Biznes boshqaruv asoslari

 1 vazifa. Muhim marketing tushunchalarini aniqlash. Marketing tushunchasi 
Marketing mijozlar uchun eng koʻzga koʻringan biznes faoliyati turidir. U shuningdek biznesning 
eng mavhum tushunarsiz funktsiyasi boʻlishi ham mumkin. Marketing soʻziga tarif berishni 
soʻrashganida, odamlar koʻpincha reklama yoki sotuv degan soʻzlarni ishlatishadi. Bu ikkala 
atama ham muhim, boshqa faoliyatlar samarali marketingning bir qismidir. Amerikam marketing 
assosatsiyasi bu tarifning qanchalik murakkabligini koʻrsatib beradi.: “ marketing bu faoliyat,
tashkilotlar majmui va yaratish, muloqat qilish, i, shuningdek yetkazib berish, takliflarni 
almashish jarayoni va u isteʻmolchi, mijoz, sherik va butun jamiyat uchun maʻlum qiymatga ega.” 
Bu soʻzlar murakkab , shu bilan birga har qanday biznesning oʻta muhim qismidir. Marketing oʻz 
ichiga faoliyatning juda koʻp turlari va Aqsh iqtisodidagi koʻp bizneslarni oladi. Isteʻmolchi 
sifatida siz marketing faoliyatida juda koʻp koʻzga koʻrinasiz. Siz bu faoliyatning juda koʻpida 
ishtirok etasiz. Siz xizmatlar va mahsulotlarning reklamalarini koʻrasiz va eshitasiz. Siz yeyotgan 
ovqatingizning oʻramasidagi, oʻzingiz va oʻrtogʻingiz kiygan kiyimning brend nomini koʻrasiz. 
Siz kompaniya vebsaytida mahsulot tavsifini oʻqiysiz. Oʻzingiz yoqtirgan chakana savdo 
magazinida sotuvchilar bilan muloqat qilasiz. Bular hammasi marketing namunalaridir.
Marketingda koʻp boʻlmasada uchrab turadigan muhim faoliyatlar mavjud. Bu oʻz ichiga 
mahsulotlarni omborda saqlash, tarqatish markazlari, va mahsulotlarni sotilish yoki foydalanish 
joyiga olib borishdir. Kreditlarni taʻsis etish, yoki qabul qilish va onlayn xaridlarni tayinlash 
marketing faoliyatiga kiradi. Bizneschilar marketingni isteʻmolchilar ehtiyojlari haqida
maʻlumotlar yigʻishda va shu maʻlumotlardan mahsulotni yaxshilash va yangi mahsulotlarni 
sotishdan oldin tekshirishda ishlatadi. Koʻpchilik marketing oʻz maqsadini faqat yakuniy 
isteʻmolchilar qaratgan emas. Bizneschilar mahsulotlarni sotadi va boshqa bizneschilarga xizmat 
qiladi. Keyin ushbu biznesmenlar tovar va xizmatlardan oʻzlarining shaxsiy bizneslarida 
foydalanishadi yoki yakuniy isteʻmolchilarga sotishadi. Koʻp vaqt va pul oxirgi isteʻmolchiga 
tovar va xizmatlar yetkazib beruvchi marketingdan koʻra biznes-biznesga marketingida 
sarflanadi.Biznes marketingi 
Barcha biznesmenlar oʻz diqqat markazida boʻlmasada ayrim marketing faoliyatlarni 
amalga oshirishi lozim. Koʻplab bizneslar bevosita marketinga taaluqlidir. Marketing biznesi 
reklama agentliklari va tadqiqot firmalarini oʻz ichiga oladi. Yuk mashinalari, temir yoʻl va xavo 
tranzitlari kabi transport kompaniyalarimaxsulotlarni ishlab chiqaruvchilardan isteʻmolchilarga 
yetkazadi. Savdo flotlari va yuklarni yetkazib beruvchi kompaniyalar xujjatlar va yuklarni 
yetkazib berilishini taʻminlaydi. Moliyaviy xizmat kompaniyalari kredit kartochkalarni chiqaradi 
va boshqaradi.Ular biznesmenlarga xomashyo sotib olish uchun qarz berishi va maxsulotlarni 

---

tayyor holatga keltirishni taʻminlaydi. Maxsulot ishlab chiqaruvchilar va isteʻmolchilar orasidagi 
bogʻliqlikni taʻminlashuchun mahsulotlarni taqsimlash, saqlash va sotishda ulgurji va chakana 
savdogarlar ishtirok yetadi. Marketing faoliyati, bizneslar marketingi va marketing karьeralar 
Qoʻshma Shtatlar iqtisodiyotining muhim boʻlagidir. 
Marketing funktsiyalari. Marketing faoliyati (rasmdagi) 7 ta funktsiyani oʻz ichiga oladi. Xar bir 
funktsiya har safar tovarlar va xizmatlar yaratilganda va sotilganda sodir boʻladi. 
Bizneschilar marketing xizmatlarining koʻpchiligini taʻminlaydi
. 
Isteʻmolchilar koʻpincha xarid 
qilganlarida bir yoki bir necha marketing funktsiyalarida ishtirok etadi.
Jamoa boʻlib ishlash FT, Lauderdale kompaniyasi baliqchi kemalarni doklarda kutib oladi. Ular 
shu kuni tutilgan yangi baliqlarni sotib oladi. Guruhingizning har(qay) bir aʻzosi kompaniya 
sotib olish va keyin restoran va supermarketlarga qayta sotish bilan nihoyasiga yetkazishi kerak 
boʻlgan marketingning qaysi faoliyati ekanligini aniqlay oladi. Mahsulot va xizmatlarni 
boshqarish bu isteʻmolchi ehtiyojini qondiradigan mahsulotlarni loyihalash, yaratish, saqlash, 
yaxshilash va mahsulot va xizmatlarni qoʻlga kiritishdir. Mahsulot ishlab chiqaruvchilar yangi 
mahsulotlar yaratadi. Boshqa biznesmenlar ham mahsulotni qayta sotish uchun olganlarida 
mahsulot va xizmatlarni boshqarishga jalb etiladi. Xizmatlar xizmat koʻrsatish bizneslari 
ishchilari tomonidan yaratiladi va taʻminlanadi. Tarqatish isteʻmolchilar uchuntashkilotning 
mahsulotlari va xizmatlarini joylashtirish, olish va foydalanishing eng yaxshi usullarini 
aniqlashtiritshni oʻz ichiga oladi. Mahsulotlarni ehtiyotkorlik bilan joʻnatish, tutib turish va 
saqlash, mahsulotlarni samarali taqsimlash uchun muhimdir. otuv deb potentsial isteʻmolchilar 
extiyojini anglash va ularni extiyojini qondirish uchun boʻladigan bevosita muloqatga aytiladi. 
Sotuv isteʻmolchi savdo uyiga tashrif buyurganda yoki sotuvchi potentsial isteʻmolchini turar 
manziliga borganda yuzma-yuz boʻlishi mumkin. Sotuv shuningdek telefon yoki muntazam xabar 
joʻnatish yoki videokonferentsiya kabi boshqa texnologiyalardan foydalangan holda istʻmolchi 
bilan bevosita mulokotda amalga oshirilishi mumkin. 
Marketing axborot boshkaruvi deb qaror qabul kilish va marketing faoliyatlarini bajarilishi 
uchun marketing axborotlarini olish, boshkarish va foydalanishga aytiladi. Marketing axborot 
boshqaruvi marketing tadqiqotlari va tovarlar, isteʻmolchilar xamda raqobatchilar haqidagi
maʻlumotlar bazasini yaratishni oʻz ichiga oladi. Moliyaviy tahlillar bu marketing faoliyatlarini 
moliyalashtirish, jarayonlar uchun kerakli moliyani olish va isteʻmolchilarga tovar va xizmatlarni 
Реклама 
Нархлаш 
Молиявий 
тахлиллар 
Маркетинг 
маълумотлар 
менежменти 
Сотиш 
Тарқатиш 
Махсулот ва 
хизмат 
менежменти
иииииииии 
Маркетинг 
функциялар
и 

---

sotib ola olishlari uchun moliyaviy yordam koʻrsatishni taʻminlashdir. Isteʻmolchilar haridlariga 
pul toʻlash uchun manbaa va usullarga ega boʻiishlari kerak. Tadbirkorlar faoliyat yurutishlari 
uchun toʻlovlarni oʻz vaqtida kabul kilishlari kerak.Narxlash deb maxsulot va xizmat kiymatini 
baxolashga aytiladi. Isteʻmolchilar kizikayotgan maxsulot narxini oson bila olishlari zarur, 
boʻlmasa boshka maxsulotni isteʻmol kilishlari mumkin. Isteʻmolchilar sarf kilayotgan 
mablagʻlariga mos kiymatda tovar olish istagidalar. Tovar narxi isteʻmolchilar sotib olishlari 
uchun arzonrok boʻlishi, lekin biznes foyda koʻrishi uchun kimmatrok boʻlishi kerak.Targʻibot deb 
maxsulot va xizmat xakida isteʻmolchiga maʻlumot berishga aytiladi. Reklama va boshka targʻibot 
ishlari isteʻmolchilar maxsulotni sotib olishlarini oshirish uchun ishlatiladi. Reklama turli xil 
yoʻllar bilan: televizor, gazetalar, jurnallar, radio, xabarlar va internet orkali amalga oshirish 
mumkin. Boshqa usullar musobaqalar maxsulotlar namoyish, homiylik va boshqa jamoatchilik 
bilan bogʻliq fikrlarni oʻz ichiga oladi.Marketing etikasi Baʻzi odamlar “marketing etikasi” 
atamasini oksimaron yoki atamalar qarama-qarshilik deb tushunishadi. Koʻp odamlar bozorchilar 
haqida past fikrda. odamlar noqonuniy sotuvlar haqida qoʻngʻiroqlar, yaroqsiz xatlar va spamlar 
olishadi. Ular mahsulot haqida toʻliq axborot bermaydigan reklamalarni koʻradi. Ular faqatgina 
oʻzining komission pulinigina oʻylaydigan sotuvchilar bilan toʻqnash kelmoqda.Vaholanki 
bozorchilar jamiyatda juda muhim rolь oʻynaydi. Ular yashash standartlarini taʻminlaydi. Ular 
yangi mahsulotlarni aniqlaydi. Ular mahsulotlarning isteʻmolchilarga qulay yoʻllar bilan va arzon
yetib borish yoʻllarini topadi. Agar bozorchilar jamiyat bilan ishlamaganda edi, isteʻmolchilar 
tanlovi juda chegaralangan boʻlardi. Odobli bozorchilar Amerika Marketing Assosatsiyasi 
tomonidan tuzilgan standartlar toʻplami orqali nazorat qilib boriladi. Bu standartlar 
bozorchilardan mazkur tartib va qonunlarga zarar yetkazishi yoki qatʻiy yopishib olishi kerak 
emas. Bozorchilar yaroqli mahsulotlarni ishlab chiqarishi kerak, reklama maqsadli ravishda 
yolgʻon va notoʻgʻri boʻlishi kerak emas.
Bozorchilar haqqoniy, javobgarchilikni yaxshi his etgan, toʻgʻrisoʻz, boshqalarni hurmat qila 
oladigan, ochiq, va fuqorolar bilan hamkor boʻlishi kerak.