Microsoft Word sahih buhari1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
4
biz g’alaba qilardik” - dedim. Xiraql: ”U sizlarni nimaga buyuradi?” - dedi. Men: ”Yolg’iz 
Ollohga ibodat qilishni, unga shirk keltirmaslikni, hatto otalarimiz shirkka da’vat etsa, 
ularga quloq solmaslikni, namoz o’qishni, rostgo’ylikni, pokiza va iffatli, oqibatli, rahm-
shafqatli bo’lmoqni buyuradi” - dedim.
Xiraql tilmoch orqali menga bunday dedi: ”Uni nasabini so’rasam, sen nasabi baland, 
deb aytding, payg’ambarlar aynan shunday bo’ladi. Sizlardan hech kim bundan ilgari 
mazkur qavl(payg’ambarlik qavli) ila chiqqanmi, desam, sen: ”Yo’q”, - deding Undan 
ilgari ham biror kishi shu da’voni qilib chiqqan bo’lsa, bu odam ilgari aytilgan qavlga 
taqlid qilyapti, degan bo’lur erdim. Men sendan: ”Uning ota-bobolari ichida podshoh 
bo’lganlar bormi?” - deb so’rasam, sen: ”Yo’q” - deding. Agar ota-bobolari ichida 
podshoh o’tgan biror kishi bo’lganida edi, men: ”U o’shaning mulkini talab qilyapti ” - 
degan bo’lur erdim. Men: ”Uni dinga da’vat qilmasdan ilgari, yolg’onchilikda 
ayblarmidingiz?” - deb so’raganimda, sen: ”Yo’q”-deding. Men bildimki, u ilgari ham 
odamlarga yolg’on gapirmagan, bunday odam Olloh haqida yolg’on so’zlamaydi. Men 
sendan: ”Unga zodogonlar ergashyaptimi yo zaiflarmi?” - deganimda, sen: ”Zaiflar” - 
deb aytding. Payg’ambarlarga doimo zaiflar ergashgan. Men sendan: 
”Ergashayotganlarning soni ko’payyaptimi yo ozayyaptimi?” - deb so’rasam, sen: ”Ular 
ko’payayaptilar” - deding. Iymonning ishi ham shunday barkamol bo’ladi. Men senga: 
”Uning diniga kirganlar undan g’azab qilib dindan qaytyaptimi?” - desam, sen: ”Yo’q” - 
deb aytding. Iymon, ko’rkamligi dillarga yoqib qolsa, xuddi shunday doimo barkamol 
bo’ladi. Men sendan: ”U xiyonat qiladimi?” - desam, sen: ”Yo’q” - deding. Payg’ambarlar 
hiyonat qilmaydi. Keyin sendan: ”U sizlarni nimaga buyuradi?” - deb so’radim. Sen: 
”Ollohga ibodat qilishga, but(sanam)larga sig’inmaslikka, namoz o’qishga, rostg’o’y va 
iffatli bo’lishga buyuradi” - deb aytding.
Sening aytganlaring rost bo’lsa, u kelib, men hozir mana shu turgan joyni oladi. Men 
yana payg’ambar chiqishini bilar erdim, lekin sizlarning orangizdan chiqishidan behabar 
erdim. Agar unga ixlos qilolsam, u birlan uchrashish uchun mashaqqat chekishga rozi 
erdim. Agar uning huzuriga borsam, uning oyoqlarini yuvib qo’ygan bo’lar erdim”.
Keyin, Xiraql Dih’ya (sahoba) orqali Rasululloh Busro boshlig’iga berib yuborgan xatni 
olib kelishni amr qildi. Uni Xiraqlga uzatdilar. U xatni o’qib ko’rdi, unda “Bismillohir 
rahmonir rahiymi. Muhammad ibn Abdulloh-Ollohning Rasulu- Xiraql Rum boshlig’iga. 
Hidoyat yo’liga yurganlarni Olloh hidoyat qilsin! Ammo ba’d: seni islomga da’vat 
etaman, islomni qabul qil, tinch bo’lursan. Olloh buning uchun senga ikki barobar ajr va 
savob berg’usidir. Agar undan yuz o’girsang, erisdek(bid’atchidek) gunohkor bo’lg’aysen. 
Ey ahli kitoblar, o’zaro tenglik kalimasini qabul qilaylik, Ollohdan boshqaga ibodat 
qilmaylik, unga shirk keltirmaylik, bir-birimizmi Ollohdan o’zga tangri deb 
bilmaylik(ya’ni, insonni Olloh darajasiga ko’tarmaylik) agar yuz o’girsalar, guvoh 
bo’linglarki, biz musulmonmiz”. Abu Sufyon bunday dedi: ”Xiraql so’zini tugatgachva 
Janob Rasulullohning nomalarini o’qib bergach, uning xuzuridagilar shovqin-suron 
ko’tarishib, bizni tashqariga haydab chiqarishdi. Men hamrohlarimga: ”Ibn Abu 
Kabshaning aytgani rost chiqdi, u: ”Baniy al-Asfar(rumliklar) podshohi payg’ambarda 
qo’rqadi”, - deb aytgandi. Men islomga kirmasimdan avval payg’ambar chiqishiga 
ishonar edim”, - dedim”. 
Iliya hokimi Ibn an-notur va Shom xristianlarining usqufi(yepiskopi) Xiraql bunday 
deyishar erdi: ”(Hukmdor) Xiraql Iliyaga kelganida badxulq bo’lib qoldi. Unga bitriqlari 

---

Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy