Mazkur dastur 5140100-Biologiya (turlari bo’yicha) ta’lim yo’nalishining

Qon, limfa va to‘qima suyuqligi. Qonning asosiy faoliyati. Qonning miqdori va tarkibi. 
Tanada aylanuvchi qon miqdori va undagi o‘zgarishlar. Qonning fizik-kimyoviy hossalari. 
Kolloid-osmotik bosim. Qonning bufer xususiyati. Qon o‘rnini bosuvchi suyuqliklar. Plazma va 
qon zardobi eritmalari. Oqsil va plazma lipoproteidlari. Qon shaklli elementlari va ularning 
vazifalari. Eritrotsitlar. Tuzilishi, faoliyati, miqdori. Leykotsitlar. Ularning turlari, miqdori, 
leykotsitlar formulasi. Qonning ximoya faoliyati. Trombotsitlar. Ularning tuzilishi, faoliyati, 
miqdori. Eritron xaqida tushuncha.
Organizm ichki muxitining doimiyligi saqlanishini asosiy mexanizmlari. Gomeostaz va 
qon ivishi. Gomeostazning tomir-trombotsitlar zanjiri va uning boshqarilishi. Qon ivishi va 
uning gomeostazdagi o‘rni. Qon ivishida qatnashuvchi oqsillari va jarayon ingibitorlari. Geparin. 
Fibrinoliz. 
Qonning suyuq holda ushlab turilishi va ivishining neyro-gumoral boshqarilishi. Qon 
ivishiga qarshilik qiluvchi tizim. 

---

Qon aylanishi fiziologiyasi. Evolyutsiyada yurak qon-tomir tizimining rivojlanish bos-
qichlari. Yuqori darajali organizmlarda yurak-qon tomirlar tizimining yopiqligi. Katta va kichik 
qon aylanish doiralari. 
Yurak va uning evolyutsiyasi, rivojlanishi va faoliyati. Sut emizuvchilar va odamda 
yurak. Bo‘lmacha va qorinchalar faoliyati. 
Yurak tsikli dinamikasi: asosiy fazalari, yurak bo‘shliqlari va aortadagi bosim, 
klapanlar apparati, yurak tonlari. Sistolik va daqiqaviy hajmlar. Yurak mushaklarining umumiy 
hususi-yatlari. 
Yurak avtomatiyasi va uning tabiati. Yurakda qo‘zg‘alishning o‘tkazilishi. Yurakning 
o‘tkazuvchi tizimi. Sinus tuguni va uning ahamiyati. Atrioventrikulyar tugun va uning faoliyati. 
Giss bog‘lamlari. Purkin’e tolalari. Avtomatiya gradienti. Haqiqiy va latent ritm 
qo‘zg‘atuvchilar.
Yurak mushaklarining tuzilishi. Qisqaruvchanlik. Refrakterlik davri va uning 
xususiyatlari. Qo‘zg‘alish va qisqarish jarayonlarining davomiyligi. 
Yurakning turli bo‘limlari harakat potentsiallari va o‘tkazuvchi tizimlar. 
Elektrokardiogramma va uning komponentlari. Yurak fiziologiyasini o‘rganishda va tibbiyotda 
elektrokardiografiyaning ahamiyati. 
Yurak toj tomirlari va yurak mushaklarining qon bilan ta’minlanishidagi alohidaliklar.
Yurak faoliyatining boshqarilishi: miogen, neyrogen va gumoral. Yurakning 
avtoregulyator boshqarilish mexanizmlari. Yurak innervatsiyasi: yurak ishining boshqarilishida 
vegetativ asab tizimi simpatik va parasimpatik bo‘limlarning roli. Yurak ishining boshqarilishida 
markazning ahamiyati. Boshqaruvning reflektor mexanizmi. Yurak va tomirlarning refleksogen 
zonalari. Ruhiy holat va uning yurak ishiga ta’siri. 
Tomirlar tizimining tuzilishi: arteriyalar, arteriolalar, kapillyarlar, venuolalar, venalar. 
Qon oqimini tadqiq qilish usullari. Tomirdagi qon bosimi holati. Qonning oqim tezligi, unga 
ta’sir kiluvchi sabablar. Tomirlar qarshiligi. Arteriyalar va ularning qon taqsimlanishidagi roli.
Tomirlar tarangligi va ularning asab va gumoral yo‘l bilan boshqariluvi. Tomirlar 
innervatsiyasi. Vazomotor markaz. Neyrogen tonus va uning boshqarilishi. Tomirlarning 
refleksogen zonalari (baroretseptorlar, xemoretseptorlar).