Mbaza. Uz imtihon javoblar

2. Jag‘-jag‘ o‘simligining o‘ziga xos xususiyatlari haqida aytib bering?
Oddiy jag‘-jag‘ jag‘-jag‘ turkumiga oid, bo‘yi 10-30 sm keladigan bir yillik o‘t. Ildiz 
bo‘g‘izida joylashgan barglari qisqa bandli, patsimon qirqilgan, poyadagilari esa 
bandsiz. Gullari poyada shingil to‘pgul hosil qiladi. Changchilari 6 ta. Urug‘chisi bitta.
Oddiy jag‘-jag‘ mart oyidan boshlab mayning oxirigacha gullaydi va meva (qo‘zoqcha) 
hosil qiladi. 0 ‘zbekistonda jag‘-jag‘ turkumiga oid faqat bitta tur - oddiy jag‘-jag‘ 
o‘sadi. Oddiy jag‘-jag‘ tarkibida «C» va «K» darmondorilari, olma va limon kislotalari 
bor. Erta ko‘klamda to‘pbarglari ovqatga ishlatiladi. Jag‘-jag‘dan ko‘k chuchvara, ko‘k 
somsa tayyorlanadi. Uning yerustki qismidan tayyorlangan dorilar tabobatda qon 
ketishini to‘xtatishda ishlatiladi.
3. Urug‘ tarkibida suv borligini qaysi tajriba orqali aniqlash mumkin? 
 
 

---

MBAZA.UZ IMTIHON JAVOBLAR 
28-BILET 
1. Poyaning bo‘yiga o‘sish sababini tushuntiring?
Poyaning o‘sishi uning uchki o‘sish nuqtasiga bog‘liq. Agar poya­ ning uchi kesib 
(chilpib) tashlansa, u o‘sishdan to‘xtaydi, ya’ni o‘simlik bo‘yiga o‘smaydi. Bu hoi 
yosh yon novdalaming ko‘plab o‘sib chiqishiga sharoit yaratadi. Natijada poya juda
shoxlab ketadi. Poyaning bu xossa- sidan o‘simlikshunoslikda, ayniqsa,
bog‘dorchilikda o‘simliklarga maq-
sadga muvofiq shakl berishda va ulardan mo‘l hosil 
olishda foydalaniladi (26-rasm). 0 ‘simliklar turiga va o‘sish sharoitiga qarab har xil
tezlikda o‘sadi. Masalan, tog‘larda keng tarqalgan archa sekin o‘sadi. Besh yoshli 
archaning bo‘yi 10—15 sm ga yetadi. Aksincha, tok kabi ilashib o‘suvchi o‘simliklar 
bir yozning o‘zida 10 m gacha o‘sadi. 0 ‘zbekistonda tez o‘sadigan daraxtlarga tol, 
terak, chi- nor, yong‘oq, gilos kabi o‘simliklar kiradi. Sekin o‘sadigan daraxtlarga nok, 
do‘lana, qatrong‘i, pista va boshqalar ki­ radi.