Old yetakchi bo‘lgan avtomobilning transmissiyasi

Gidravlik ilashish muftasi (gidromufta) yetakchi va yetaklanuvchi 
qismlarga ega. Yetakchi qism past qovushqoq ishchi moy bilan 
to‘ldirilgan xajmni hosil qiladigan nasosli g‘ildirak va qopqoqdan iborat. 
Yetaklanuvchi qism bo‘lib turbina g‘ildirak hisoblanadi. Nasos va 
turbina g‘ildiraklar tashqi va ichki torlar orqasida o‘rnatilgan va o‘zaro 
ular bilan ishchi suyuqlik uchun parraklararo kanallar hosil qilgan 
parraklarga ega. Gidromufta parraklarini odatda tekis radial qilib 
tayyorlanadi. Turbina g‘ildirak nasos g‘ildirakka juda yaqin joylashgan. 
3.2. Uzatmalar qutisi 
Vazifasi:
¾ uzatishlar sonini ko‘paytirish yoki kamaytirish yo‘li bilan 
avtomobil harakat tezligini va yetaklovchi g‘ildiraklardagi tortish 
kuchini miqdorini o‘zgartirish; 
¾ dvigateldan kelayotgan burovchi momentni yo‘nalishini o‘zgar-
tirish (avtomobilni orqaga yurishini ta’minlash); 
¾ dvigatel tirsakli valini yetakchi g‘ildiraklardan uzoq muddatga 
ajratib qo‘yishni ta’minlaydi. 
Uzatmalar qutisining uzatishlar soni uning yetakchi va yetakla-
nuvchi vallarining aylanish chastotalarining nisbatiga teng. Uzatishlar 
sonini o‘zgartirishning zarurligi, yo‘l sharoitiga bog‘liq bo‘lgan 

---

 74
avtomobil harakatiga qarshilik kuchlari keng diapazonda o‘zgaradi, 
porshenli dvigatelning burovchi momenti esa, eng yuqori yonilg‘i 
uzatilganda, bor-yo‘g‘i 10-30% ga o‘zgarishi mumkin. Avtomobil 
joyidan o‘zalishida tez-tezlanish olish uchun va harakatiga sezilarli 
qarshilik kuchlarini yengish uchun, masalan to‘liq yuk bilan yuqoriga 
harakat qilganda, dvigatelning maksimal momentiga to‘g‘ri keladigan 
qiymatga qaraganda tortish kuchi bir necha bor katta bo‘lishi kerak. 
Tortish kuchini bunday kupaytirishni uzatishlar soninini o‘zgartirish 
bilan ta’minlanadi.