Toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti

Repeater (takrorlovchi) -elektr signallarini kabelning bir qismidan 
boshqasiga uzatadi, ularni oldindan kuchaytiradi va shakllarini tiklaydi. 
Ularning uzunligini oshirish uchun mahalliy tarmoqlarda ishlatiladi. 
Terminologiyada OSI jismoniy qatlamda ishlaydi. 
Kalitlar - har birining manzilini o'qiydigan ko'p portli takroriy 
qurilmalar 
kiruvchi paket
 va uni faqat qabul qiluvchi kompyuterga ulangan port 
orqali uzating. Ishlay oladi boshqacha OSI qatlamlari. (boshqa versiya -
kanal Daraja) 
Kontsentrator (hub) - bu ma'lumotlarni uzatish paytida signallarni 
kuchaytirish uchun ko'p portli qurilma. U ish stantsiyalarini tarmoqqa qo'shish 
yoki server va ish stantsiyasi orasidagi masofani ko'paytirish uchun ishlatiladi 
(kirish kanallarining umumiy o'tkazuvchanligi chiqish kanalining 
o'tkazuvchanligidan yuqori). Kalit kabi ishlaydi, lekin qo'shimcha ravishda 
signalni kuchaytirishi mumkin. 

Multipleksor- (qurilma yoki dastur) - bitta aloqa liniyasi orqali bir vaqtning 
o'zida bir nechta turli xil signallarni uzatishga imkon beradi. 
Shlyuz - turli xil protokollardan foydalangan holda tarmoqlar yoki amaliy 
dasturlar o'rtasida ma'lumotlarni uzatadi (kodlash usullari, ma'lumotlarni uzatish 
uchun jismoniy vositalar), masalan, mahalliy tarmoqni global tarmoqqa ulash. 
Funktsiyalar yoqilgan qo'llaniladi Daraja. 
Ko'prik - bir xil protokollar bilan ikkita tarmoqni birlashtiradi, signalni 
kuchaytiradi va faqat ko'prikning narigi tomonidagi kompyuterga yuborilgan 

---

signallarni uzatadi. Boshqa nashr : Tarmoqlarni ulash uchun ikkita NIC-ga ega 
kompyuter. 
Router - (ko'prik singari turli xil mahalliy tarmoqlarni birlashtiradi, faqat 
o'zi ulangan segment uchun mo'ljallangan ma'lumotlarni uzatadi.) Tugunlar 
o'rtasida paketlarni uzatish uchun marshrutni tanlash uchun javobgardir. 
Marshrutni tanlash quyidagilarga asoslangan: 
- tarmoq topologiyasi to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan marshrutlash 
protokoli;
Cisco Packet Tracer (CPT) - bu Cisco tomonidan yaratilgan tarmoq 
emulyatori. Dastur turli xil protokollar uchun qo'llab-quvvatlanadigan 
topologiyalarda turli xil qurilmalar asosida tarmoqlarni yaratish va tahlil qilish 
imkonini beradi. Unda siz turli xil tarmoq qurilmalari: marshrutizatorlar, 
kalitlar, simsiz ulanish nuqtalari, shaxsiy kompyuterlar, tarmoq printerlarining 
ishlashini o'rganish imkoniyatiga ega bo'lasiz. 

---

Cisco Packet Tracer dasturining interfeysi. Rasmda Cisco Packet Tracer 
interfeysini (asosiy oynani) ko'rsatadi. 
2-rasm. Ishchi maydon 
Asosiy menyu quyidagi elementlarni o'z ichiga oladi. 
File (Fayl) - hujjatlarni ochish / saqlash operatsiyalari;
Edit (Edit) - "nusxalash / kesish, bekor qilish / qaytarish" standart 
operatsiyalarni o'z ichiga oladi;

---

Options (Sozlamalar) - dastur sozlamalarini o'z ichiga oladi. Xususan, 
dasturni boshqa tillarda o’tkazish imkonini beradigan tugma mavjud.
View (Ko'rish Vid) - ish maydoni va asboblar panelining o'lchamlarini 
o'zgartirish uchun vositalarni o'z ichiga oladi;
Tools (Asboblar) - ranglar palitrasi va foydalanuvchi qurilmalari oynasini o'z 
ichiga oladi;
Exensions (Kengaytmalar) - loyiha ustasi va boshqa bir qator vositalarni o'z 
ichiga oladi;
Help (Yordam) - dasturdagi yordamni o'z ichiga oladi. 
3-rasm. Asboblar paneli 
Asosiy menyu satrida asboblar paneli joylashgan.
Belgilar yordamida asboblar paneli dasturning asosiy menyusidagi asosiy 
fikrlarni takrorlaydi. 
Uskunalar. Quyida, ishlaydigan maydon ostida uskunalar paneli joylashgan. 
Ushbu panelda chap qismidagi qurilmalar turlari (sinflari) va o'ng qismida 
ularning nomi (modellari) mavjud. Har bir qurilmani aylantirganingizda, uning 
turi o'rtada joylashgan. 

---

4-rasm. Uskunalar paneli 
Xulosa 
Men bu labaratoriya ishini bajarishda Cisco Packet Tracer tarmoq 
simulyatorlari haqida bir qator ma’lumotlarga ega bo’ldim. Uning ishlash 
prinsipi ishchi maydonda olib boriladigan ishlar uskunalar panelidagi 
uskunalarning vazifalari qayerda qachon qanday ishlatilish kerakligi haqida 
o’zim uchun ma’lumotga ega bo’ldim. Kompyuter (hisoblash) tarmog’i - bu, 
aloqa kanallari orqali yagona tizimga bog’langan kompyuter va terminallar 
majmuasidir, ya’ni kompyuterlarning o’zaro axborot almashish imkoniyatlarini 
beruvchi qurilmalar majmui hisoblanadi. Cicso Packet haqida ulardan 
foydalanish ularning turlari haqida ko’pkina ma’lumotlarga ega boldim. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
1. Oliy ta’lim muassasalarida tarmoq texnalogiyalar fanini o’qitishda 
imitasion modellarning o’rni (A.E.Begbo’tayev) 
2. 
https://fayllar.org/cisco-packet-tracer-dasturini-sozlash-va-ishlash-
jarayonini-te.html
 
3. 
https://fayllar.org/texnologiyalari-va-kommunikatsiyalarini-rivojlantirish-
vazirli-v13.html
 

---