label1 lbl1 Caption Label1 Birinci layihə TextBox (mətn sahəsi) Name Text1 txt1 Text Text1 Birinci layihə CommandButton (əmr düyməsi) Name Command1 cmd1 Caption Command1 Print metodu Növbəti addım hadisəvi prosedurun proqram kodunun yaradılmasından ibarətdir. Obyekt (forma və ya idarəedici element) üzərində mışın sol düyməsini 2 dəfə basmaqla proqram kodu pəncərəsini açmaq lazımdır. Açılmış pəncərədəki hadisəvi prosedurun sərlövhəsi boş olur. cmd1 düyməsi üzərində sol düyməni 2 dəfə basdıqda hadisəvi prosedurun sərlövhəsi cmd1_Click şəklinə düşür: Private Sub cmd1_Click () End Sub 4. cmd1 düyməsi üzərində mışın sol düyməsini 2 dəfə basmaqla cmd1_Click () boş prosedurlu proqram kodu pəncərəsini açıb, Print metodu prosedurunu daxil etməli. Bu prosedurun məzmunu aşağıdakı operatorlar ardıcılığından ibarət olmalıdır: frm1.Print ―Visual Basic dilində birinci layihə‖ Layihənin ilk variantı artıq icraya hazırdır. 5. [Run-Start] əmrini daxil etməli. Bu zaman proqram əlavəsinin açılan pəncərə- sində ―Birinci layihə‖ sözləri görünəcəkdir. Bu hadisə Print metodu düyməsi üzərində sol düyməni basdıqda baş verir. 80 Formanın rənginin və şriftin parametrlərinin verilməsi. Layihənin xarici görünü- şünü cazibədar etmək üçün obyektlərə məxsus görünüşü dəyişən xassələrin qiymətlərini dəyişmək və Print metodundan istifadə etmək lazımdır. Bunun üçün: 6. frm1 formasını aktivləşdirməli. Obyekt xassələri pəncərəsində BackColor (fonun rəngi) xassəsini seçməli və sol düymə ilə açılan dialoq pəncərəsində rənglər palit- rasından bir rəng, məsələn, sarı rəng seçməli. 7. lbl1 metkasını aktivləşdirməli. Obyekt xassələri pəncərəsində BackColor üçün yaşıl rəng, ForeColor (üst yazı) üçün göy rəng, Font (şriftin ölçüsü) üçün 18, Alignment (düzləndirmə) üçün mərkəz seçməli. 8. txt1 mətn sahəsini aktivləşdirməli. Obyekt xassələri pəncərəsində ForeColor (üst yazı) üçün qırmızı rəng, Font (şriftin ölçüsü) üçün 14 və kursiv, Alignment (düzləndirmə) üçün mərkəz seçməli. 9. cmd1 düyməsi üzərində sol düyməni iki dəfə basmaqla Proqram kodu pəncərəsini açmalı və cmd1_Click() prosedurunu və Font.Size = 12 sətrini daxil etməli. 10. Layihəni işə buraxdıqdan və Print metodu düyməsini basdıqdan sonra qrafik interfeysin yeni görünüşü ekrana çıxacaqdır. 11. Forma faylını [Save Form1.frm As…] əmri ilə frmVB1.frm adı ilə, layihə faylını isə [Save Project As...] əmri ilə prjVB1.vbp adı ilə yaddaşa yazmalı. Yəni, layihəni \textbook\VB\prjVB1\ adı ilə saxlamalı. QEYD: Kompüterdə Visual Basic sistemi yoxdursa, VBA-dan istifadə etmək olar. VBA-nı Microsoft Excel elektron cədvəlindən çağırmaq üçün Excel/ Servis/ Makros / Redaktor Visual Basic marşrutu ilə gedib Menu/Insert/Uzer Form marşrutu ilə forma pəncərəsini açmaq lazımdır. Sonra alətlər panelindəki A düyməsi ilə metka (Label) yaratmaq olar. Bu məqsədlə Name bəndi üzərində sol düyməni 2 dəfə basıb L1 metkası, Caption bəndində isə metkanın münasib adını daxil etmək lazımdır. Əgər yaradılan layihə iki ədədin fərqini hesablayan proqram kodundan ibarətdirsə, münasib ad ―Azalan‖ ola bilər. Sonra alətlər panelindəki ab düyməsi ilə mətn sahəsi (TextBox) yaradılır. Bunun üçün Name bəndi sol düymə ilə açılır və mətn sahəsi t1 adlandırılır. Sonra alətlər panelindəki A düyməsi ilə Name-də L2 metkası, Caption-da ―Çıxılan‖ (Enter), sonra ab düyməsi ilə TextBox-da Name-də t2 mətn sahəsi, sonra A düyməsi ilə Name-də L3 metkası, Caption-da ―Fərq‖ (Enter), sonra ab düyməsi ilə TextBox-da Name-də t3 mətn sahəsi yaradılır. Bundan sonra forma üzərində əmr düymələri (Hesabla, Təmizlə, Son) 81 yaradılır. Bu məqsədlə alətlər panelindəki CommandButton düyməsini basıb Name-də cmdHes, Caption-da ―Hesabla‖ yazmaq lazımdır. Bu qayda ilə Name-də cmdTem, Caption-da ―Təmizlə‖, Name-də cmdSon, Caption-da ―Son‖ yazılır. Sonra Formanın boş yerində sol düyməni basıb Formaya ad vermək olar. Bunun üçün Name-də FrmİEFH, Caption-da ―İki ədəd fərqinin hesablanması‖ yazıb enter basmaq lazımdır. Bütün bu işlərdən sonra proqram kodu yazılır. Bunun üçün kod pəncərəsi açılır. Kod pəncərəsi cmdSon əmr düyməsi üzərində sol düymə ilə açılır. Bu zaman kod pəncərəsində: Private Sub cmdSon_Click() End Sub yazısı çıxır. ―Son‖ düyməsinə aid prosedurun icrası üçün bu yazı end operatoru ilə tamamlanmalıdır. Yəni: Private Sub cmdSon_Click() end End Sub Sonra Forma(object) pəncərəsinə keçib ―Təmizlə‖ prosedurunu hazırlayırıq. Yəni, cmdTem əmr düyməsi üzərində sol düyməni 2 dəfə basıb kod pəncərəsini açıb proseduru aşağıdakı kimi yazırıq: Private Sub cmdTem_Click() t1=” “ 82 t2=” “ t3=” “ End Sub Sonra Forma(object) pəncərəsinə keçib ―Hesabla‖ prosedurunu hazırlayırıq. Yəni, cmdHes əmr düyməsi üzərində sol düyməni 2 dəfə basıb kod pəncərəsini açıb proseduru aşağıdakı kimi yazırıq: Option Explickt Dim a, b, c As Single Private Sub cmdHes_Click() a=Val(t1) b=Val(t2) c=a-b t3=str(c) End Sub Sonra Run və ya F5 düyməsi ilə layihəni icraya buraxırıq. Sonra ―Son‖ düyməsini basıb, işi bitiririk. Sonra Excel faylına ad verib yadda saxlayırıq. Sonra Сервис-də Защита- Параметры-Безопасность-Средняя marşrutu ilə Excelin müdafiə rejimini orta səviyyəyə endirməli. Sonra Servis-Redaktor Visual Basic- ok marşrutu ilə formanı açıb F5-lə işləmək olar. Sonra isə Сервис-də Защита-Параметры-Безопасность-Высокая marşrutu ilə Excelin müdafiə rejimini bərpa etmək lazımdır. Əgər növbəti açılışda forma görünməzsə, Alt+F11 düyməsi ilə module bəndinə keçmək və sonra Play bəndi ilə layihəni işlətmək olar. Ən yaxşısı Excel səhifəsində Forma açan düymə yaratmaqdır. Bunun üçün modulda: Sub Кнопка1_Щелкнут() IEFH.Show End Sub Yazmaq kifayətdir. 5.4.7. Dəyişənin tipi, adı və qiyməti Prosedur dillərində olduğu kimi, obyekt-istinad dillərində, o cümlədən, Visual Basic dilində də dəyişənlər mühüm rol oynayır. Dəyişənlər verilənləri saxlamaq və emal etmək üçündür. 83 Dəyişənlərin hər biri öz adı ilə verilir. Bu ad dəyişənin qiymətinin saxlandığı yaddaş oblastını göstərir. Dəyişənin qiyməti müxtəlif tip verilənlər ola bilər. Dəyişənin tipi. Dəyişənin tipi verilənin tipinə görə təyin edilir. Ədədi tip dəyişənin qiyməti ədəddir (Byte, İnteger, Long, Single, Double). Məntiqi tip dəyişənin (Boolean) qiyməti True (doğru) və ya False (yalan), sətri tip dəyişənin (string) qiyməti isə simvollar ardıcıllığıdır və s. Dəyişənin tipi açar sözdür. Buna görə də bunlar digər sözlərdən seçilməlidir. Müxtəlif dəyişən (verilən) tipləri üzərində müxtəlif əməllər 103 icra edilir. Müxtəlif tip verilənlər yaddaşda müxtəlif həcmdə yaddaş sahəsi tutur. Dəyişənin adı. Hər bir dəyişənin adı (identifikatoru) yeganədir və o, proqramın gedişi prosesində dəyişə bilməz. Dəyişənin adı müxtəlif simvollardan (latın və rus hərflərindən, rəqəmlərdən və s.) təşkil edilə bilər. Lakin dəyişənin adı yalnız hərflə başlamalıdır və adda nöqtə işarəsindən istifadə etmək olmaz. Adın uzunluğu 255 simvoldan çox olmamalıdır. Ədədi dəyişəni, məsələn, A və ya Число adlandırmaq, sətri dəyişəni A və ya Строка adlandırmaq mümkündür. Visual Basic dilində tam ədədi dəyişənin adı intA və ya intЧисло, sətri dəişənin adı strA və ya strСтрока kimi yazılır. Dəyişənin tipinin elan edilməsi. Həm proqramçı, həm də kompüter bilməlidir ki, dəyişənin tipi hansıdır. Buna görə də dəyişənin tipi elan edilir. Bunun üçün dəyişəni təyin edən operatordan istifadə edilir. Bu operatorun sintaksisi aşağıdakı kimidir: Dim Dəyişənin Adı [As ТипПеременной]. Bir operatorla bir neçə dəyişəni elan etmək olar: Dim intЧисло As İnteger, strСтрока As String. Proqramın icrası gedişində qiyməti dəyişməyən dəyişənə sabit deyilir. Bu, belə elan edilir: Const ИмяКонстанты [As Тип] = ЗначениеКонстанты. 5.4.8. Hesabi, sətri və məntiqi ifadələr. Mənimsətmə Dəyişənlərdən hesabi, sətri və məntiqi ifadələr yaratmaq mümkündür. Hesabi ifadələr. Hesabi ifadələrin tərkibinə ədədi dəyişənlərlə yanaşı, həm də bilavasitə ədədlər daxil ola bilər. Dəyişənlər və ədədlər üzərində müxtəlif hesabi əməllər, həmçinin funksiyaların köməyi ilə ifadə edilmiş riyazi əməllər icra edilir. Hesabi ifadələrin 103 ədədi dəyişənlər üzərində hesabi əməllər, məntiqi dəyişənlər üzərində məntiqi əməllər və s. 84 hesablanması ardıcıllığı məlum qayda üzrə, mötərizə daxilində qüvvətə yüksəltmə, vurma, bölmə, toplama və cıxma ardıcıllığı ilə aparılır. Sətri ifadələr. Sətri ifadələrin tərkibinə sətri dəyişənlər, sətrlər və sətri funksiyalar daxil olur. Dırnaq arasında verilmiş ixtiyari simvollar ardıcıllığı sətr adlanır. Məsələn, ―informatika‖, ―2000‖, ―2+2‖. Sətri dəyişənlər və sərtlər üzərində konkatenasiya 104 əməli icra edilir. Konkatenasiya əməli ―+‖ işarəsi ilə təsvir edilir və bunun nəticəsində iki sətir bir sətrə çevrilir. Məntiqi ifadələr. Məntiqi ifadələrin tərkibinə, məntiqi dəyişənlərlə yanaşı, ədədlər, bir-biri ilə müqayisə edilən 105 ədədi və sətri dəyişənlər daxil ola bilər. Məntiqi ifadələr yalnız iki qiymət ala bilir: ―doğru‖ və ―yalan‖. Məsələn: 5>3 – doğru; 2*2=5 – yalan. Məntiqi ifadələrin elementləri üzərində məntiqi vurma (And) və məntiqi toplama (Or) əməlləri aşağıdakı kimi icra edilir: (5>3) And (2*2=5) – yalan (5>3) Or (2*2=5) – doğru Dəyişənlərə qiymətlərin mənimsədilməsi. Dəyişənin qiymətini mənimsətmə operato- runun köməyi ilə daxil etmək mümkündür. Bu operatorun sintaksisi aşağıdakı kimidir: [Let] DəyişəninAdı = İfadə Adətən Let açar sözü yazılmır. Bu sözü = işarəsi əvəz edir. İndi bu deyilənlərdən istifadə edərək, müxtəlif dəyişənlər üzərində müxtəlif əməllər icra edən ―Dəyişənlər‖ layihəsi tərtib etməyə çalışaq. 1. Yeni layihə yaratmalı. Qrafik interfeys yaratmaq üçün forma (frm1) üzərində əmr düyməsi (cmd1) yerləşdirməli. Fərz edək ki, proqramda arqument kimi iştirak edən dəyişənlər tam ədədlərdir: (intA) və (intB). Nəticələr mənfi olmayan tam dəyişən: bytC , birqat dəqiqlikli həqiqi dəyişən: sngD və ikiqat dəqiqlikli həqiqi dəyişəndir: dblE. 2. Proqramda istifadə edilmək üçün dəyişənləri elan etməli: Dim intA, intB As İnteger, bytC As Byte, sngD As Single, dblE As Double. Bundan sonra hadisəvi prosedur hazırlanmalıdır. Bunun üçün obyekt olaraq cmd1 düyməsi, hadisə olaraq düymənin basılması – Click() seçməli. 104 sətri birləşdirmə 105 >, <, =, >=, <= və s. 85 3. cmd1 düyməsini dalbadal 2 dəfə basmaqla Proqram kodu pəncərəsində aşağıdakı hadisəvi proseduru hazırlamalı: Sub cmd1_Click() End Sub İndi A ədədini B-yə bölən alqoritmi reallaşdıran proqram modulunu işləyib hazırlamaq lazımdır: 1. intA və intB parametrlərinə konkret qiymətlər verməli; 2. Bölmənin nəticəsini bytC, sngD və dblE dəyişənlərinə mənimsətməli; 3. Nəticələri, yəni, bytC, sngD və dblE dəyişənlərinin qiymətlərini formada çap etməli. 4. Proqram kodu pəncərəsində ilk hadisəvi proseduru aşağıdakı şəkildə tərtib etməli: Dim intA, intB As İnteger, bytC As Byte, sngD As Single, dblE As Double Sub cmd1_Click() intA = 2 intB = 3 bytC = intA / intB sngD = intA / intB dblE = intA / intB frm1. Print bytC, sngD, dblE End Sub İndi sətr və sətri dəyişənləri birləşdirən (konkatenasiya edən) hadisəvi proseduru hazırlamaq lazımdır. Bunun üçün: 5. frm1 forması üzərində cmd2 əmr düyməsi yerləşdirməli. Yaradılacaq hadisəvi prosedurda obyekt cmd2 düyməsi, hadisə isə Click() olacaqdır. Bundan sonra sətri dəyişənləri elan etmək və bunları birləşdirmək lazımdır. Bunun üçün: 6. Proqram kodu pəncərəsində ikinci hadisəvi proseduru yazmaq lazımdır: Dim strA, strB As String Sub cmd2_Click() strA=‖forma‖ strB=‖in‖+strA+‖tika‖ frm1.Print strB End Sub 86 İndi də məntiqi dəyişənlər üzərində məntiqi əməllər icra edən hadisəvi prosedur hazırlayaq. 7. frm1 forması üzərində cmd3 əmr düyməsi yerləşdirməli. Yaradılacaq hadisəvi prosedurda obyekt cmd3 düyməsi, hadisə isə Click() olacaqdır. Bundan sonra məntiqi dəyişənləri elan etmək, bunları müqayisə etmək, məntiqi vurma əməlini icra etmək lazımdır. Bunun üçün: 8. Proqram kodu pəncərəsində üçüncü hadisəvi proseduru yazmaq lazımdır: Dim blnA, blnB, blnC As Boolean Sub cmd3_Click() blnA = 5 > 3 blnB = 2*2 = 5 blnC = blnA And blnB frm1. Print blnC End Sub 9. Layihəni işə buraxdıqdan sonra ekranda onun qrafik interfeysi görünəcəkdir. Buradakı əmr düymələrini basmaqla müvafiq əməliyyatın icra nəticələrini forma üzərində almaq mümkün olacaqdır. Belə ki, birinci hadisəvi prosedur icra edildikdə bölmənin nəticələri müxtəlif dəqiqliklə ekrana çıxacaqsa, ikinci hadisəvi prosedur ―informatika‖ sözünü ekrana çıxaracaq, üçüncü prosedur isə ekrana False (yalan) sözünü çap edəcəkdir. Layihəni \textbook\VB\prjVB2\ adı ilə saxlamalı. 5.4.9. Proqram layihəsinin kompüterdə icrası İnterpretator və kompilyatorlar. Prosessorun proqramı icra edə bilməsi üçün proqram və verilənlər operativ yaddaşa yüklənməlidir. Bundan əvvəl operativ yaddaşa yüklənmiş tərcüməçi proqram (translyator) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dilində yazılmış proqram mətnini avtomatik olaraq maşın dilinə, prosessorun anladığı dilə tərcümə edir. Translyatorlar 2 tip olur: interpreta- torlar və kompilyatorlar. İnterpretator yüksək səviyyəli dildə yazılmış proqram əmrlərini ardıcıl olaraq maşın dilinə tərcümə edib icraya buraxan proqramdır. İnterpretatopun üstün cəhəti odur ki, proqramdakı səhvi tapmağa imkan verir. Nöqsanı isə yavaş işləməsidir. 87 Kompilyator bir qədər başqa cür işləyir. O, proqram mətnini bütövlükdə tərcümə edib exe fayla çevirir ki, bu da icraya tam hazır olur. Bundan sonra həmin proqramı istənilən qədər işlətmək olar. Kompilyator cəld işləsə də, proqramdakı səhvi tapmağa imkan vermir. Müasir proqramlaşdırma sistemləri, o cümlədən, Visual Basic həm interpretatorla, həm də kompilyatorla işləməyə imkan verir. Proqramın tərtibi mərhələsində interpretator rejimindən, bütün səhvlər aradan qaldırıldıqdan sonra isə kompilyator rejimindən istifadə edilir. Proqramın icrası prosesi. Bu prosesi yuxarıda baxdığımız ―Dəyişənlər‖ layihəsi timsalında nəzərdən keçirək. Proqram mətninin operativ yaddaşa yüklənməsi. Proqram mətni operativ yaddaşa ya klaviaturadan daxil edilir, ya da vinçesterdən yüklənir. Proqram mətni yaddaşda müəyyən miqdarda, məsələn İ-ci yuvadan İ+K-cı yuvayadək yer tutur. Proqramın maşın dilinə tərcümə edilməsi. Proqramçının yüksək proqramlaşdırma dilində, məsələn, Visual Basic dilində tərtib etdiyi proqramı prosessorun anlaması üçün yaddaşda Visual Basic dilindən tərcüməçi-translyator olmalıdır. Proqram operativ yaddaşa oxunarkən bu translyator orada müəyyən yaddaş sahəsi zəbt edir, məsələn, N-ci yuvadan N+M-ci yuvayadək yer tutur. Proqramın icrası. Proqramı işə buraxdıqdan sonra prosessor proqramdakı operatorları (əmrləri) ardıcıl oxuyub, icra edir. Dəyişənlərin elan edilməsi operatorunun (Dim) icrası prosesində operativ yaddaşda intA və intB tamədədli dəyişənlərinin hər biri üçün 2 yuva, mənfi olmayan tamədədli bytC dəyişəni üçün 1 yuva, birqat dəqiqlikli sngD dəyişəni üçün 4 yuva, ikiqat dəqiqlikli dblE dəyişəni üçün 8 yuva, strA və strB sətri dəyişənlərinin hər biri üçün onların qiymətlərindəki simvolların sayı qədər yuva, blnA, blnB, blnC məntiqi dəyişənlərinin hər biri üçün 2 yuva ayırır. Beləliklə, verilənlərin yaddaşda saxlanması üçün müəyyən yaddaş sahəsi, məsələn, 1-ci yuvadan 39-cu yuvayadək yer ayrılır. Bu, aşağıdakı cədvəldəki kimidir: Dəyişənlərin adı Operativ yaddaş yuvalar qiymətlər intA 1-2 2 intB 3-4 3 88 bytC 5 1 sngD 6-9 0,6666667 dblE 10-17 0,66666686534882 strA 18-22 Forma strB 23-33 Informatika blnA 34-35 True blnB 36-37 False blnC 38-39 False ... İ Proqram kodu İ+K ... N Proqramlaşdırma dilinin translyatoru N+M ... Sonra mənimsətmə operatorunun icrasına keçilir. Bu zaman operativ yaddaşa dəyişənin qiyməti 106 yazılır. Sonra Print metodunun köməyi ilə dəyişənlərin qiymətləri proqramın qrafik interfeysini reallaşdıran forma üzərinə çıxarılır. Bu prosesdə dəyişənlərin qiymətləri yaddaşdan oxunur və monitor ekranında işıqlandırılır. 5.4.10. Visual Basic dilində dialoq pəncərələri və fayllarla iş Visual Basic dilindəki funksiyalar. Proqramlaşdırma dilindəki funksiya anlayışı riyaziyyatdakı funksiya anlayışına yaxındır. Funksiyanın bir və ya bir neçə arqumenti ola bilər. Çoxarqumentli funksiyada arqumentlər vergüllə ayrılır: FunksiyaAdı (ArqumentlərSiyahısı). Arqumentlərin hər yığımına funksiyanın bir qiyməti uyğun gəlir. Aqumentlərin qiymətləri verildikdə proqramlaşdırmada deyirlər ki, funksiya öz qiymətini alır (qaytarır). 106 əgər mənimsətmə operatorunun qarşısında, yəni bərabərliyin sağ tərəfində hesablanacaq ifadə varsa, hesablamanın nəticəsi 89 Funksiyalar adətən ifadələrin tərkibinə daxil olur. Funksiyaların müxtəlif tipləri vardır: verilən tiplərinin dəyişdirilməsi funksiyaları, riyazi funksiyalar, sətri funksiyalar, maliyyə funksiyaları, tarix funksiyaları və s. Funksiyanın tipi arqumentin və funksiyanın özünün aldığı mümkün qiymətlərlə təyin edilir. Verilən tiplərinin dəyişdirilməsi funksiyaları. Bunlar veriləni bir tipdən başqa tipə çevirir. Val funksiyası. Bu, sətrin qiymətini ədədə çevirir. Val (Sətir$) kimi yazılır. Yəni bunun arqumenti sətir, qiyməti isə ədəddir. Məsələn, Val (―2012‖) funksiyasının qiyməti 2012-dir. Bu funksiya mətn sahələrinin Text xassəsinin sətri qiymətlərini ədədə çevirmək və onların üzərində hesabi əməllər aparmaq üçün istifadə edilir. İndi Val funksiyasından istifadə etməklə, ―adi kalkulyator‖ proqram əlavəsi yarat- mağa çalışaq. Bu proqram əlavəsi 10-luq tam ədədlər üzərində hesab əməlləri icra etməli və nəticələri formanın mətn sahələrinə çıxarmalıdır. Sözü gedən proqram əlavəsinin qrafik interfeysini yaratmaq üçün forma üzərində 3 mətn sahəsi 107 və toplama, çıxma, vurma, bölmə və işin bitməsi kimi əməlləri reallaşdıran 5 hadisəvi prosedur düymələri yerləşdirək. Bunun üçün: 1. Yeni layihə yaratmalı. Forma üzərində 3 mətn sahəsi və 5 düymə yerləşdirib aşağıdakı adları mənimsətməli: txt1, txt2, txt3, cmdPlus, cmdUmn, cmdDelen, cmdExit. cmdPlus_Click proseduru txt1 və txt2 mətn sahələrindəki Text xassəsinin ədədi qiymətlərini toplayıb txt3 mətn sahəsinə çıxarmalıdır. Bu, aşağıdakı proqram kodu ilə reallaşdırılır: Sub cmdPlus_Click Txt3.Text = Val(txt1.Text)+Val(txt2.Text) End Sub Çıxma, vurma və bölmə prosedurları da buna analojidir. 2. Hər bir düymə üçün hadisəvi prosedur proqramı tərtib etməli. 3. Mətn sahələrinin Alignement (düzləndirmə) xassəsi üçün Right Justufy qiyməti verilməlidir. 4. Layihəni icraya buraxmalı. Soldakı iki mətn sahəsinə ədəd daxil edib müvafiq hesab əməli düyməsini basmalı. Sağdakı mətn sahəsində nəticə görünəcəkdir. 107 ikisi daxil ediləcək ədədlər üçün, biri nəticə üçün 90 Layihəni \textbook\VB\prjVB3\ adı ilə saxlamalı. Val funksiyasının arqumentləri olan sətri ifadələr 8-lik say sistemində &O, 16-lıq say sistemində isə &H sözönü ilə verilir. Məsələn, Val (―&O3720‖) və Val (―&H7D0‖) funsiyalarının ədədi qiyməti 10-luq say sistemində 2000 ədədidir. Str, Hex, Oct funksiyaları. Bu funksiyalar 10-luq, 16-lıq və 8-lik ədədləri sətrə çevirir. Məsələn, Str(2000), Oct (2000), Hex (2000) 10-luqdakı 2000 ədədidir ki, bunu da Oct funksiyası 3720-yə, Hex funksiyası H7D0-a çevirir. Yəni bu funksiyalar Val funksiyasının əksinə işləyir. İndi tam ədədləri 10-luqdan 8-liyə və 16-lığa və əksinə çevirən layihə yaradaq. Bunun üçün: 1. Yeni layihə yaratmalı. Forma üzərində ədədləri daxil etmək və nəticəni çıxarmaq üçün txtDec, txtOct, txtHex adlı 3 mətn sahəsi və cmdDecOct, cmdDecHex, cmdOctDec və cmdHexDec adlı 4 əmr düyməsi və mətn sahələri üzərində izahedici metkalar (lblDec, lblOct, lblHex) yaratmalı. txtOct və txtHex mətn sahələrinə sətri formada daxil ediləcək ədədlərə konkatenasiya (sətrlərin birləşdirilməsi) əməlinin tətbiqi ilə ―&O‖ və ―&H‖ sözönlərini birləşdirməli. Alınmış 8-lik və ya 16-lıq ədədləri Val funksiyasından istifadə etməklə sətri formadan 10-luq ədədi formaya çevirməli. 2. cmdOctDec_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdOctDec_Click() txtDec.Text = Val(―&O‖ +txtOct.Text) End Sub 3. cmdHexDec_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdHexDec_Click() txtDec.Text = Val(―&H‖ +txtHex.Text) End Sub txtDec mətn sahəsinə daxil edilən ədədləri əvvəlcə Val funksiyasının köməyi ilə sətri formadan ədədi formaya, sonra isə 10-luq ədədləri Oct və Hex funksiyalarından istifadə etməklə sətri 8-lik və sətri 16-lıq formaya çevirməli. Bunun üçün: 4. cmdDecHex_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdDecHex_Click() txtHex.Text = Hex(Val(txtDec.Text)) 91 End Sub 5. cmdDecOct_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdDecOct_Click() txtOct.Text = Oct(Val(txtDec.Text)) End Sub 6. Layihəni icraya buraxmalı. Soldakı mətn sahəsinə 10-luq ədəd daxil edib, 8-liyə və 16-liğa çevirməli. Layihəni \textbook\VB\prjVB4\ adı ilə saxlamalı. Asc funksiyası. Bu, sətri kodlaşdırma cədvəlindəki ədədi koda çevirir. Yəni həfin ədədi kodunu ekrana çıxarır. Asc(Sətir$) şəklində yazılır. Chr funksiyası. Bu, ədədi kodu simvola çevirir. Chr(Ədəd) kimi yazılır. İndi daxil edilən simvolu ədədi koda çevirən və simvolları ədədi kodlar üzrə çap edən layihə yaradaq. Bunun üçün: 1. Yeni layihə yaratmalı. Forma üzərində txtS və txtN adlı 2 mətn sahəsi və cmdS və cmdT adlı iki əmr düyməsi yerləşdirməli. Asc() funksiyasından istifadə etməklə txtS mətn sahəsinə daxil ediləcək simvolun ədədi kodunu txtN mətn sahəsinə çap etməli. 2. cmdS_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdS_Click() txtN.Text = Asc(txtS.Text) End Sub Mənfi bir (-1) addımla işləyən sayğac düzəldib simvol kodlarını böyükdən (255) kiçiyə ardıcıl çap etməli. 3. Bunun üçün cmdT_Click() hadisəvi prosedurunu aşağıdakı kimi yazmalı: Dim strA As String, N As İnteger Sub cmdT_Click() For N=255 To 33 Step -1 strA = Chr(N) Print N; ― – ―; strA Next N End Sub 92 4. Layihəni icraya buraxmalı. Layihəni \textbook\VB\prjVB5\ adı ilə saxlamalı. Riyazi funksiyalar. Riyazi funksiyalarda həm arqumentlər, həm də funksiyanın özü ədədi qiymətlər alır. Visual Basic dilində 12 riyazi funksiya vardır. Buraya: Sin(), Cos(), Tan(), Atn(), Sqr() 108 , Log(), Exp() 109 , Rnd() 110 və s. aiddir. Riyazi funksiyalardan istifadə etməklə yuxarıda tərtib etdiyimiz ―Adi kalkulyator‖ layihəsinin imkanlarını genişləndirib onu ―Mühəndis kalkulyatoru‖na çevirməyə çalışaq. Bunun üçün: 1. ―Adi kalkulyator‖ layihəsini açmalı. Formaya cmdSin, cmdCos, cmdTan, cmdSqr, cmdSt 111 və cmdLog düymələrini əlavə etməli. Bu düymələrin hər biri üçün hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: 2. Məsələn, qüvvətə yüksəltmə üçün cmdSt_Click() aşağıdakı kimi olacaqdır: Sub cmdSt_Click() txt3Dec.Text=Val(txt1Dec.Text)^Val(txt2Dec/Text) End Sub 3. Qalan funksiyaları Visual Basic dilinin qurulmuş funksiyaları kimi, yəni Sin(), Cos(), Tan(), Sqr() və Log() şəklində daxil etməli. 4. Layihəni icraya buraxmalı. 32 2 ədədini hesablamalı. Bunun üçün 2 və 32 ədədlərini daxil edib, X^Y düyməsini basmaq lazımdır. Bu layihəni \textbook\VB\prjVB6\ adı ilə saxlamalı. Sətri funksiyalar. Sətri funksiyalarda ya arqumentlər, ya da funksiyanın özü sətri qiymət alır. Sətrin uzunluğunu təyin edən funksiya. Bu, Len(Sətir$) kimi yazılır və sətri ədədə çevirir. Yəni sətrdəki simvolların sayını çap edir. Fərz edək ki, Len funksiyasının arqumenti ―informatika‖ sətridir. Bu halda tam ədədli sətri dəyişən olan intDlinaStroki = Len(―informatika‖) = 11 olacaqdır. Sətri bölmə funksiyaları. Bunlar sətrin solundan, sağından və ortasından müəyyən uzunluqda hissə, məsələn, Left$(Stroka$, Dlina$) funksiyası Stroka$ sətrinin birinci 108 kvadrat kökalma 109 Üstlü funksiya 110 Təsadüfi kəmiyyətlər generatoru 111 Bu düymənin üstündə (X^Y) göstərməli. 93 simvolundan başlayaraq Dlina$ parametri qədər, Right$(Stroka$, Dlina$) funksiyası Stroka$ sətrinin son simvoldan başlayaraq Dlina$ parametri qədər, Mid$(Stroka$, Pozisiya$, Dlina$) isə Stroka$ sətrinin Pozisiya$ parametrində göstərilən simvolundan başlayaraq Dlina$ parametri qədər hissə ayırıb çap edir. Fərz edək ki, Stroka$ =‖informatika‖, bu halda, Left$ (―informatika‖, 2) = ‖in‖, Right$ (―informatika‖, 4) = ‖tika‖, Mid$(―informatika‖, 3, 5) = ―forma‖ olacaqdır. İndi ―sətri kalkulyator‖ yaradaq. Bunun üçün: 1. Forma üzərində sətr daxil etmək üçün txt1 və txt2, nəticəni çap etmək üçün txt3 mətn sahələri və konketenasiya (birləşdirmə) əməlini reallaşdıran cmdCon əmr düyməsi yerləşdirməli. 2. cmdCon_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdCon_Click() txt3.Text = txt1.Text + txt2.Text End Sub 3. Layihəni icraya buraxmalı. txt1 və txt2 mətn sahələrinə sətr daxil edib, əmr düyməsini sıxmalı. Nəticə txt3 mətn sahəsində görünəcəkdir. İndi Mid$(stroka$, bytM,bytN) funksiyasından istifadə etməklə sətrin dəyişdirilmə- sinə baxaq. Bunun üçün: 4. Forma üzərində txt1Mid, txt2Mid, bytM, bytN mətn sahələri və cmdMid əmr düyməsi yerləşdirməli. 5. cmdMid_Click() hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdMid_Click() txt3.Text = Mid$(txt1.Text, Val(txt1Mid.Text), Val(txt2Mid.Text)) End Sub 6. Layihəni icraya buraxmalı. 7. İndi sətrin uzunluğunu göstərən əməli icra etmək üçün forma üzərində cmdLen düyməsi yerləşdirməli və cmdLen_Click() prosedurunu aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdLen_Click() txt3.Text = Len(txt1.Text) End Sub 8. Layihəni icraya buraxmalı. 94 9. İndi forma üzərində cmdAsc əmr düyməsi yerləşdirib, cmdAsc_Click() prosedurunu aşağıdakı kimi yazmalı: Sub cmdAsc_Click() txt3.Text = Asc(txt1.Text) End Sub 10. Layihəni icraya buraxmalı. Bu layihəni \textbook\VB\prjVB7\ adı ilə saxlamalı. Daxiletmə və çıxarma funksiyaları. İnputBox 112 funksiyası. Bu, verilənləri dialoq panelindən daxil etmək üçündür. Bu funksiyanın arqumentləri 3 sətirdən ibarətdir və funksiyanın aldığı qiymət də sətirdir: İnputBox (Dəvət$, Başlıq$,[Susma$]). Bu funksiya icra edilərkən ekrana mətn sahəsi olan dialoq paneli açılır. Panelin başlıq sətrində Başlıq$ arqumentinin, panelin özündə isə Dəvət$ arqumentinin qiyməti çap edilir. Üçüncü arqument Susma$ varsa, cap edilir, yoxdursa, ona aid pəncərə açılmır. Bu funksiyanın qiyməti istifadəçinin mətn sahəsinə daxil etdiyi sətrdən ibarətdir. MsgBox 113 funksiyası. Bu funksiya xəbəri forma üzərinə deyil, xüsusi xəbərlər panelinə çıxarır. Bunun qiymətini hər hansı dəyişənə mənimsətmək mümkündür. MsgBox funksiyasının sintaksisi aşağıdakı kimidir: MsgBox(Xəbər$[,ƏdədiKod1+ƏdədiKod2][,Başlıq$]) Xəbər$ sətri xəbərlər panelinə çıxarılır. Panelin xarici görünüşünü ƏdədiKod1+ƏdədiKod2 arqumenti təyin edir. Başlıq$ sətri panelin sərlövhəsinə çıxarılır. Kvadrat mötərizədəki arqumentlər məcburi deyillər. ƏdədiKod1 piktoqramı, ƏdədiKod2 düymələr yığımını təyin edir. Məsələn: ƏdədiKod1 Piktoqram ƏdədiKod2 Düymələr yığımı 16 0 Ok 32 ? 1 Ok, Отмена 48 ! 2 Стоп, Повтор, Пропустить 64 i 3 Да, Нет, Отмена 112 İnputBox - Daxiletmə pəncərəsi 113 MsgBox – Xəbərlər paneli 95 4 Да, Нет 5 Повтор, Отмена İki ədədi kodun cəmi (ƏdədiKod1+ƏdədiKod2) olan bir ədədlə eyni vaxtda həm piktoqramı, həm də düymələr yığımını təyin etmək olar. Məsələn, 36 ədədinə 32+4 kimi baxmaqla, ? piktoqramını və Да, Нет düymələrini panel üzərinə çıxarmaq mümkündür. Düymə basılan kimi MsgBox funksiyasının qiyməti hesablanır. Funksiyanın qiyməti basılan düymədən asılıdır. Məsələn: Basılan düymə Funksiyanın qiyməti OK 1 Отмена 2 Стоп 3 Повтор 4 Пропустить 5 Да 6 Нет 7 İndi biliyi yoxlayan layihə yaradaq. Bunun alqoritmi aşağıdakı əməliyyatları özündə birləşdirməlidir: Sualı ekrana çıxarmaq; Klaviaturadan daxil edilən cavabı yadda saxlamaq; Daxil ediləni düzgün cavabla müqayisə etmək və bu şərtin ödənib-ödənmə- məsindən asılı olaraq müxtəlif əməllərin reallaşdırılması. Əvvəlcə İnputBox və MsgBox funksiyalarından istifadə etməklə biliyi yoxlanılanı qeydiyyata almağı reallaşdırmaq lazımdır. “Biliyin yoxlanması” layihəsi 1. Forma üzərində cmd1 düyməsi yerləşdirməli və Caption xassəsi üçün ―Yoxlamanı başla‖ qiymətini verməli. Sonra isə cmd1_Click() hadisəvi prosedurunu hazırlamalı. 96 2. İnputBox funksiyası ilə adını və soyadını soruşub strA sətri dəyişəninə mənimsətməli. MsgBox funksiyasının köməyi ilə qeydiyyataalmanın nəticəsini ekrana çıxarmalı. Bu işi yerinə yetirmək üçün aşağıdakı proqram kodunu yazmalı: Dim strA As String, bytB As Byte Sub cmd1_Click() strA = inputBox (―Adınızı və Soyadınızı daxil edin:‖,‖Qeydiyyat‖) bytB = MsgBox (―Hörmətli ― + strA + ―, biliyinizin yoxlanması üçün hazırsınızmı?‖, 36, ―Qeydiyyat bitdi‖) End Sub 3. Layihəni icraya buraxmalı və ―Yoxlamanı başla‖ düyməsini basmalı. Qeydiyyat panelinin mətn sahəsində ad və soyadı daxil etməli. 4. MsgBox funksiyasının ikinci arqumenti (36) ? piktoqramını və Да, Нет düymələrini panel üzərinə çıxarır. Да düyməsi üçün bytB ədədi dəyişəninə 6, Нет düyməsi üçün 7 mənimsədilməlidir. 5. Şərt operatorunun köməyi ilə proqramdan çıxmaq və ya yoxlamanı davam etdirmək olar. Bunun üçün: İf bytB =7 Then End yazmaq kifayətdir. Sual İnputBox funksiyasının köməyi ilə verilir. Cavabın düzgünlüyü İf...Then...Else şərti keçid operatorunun köməyi ilə yoxlanır. Cavabın düzgün olub-olmaması barədə informasiyanı MsgBox funksiyası ikinci arqumentin 0 qiymətində OK düyməsi ilə ekrana çıxarır. 6. Aşağıdakı proqram kodu düzgün cavabları yığır. Yanlış cavabların sayı bytN ədədi dəyişənində yığılır: strC = İnputBox (―1 bayt neçə bitdir?‖, ―Birinci sual‖) İf strC = ―8 bit‖ Then MsgBox (―Düzdür!‖, 0, ―Birinci sual‖) Else MsgBox (―Səhvdir!‖, 0, ―Birinci sual‖): bytN = bytN+1 strC = İnputBox (―10-luqdakı 5 ədədini 2-lik say sisteminə çevirin:‖, ―İkinci sual‖) İf strC = ―101‖ Then MsgBox (―Düzdür!‖, 0, ―İkinci sual‖) Else MsgBox (―Səhvdir!‖, 0, ―İkinci sual‖): bytN = bytN+1 MsgBox (―Hörmətli ― + strA + ‖, ―Siz‖ +str(bytN) + ‖suala səhv cavab verdiniz‖, 0, ―Sorğu bitdi‖ 7. Layihəni icraya buraxmalı. Qeydiyyatdan keçib, suallara cavab verməli. Nəticə MsgBox funksiyasının xəbərlər panelində çap ediləcəkdir. 97 Bu layihəni \textbook\VB\prjVB8\ adı ilə saxlamalı. Tarix və vaxt funksiyaları. Date funksiyası. Bu, cari tarixi Date dəyişəninə mənimsədir. Date dəyişəninin qiyməti #Ay/Gün/İl# kimi 3 ədəddən ibarətdir. Date layihəsinin proqram kodu aşağıdakı kimidir: Dim dtmA, dtmB As Date Sub cmd1_Click() dtmA = Date dtmB = #1/1/2007# Print ―Bu gün ―; dtmA Print ―Üçüncü minilliyin əvvəlindən ―; dtmA – dtmB; ― gün keçmişdir‖ End Sub Layihəni icraya buraxıb nəticəni ekranda görmək olar. Bu layihəni \textbook\VB\prjVB9\ adı ilə saxlamalı. Time$ funksiyası. String (sətri) tipli bu funksiya cari vaxtı mətn sahəsinə çıxarır. Vaxt #Saat: Dəqiqə: Saniyə# formatında verilir. Vaxtın qiymətinin dövri təzələnməsi üçün Timer obyektindən istifadə edilir. Proqramın icrası zamanı Timer obyekti forma üzərində görünmür. Bu, sistem saatının göstəricisini yoxlayır. Timer hadisəsinin dövrülüyü İnterval xassəsi ilə təyin edilir. Bu xassə millisaniyə ölçüsü ilə verilir və 0-dan 65535-dək dəyişə bilir. Timer hadisəsinin hər saniyə baş verməsi üçün İnterval xassəsinə 1000 mənimsədil- məlidir. İndi ―Saniyəölçən‖ layihəsini yaradaq. Bunun üçün: 1. Timer obyektini forma üzərində yerləşdirib onu tmr1 adlandırmalı. İnterval xassəsinə 1000 ədədini mənimsətməli. Forma üzərində txtTime mətn sahəsi yaratmalı. tmr1_Timer() hadisəvi proseduru aşağıdakı proqram kodu şəklində daxil etməli: Sub tmr1_Timer() txtTime.Text = Time$ End Sub 2. Layihəni icraya buraxmalı. Bu layihəni \textbook\VB\prjVB10\ adı ilə saxlamalı. Visual Basic dilinin qrafik imkanları. 98 Formalar (Form) və ya qrafik pəncərələr (PictureBox) üzərində müxtəlif qrafik primitivlər 114 çəkmək üçün aşağıdakı qrafik metodlardan istifadə etmək olar: Scale – forma və ya qrafik pəncərəyə koordinat sistemi və miqyas daxil etməyə imkan verir: object.Scale (X1, Y1) – (X2, Y2). Bu metodun X1,Y1 arqumentləri obyektin yuxarı sol, X2,Y2 isə aşağı sağ küncünün koordinatlarıdır. Pset – verilmiş koordinata verilmiş rəngli nöqtə qoymağa imkan verir: object.Pset (X,Y) [,color]. Bu metodun X,Y arqumentləri nöqtənin koordinatları, color isə xəttin rəngidir. Color arqumentinin qiymətini aşağıdakı üsullarla: Rəngi təyin edən vbBlack – qara, vbBlue – göy, vbGreen – yaşıl, vbCyan – mavi, vbRed – qırmızı, vbMagenta – çöhrəyi (yasəməni), vbYellow – sarı, vbWhite – ağ kimi 8 sabitdən biri ilə; Arqumenti 16 əsas rəngi ifadə edən 0-dan 15-dək nömrələrdən ibarət olan QBColor (number) funksiyasının köməyi ilə; RGB (bytRed, bytGreen, bytBlue) funksiyasının köməyi ilə vermək olar. Bu funksi- yanın arqumentləri olan hər üç parametr 0-dan 255-dək qiymətlər ala bilir. Bunların nəticəsi olan funksiyanın qiyməti Long tipli ədəd olmaqla 0-dan 16777215 ( 1 256 3 ) diapazonunda dəyişə bilir. Yəni, rəng palitrası 16 milyondan artıq çalara malikdir. Hər bir rəng bytBlue bytGreen d byt 2 256 256 Re düsturu ilə hesablanan ədəd vasitəsilə verilir. Color arqumenti verilmədikdə şəkil qara rəngdə çıxır. Line – müəyyən rənglə rənglənmiş xətt çəkmək üçün istifadə edilir: Bu metod: object.Line (X1,Y1) – (X2, Y2) [, color] [, B] [F] kimi verilir. X1 və Y1 düzbucaqlının yuxarı sol küncnün, X2 və Y2 aşağı sağ küncünün koordinatlarını, color xəttin rəngini, B bayraqcığı düzbucaqlı çəkməyi, F bayraqcığı rəngləməyi ifadə edir. Circle – çevrə və oval çəkir. Bu metod: object.Circle (X, Y), radius [, color, start, end, aspect] kimi verilir. X, Y çevrənin mərkəzinin koordinatlarını, radius çevrənin radiusunu, color çevrənin rəngini, start və end şüa bucağının əvvəlini və sonunu, aspekt sıxma əmsalını göstərir. Qrafik metod ―forma‖ (Form) obyektinə tətbiq edilərkən, obyektin adının yazılışında object sözünü yazmamaq olar. İndi y=sinx funksiyasınin qrafikini qurmaq üçün layihə yaradaq. 114 primitiv - ibtidai 99 “Funksiyanın qrafikinin qurulması” layihəsi. 1. Forma üzərində qrafikin qurulmasının həyata keçirilməsi üçün picGraph qrafik sahəsi yerləşdirməli. Proqram kodunun aydın olması üçün ona izahlar (şərhlər) daxil etmək məqsədə uyğundur. Şərhlər apostrofla başlanır. 2. Forma üzərində cmd1 düyməsi yaratmalı və hadisəvi proseduru aşağıdakı kimi yazmalı: Dim sngX As Single, int As İnteger Sub cmd1_Click() ‗Miqyasın daxil edilməsi picGraph.Scale (-10, 2)-(10, -2) ‗Qrfikin qurulması For sngX = -10 To 10 Step 0.01 picGraph.PSet (sngX, Sin(sngX)) Next sngX ‗X oxu picGraph.Line (-10, 0)-(10, 0) For intİ = -10 To 10 picGraph.PSet (intİ, 0) picGraph.Print intİ Next intİ ‗Y oxu picGraph.Line (0,2)-(0, -2) For intİ = -2 To 2 picGraph.PSet (0, intİ) picGraph.Print intİ Next intİ End Sub 3. Layihəni icraya buraxmalı və \textbook\VB\prjVB11\ adı ilə saxlamalı. 100 Animasiya 115 . Animasiya, multiplikasiyada olduğu kimi, kadrların (şəkillərin) əvəzlənməsi prinsipi ilə yaradılır. Hərəkəti imitasiya (təqlid) edən proqram aşağıdakı mərhələlərdən ibarət olmalıdır: 1. ekranda şəklin yaradılması; 2. şəklin gözlə görünməsi üçün pauza yaradılması; 3. şəklin korreksiyası (dəyişdirilməsi). “Dairənin hərəkəti” layihəsi. 1. Dairənin hərəkət etməsi üçün forma üzərində picAnim adlı mətn sahəsi yaratmalı. OX oxu üzrə hərəkəti dövrlə reallaşdıraq. Animasiya effektini almaq üçün dairəni göy rənglə rəngləyib silmək lazımdır. Rəngli dairə almaq üçün FillColor xassəsinə qiymət vermək (rəngləyəndə vbBlue, siləndə vbWhite) lazımdır. FillStule xassəsi üçün verilən qiymət Transparent (şəffaf) və Solid (tünd) ola bildiyindən, Solid vermək lazımdır. Dairənin hərəkət sürətini 116 tənzimləmək üçün şəkilçəkmə ilə şəkli silmə arasında boş dövr yaradıb müvafiq sayda təkrarlamalardan istifadə etmək olar. 2. Forma üzərində cmdStart düyməsi yaradıb onun üçün aşağıdakı hadisəvi proseduru yazmalı: Dim intX As Integer, lngI As Long Private Sub cmdStart_Click() ‗Miqyas picAnim.Scale (-10, 10)-(10, -10) ‗Animasiya For intX = -10 To 10 ‗Şəkilçəkmə picAnim.FillColor = vbBlue picAnim.Circle (intX, 0), 1, vbBlue ‗Şəkli silmənin yubadılması For lngI = 1 To 10000000 Next lngI ‗Şəklin silinməsi picAnim.FillColor = vbWhite 115 Hər hansı obyektin ekranda hərəkət illüziyası 116 Şəkillərin bir-birini əvəzetmə sürətini 101 picAnim.Circle(intX, 0),1,vbWhite Next intX End Sub 3. Layihəni Start düyməsi ilə icraya buraxmalı və \textbook\VB\prjVB12\ adı ilə saxlamalı. Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|