4. Axborot jarayonlarining dasturiy ta’minoti

Alomatlarni bilib olish dasturlari
— bu, alomatlar kodlaridagi harflar va 
raqamlarning grafik tasvirlarini tarjima qilish uchun mo’ljallangan. U skaner bilan 
birgalikda ishlatiladi. 
Moliyaviy dasturlar guruhi
har xil paketlar bilan taqdim etilgan: yozuv 
daftarchasi va moliyaviy operatsiyalar yozuvi (pul mablag’larining balansi, 
zayomlar va kreditlar bo’yicha foizli to’lovlarni aniqlash, pul kiritmalarining 
vaqtincha tuzilmalari va h. k.) ko’rinishidagi ishga doir yozuvlarni olib borish 
uchun. 
Tahliliy tadqiqotlar
uchun o’zini yaxshi tavsiya etgan 
Stat Graphics, Systat
va “
Статистик-Консультант
” statistika paketlaridan foydalaniladi.
4.9-rasm. 
4.9-rasm. 
Amaliy dasturiy ta’minotning yo’naltirilganligi bo’yicha ajratilishi 
 
Umum yo’naltirilgan 
• 
Matn muharrirlari; 
• 
Grafik muharrirlar; 
• 
MBBT (ma’lumotlar bazasi); 
• 
Elektron jadvallar; 
• 
Taqdimot dasturlari; 
• 
Kommunikasion (tarmoq) 
dasturlari; 
• 
Kompyuter o’yinlari va h.k. 
Maxsus yo’naltirilgan 
• 
Buxgalteriya paketlari; 
• 
Avtomatlashtirilgan 
loyihalash tizimlari; 
• 
Matematik paketlar; 
• 
Ekspert tizimlari; 
• 
Pedagogik dasturiy vositalar; 
• 
Iqtisodiy hisoblar paketlari
va h.k. 
 
• 
Amaliy dasturiy ta’minot-  foydalanuvchiga oid masalalarini 
yechishga mo’ljallangan dasturlardir 

---

4.Urdushev X. Informatika va axborot texnoljgiyalari. SamQXI.uz
14 
Dasturiy ta’minotning bu sinfiga dasturlar va dasturiy majmualar mansub 
bo’ladi. Ular tuziladigan dasturiy mahsulotlarni ishlab chiqish, sozlash va tadbiq 
qilish texnologiyalarini ta’minlaydi. Qisqa qilib aytganda uskunaviy dasturiy 
ta’minotlarni “dasturlar uchun dastur”lar deb tushunish mumkin. Tizimli dasturiy 
ta’minot va amaliy dasturiy ta’minotlar uskunaviy dasturiy ta’minot bilan, 
aniqrog’i uskunaviy dasturlash vositalari asosida ishlab chiqiladi.
Masalan,