T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 209
72- TIBBİ ATIK YÖNETİMİ TALİMATI
1.
AMAÇ: Atıkların; Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uygun olarak toplanması,
taşınması, geçici depolanması ve ilgili birimlere tesliminin sağlanmasıdır. Tıbbi atık
yönetiminin uygulanma amacı; tıbbi atıkların hastanemiz sağlık personeline ve çevreye
zarar vermeden bertaraf edilmelerinin sağlanmasıdır.
2.
KAPSAM: Hastanenin tüm birimlerini kapsar.
3.
SORUMLULAR: Başhemşire, başhemşire yardımcıları, birim sorumluları, sorumlu
hemşireler, hemşireler, temizlik şirketi sorumlusu, temizlik personeli
4.
TANIMLAR
Hastane atıkları (4) dörde
ayrılır:
Tehlikeli Atıklar: Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal
nedenler dolayısı ile özel işleme tabi olacak atıklar; tehlikeli kimyasallar, sitotoksik
ve sitostatik ilaçlar, amalgam atıkları, genotoksik ve sitotoksik atıklar, farmasötik
atıklar, ağır metal içeren atıklar, basınçlı kaplar.
o
Farmasötik Atık: Kullanma süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, ambalajı
bozulmuş, dökülmüş ve kontamine olmuş ilaçlar, aşılar, serumlar ve diğer
farmasötik ürünler ve bunların artıklarını ihtiva eden kullanılmış eldivenler,
hortumlar, şişeler ve kutuları,
o
Genotoksik Atık: Hücre DNA’sı üzerinde mutasyon yapıcı, kanserojen veya
insan veya hayvanda düşüğe neden olabilen türden farmasötik ve kimyasal
maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik (antineoplastik) ürünleri ve
radyoaktif materyali ihtiva eden atıklar ile bu tür ajanlarla tedavi gören hastaların
idrar ve dışkı gibi vücut çıkartılarını,
o
Kimyasal Atık: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi
alanlarda kullanılan ve insan ve çevre sağlığı için çeşitli etkilerle zararlı olabilen
kimyasal maddelerin gaz, katı veya sıvı atıklarını,
o
Ağır Metal İçeren Atıklar: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar
gibi tıbbi alanlarda kullanılan termometre, tansiyon ölçme aleti ve radyasyondan
korunma amaçlı paneller gibi alet ve ekipmanların içinde veya bünyesinde
bulunan cıva, kadmiyum, kurşun içeren atıkları,
o
Basınçlı kaplar (flakonlar, anestezik gazların depolandığı basınçlı tüpler).
Tıbbi atıklar: Tıbbi atık; özel işlem görmek üzere ayrılan sağlık kuruluşu kaynaklı
atıklara verilen isimdir. Tıbbi atık türleri:
o
Patolojik atıklar (doku, organ, insan fetüsü, hayvan cesetleri, kan ve vücut
artıkları),
o
Enfekte atıklar (Hastalık etkenleri bulaşmış veya bulaşması muhtemel her türlü;
insan doku ve organları, idrar kapları, kan veya plasenta bulaşmış atıkları, bakteri
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 210
kültürleri, enfeksiyon hastalıkları ve acil servis atıkları, bakteri ve virüs tutucu
hava filtreleri, dışkı ve bunlara bulaşmış eşyalar, karantinadaki hasta atıkları),
o
Kesici-delici aletler (batma, delme, sıyrık ve yaralanmaya neden olabilecek kesici
veya delici cisimler)
o
Radyoaktif atıklar (Radyoaktif madde içeren atık, vücut doku ve sıvılarının
invitro analizleri, vücut ve organ görüntülemesi, tümör lokalizasyonu veya tedavi
amacıyla, çeşitli araştırmalarda kullanılan katı, sıvı ve gaz atıklar),
Evsel nitelikteki atıklar: Ünitelerden atılan ancak enfekte olmamış; mutfak atığı,
bahçe atığı, büro atığı, ambalaj malzemeleri, şişe vb. maddelerden oluşan atıklardır.
Geri kazanılabilen atıklar: Kontamine olmamış cam, plastik, metal ve kâğıt
atıklardır.
5.
UYARILAR ve ÖNERİLER:
Atık toplamada görevli personel göreve başlamadan önce eğitilmelidir. Yıl içinde
belirlenen aralıklarla eğitim tekrarlanmalıdır.
Tıbbi atık toplayan personelin koruyucu başlık, maske, gözlük, iş tulumu, çizme ve
özel eldiven kullanması sağlanmalıdır.
Tıbbi atık toplayan elemanlar HEPATİT B aşısı ile aşılanmalıdır. Kesici-delici
aletlerle yaralanmaları durumunda Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesine müracaat
edilmelidir.
Atık torbaları ağzına kadar doldurulmamalı, torbadan torbaya boşaltılmamalı, dörtte
üç oranında dolmuş atık torbası hemen yenisi ile değiştirilmeli, toplama ekipmanları
atıkların kaynağına yakın yerlerde bulundurulmalıdır.
Kullanılmış enjektörler, branül, kelebek set iğneleri, bistüri, kontamine cam kırıkları
vb. kesici delici aletler; delinmez, sızdırmaz, ağızları kilit kapaklı özel kutulara
(kesici - delici alet kutusuna) atılarak toplanmalıdır. Bu kaplar asla ağzına kadar
doldurulmamalıdır.
Enjektörler kullanıldıktan sonra iğne uçları kapatılmadan, el ile ayrıştırma
yapılmadan bu kutulara atılmalıdır
Kesici - delici alet kutuları çalışma alanında bulundukları müddetçe dik tutulmalıdır.
Kesici - delici alet kutuları dolduğu zaman kapakları açılmayacak şekilde
kapatılmalı, kırmızı renkli plastik torbalar içerisine konulup sıkıca kapatılarak geçici
depolama alanına taşınmalıdır.
Atıkları sınıflandırarak toplama ve taşıma hizmetinde görevli personel bu konuda
eğitimli olmalıdır.
Tıbbi atıkların ünite içine taşınması görevi özel bir ekip tarafından yapılmalıdır;
görevli personel özel nitelikli turuncu renkli elbise giymelidir.
Atık torbalarının taşınma işlemi; turuncu renkli, üzerinde “DİKKAT TIBBİ ATIK”
ve “Uluslararası Biyotehlike” amblemi bulunan, paslanmaz çelikten yapılmış,
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 211
tekerlekli, keskin kenarları olmayan, yüklenmesi, boşaltılması, temizlik ve
dezenfeksiyonu kolay taşıma araçlarına yüklenmelidir. Evsel nitelikli atıklar aynı
araca yüklenmemelidir.
Yüklenmiş atık taşıma aracı, insan trafiğinin yoğun olmadığı, belirlenmiş güzergahı
izleyerek geçici depo alanına ulaştırılmalıdır.
Taşıma sırasında torbaların patlaması durumunda atıklar ikinci bir torbaya konmalı
ve olay sırasında kontamine olan yüzeyler temizlenip, dezenfekte edilmelidir.
Kırmızı torbalar, tahrip olmaması, yırtılmaması ve içindekilerin dağılmaması için
kesinlikle fırlatılmamalı ve/veya atılmamalıdır.
Atıklar bertaraf alanına taşınana kadar 48 saati geçmemek üzere geçici depolama
alanında bekletilmelidir.
Tehlikeli atıklar, evsel nitelikli atıklar ve tıbbi atıkların konacağı geçici depo ve
konteynerler ayrı olmalıdır.
Tıbbi atık geçici deposundaki sızıntılar kanalizasyona verilmeyip emici bir
malzemeyle toplanmalı ve kırmızı torbalara konulmalıdır.
Deponun kapıları kapalı ve kilitli tutulmalı, görevli personel dışında kişilerin girmesi
önlenmelidir.
Tıbbi atık geçici deposu her boşaltım sonrası, ayrıca bir sızıntı olduğunda temizlenip,
dezenfekte edilmelidir.
6.
UYGULAMA:
Evsel nitelikteki, geri kazanılabilen, tıbbi ve tehlikeli atıkların toplanmasında farklı
renkli torbalar kullanılmalıdır.
Evsel nitelikteki atıklar, tıbbi atıklardan ayrı olarak siyah torbalarda toplanmalı ve
ayrı olarak geçici depolanmalıdır.
Geri kazanılabilen atıklar mavi torbalarda toplanmalıdır.
Tıbbi atıklar, bu iş için eğitilmiş personel tarafından diğer atıklardan ayrı olarak
sızdırmaz, taşınmaya dayanıklı, en az 100 mikron kalınlığında, iki yüzünde
“Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” yazısı bulunan
kırmızı renkli plastik torbalarda toplanmalıdır. Torbaların hacmi en az 10 kilogram
kapasitede olmalı, ağzı sıkıca kapatılmalı, gerekiyorsa sızmaları önleyecek şekilde iç
içe iki torba kullanılmalıdır. Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulmalıdır.
Tehlikeli atıklar, bu iş için eğitilmiş personel tarafından diğer atıklardan ayrı olarak
sızdırmaz, taşınmaya dayanıklı, iki yüzünde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile
“DİKKAT TEHLİKELİ ATIK” yazısı bulunan sarı renkli plastik torba ve sarı
kovalar içerisinde toplanmalı, biriktirilmeli ve dikkatlice bertaraf edilmelidir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 212
Kırmızı çöp poşetine atılacaklar
Enjektörler
İntravenöz kateterler
Disposable diğer malzemeler
Foley sonda
Nazogastrik sonda
Trakeostomi kanülü
İdrar torbası ve bağlantıları
İzolasyon atıkları
Delici - kesici aletler (kesici delici alet kutusunda toplandıktan sonra çöp poşetine
atılmalıdır)
Kullanılmış pansuman malzemeleri
Kullanılmış eldiven, gaita kapları, idrar kapları, balgam kapları
Cerrahi pansuman malzemeleri
Bildirimi zorunlu hastaların atıkları
Kontamine araç ve gereçler
İnsan patolojik atıkları
Kan ve kan ürünleri
Sekresyon ve çıkartılar
Diyaliz atıkları
Laboratuvar atıkları
Sarı çöp poşetine atılacaklar
Kemoterapi ilaçları
Kullanma süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, ambalajı bozulmuş, dökülmüş ve
kontamine olmuş ilaçlar,
Aşılar,
Serumlar ve diğer farmasötik ürünler ve bunların artıklarını ihtiva eden kullanılmış
eldivenler, hortumlar, şişeler ve kutuları,
Siyah çöp poşetine atılacaklar
İdare binası atıkları
Hasta, doktor, hemşire odası atıkları
Hasta bakım üniteleri atıkları
Enfekte olmayan tıbbi atıklar
Ortamda oluşan ve organik olmayan atıklar
Mavi çöp poşetine atılacaklar
Geri kazanılabilen atıklar (serum, ilaç şişeleri, flakon vs.)
Tıbbi malzeme ambalajlanmasında kullanılan kâğıtlar vs.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 213
73- TRAKEOSTOMİ BAKIM TALİMATI
1.
AMAÇ: Patojen mikroorganizmaların alt solunum yollarına bulaşmasını ve olası
enfeksiyonları önlemeye yönelik standart bir yöntem belirlemektir.
2.
KAPSAM: Trakeostomi bakımına yönelik faaliyetleri kapsar.
3.
SORUMLULAR: Tanı, tedavi ve bakım yapan tüm birimleri ve bu birimlerde görev
yapan doktor, hemşire ve sağlık memurlarını kapsar.
4.
TANIMLAR:
Trakeotomi: Hava yolu açıklığını sağlamak amacıyla trakea ön duvarının geçici
olarak açılması işlemidir.
Trakeostomi: Trakeanın dışarıya doğru ağızlaştırılarak oluşturulan açıklığa yapay
bir hava yolu yerleştirilmesine denir.
5.
UYARILAR ve ÖNERİLER
Trakeostomi /trakeotomi bakımı verilirken standart önlemlere ve asepsi kurallarına
uyulmalıdır.
Trakeostomi kanül çervresinde antimikrobiyal topikal pomat kullanılmamalıdır.
Trakeostomi stoma çevresi enfekte olmadığı sürece epitilizasyonu geciktirebileceği
için iyotlu bileşikler kullanılmamalıdır.
Trakeostomi bölgesi kızarıklık, ödem, sekresyonun niteliği ve kanama açısından
gözlenmelidir.
Tanılama sıklığı 24 saatte bir ya da lüzum halinde yapılmalıdır.
6.
ARAÇ ve GEREÇLER
Disposable eldiven
Tedavi tepsisi
Sargı bezi
Aspirasyon seti ve sondası
Enjektör
Spanç
Steril distile su
Böbrek küvet
Steteskop
Steril eldiven
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 214
7.
UYGULAMA:
İşlem öncesi hasta ve hasta yakınlarına uygulama hakkında bilgi verilir.
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır.
Eldiven giyilir.
Akciğerler solunum sesleri açısından değerlendirilir.
Hastaya semi- fowler pozisyonu verilmeli, bilinci kapalı ise yan çevrilmelidir.
Trakeostomi kanülündeki sekresyonlar “Aspirasyon Uygulama Talimatı”na uygun
olarak temizlenir.
Temizleme sonrası kanülün altındaki kirli spanç çıkartılır.
Yeni bir steril eldiven giyilir. İç kanül dış kanülün içerisinden çıkarılarak steril distile
su ile fırçalayarak yıkanır. Steril spanç ile kurulanıp dış kanülün içerisine yerleştirilir
ve kilitlenir.
Stomanın çevresi steril spanç ve steril distile su ile silinip kurulanır. Eğer kızarıklık
varsa hasta enfeksiyon yönünden değerlendirilmelidir
Ortasından yarısına kadar kesilmiş steril spanç kanülün altına yerleştirilir.
Kirli olan kanül tespit bağının önce bir tarafı çıkartılıp temiz olan bağ takılır. Aynı
işlem diğer taraf için uygulanır. Yeni bağlar boynun yan tarafına, boyun ile bağ
arasına bir parmak girecek şekilde boşluk bırakarak bağlanır ve fazlalık uçlar
makasla kesilir.
Hasta rahat edeceği pozisyona getirilip ve oksijen verilir.
Atıklar “Tıbbi Atık Yönetimi Talimatı”na uygun şekilde atılır.
Eldivenler çıkarılır.
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır.
İşlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 215
74- VÜCUT AĞIRLIĞI ÖLÇÜM TALİMATI
1.
AMAÇ: Hastanın vücut ağırlığını belirlemek, değişiklikleri izlemek.
2.
KAPSAM: Bu talimat; hastanın düzenli kilo takibi yapılmasını ve değerlendirilmesini
kapsar.
3.
SORUMLULAR: Bu protokolün uygulanmasından hekimler ve hemşireler
sorumludur.
4.
TANIMLAR:
İbre: Ölçü aletlerinde sonucun okunduğu sayı ve değeri gösteren hareketli iğne
ekranıdır.
5.
UYARILAR ve ÖNERİLER:
Tartı İşlemi; Her gün aynı tartı aleti ile aynı kıyafetle, aynı saatte aç karnına ve hasta
tuvalete gittikten sonra yapılır (hasta bebek ise bezsiz ya da temiz bez ile tartılır.)
Kullanılan tartı aletinin hastaya uygun olmasına özen gösterilmelidir. Yetişkinler,
çocuklar ve bebekler için ayrı ayrı tartı kullanılır.
Tartı aleti düz bir zeminde tutulmalıdır.
Tartı aletinin ibresi her tartım öncesi sıfırda olmalıdır.
Hasta tartının üzerinde iken hiçbir yerden destek almamasına dikkat edilir.
Tartı aleti değişikliğinde iki tartı aleti arasındaki ölçüm farkı dikkate alınır.
Tartısı ölçülemeyen hasta, nedeni ile birlikte kayıt edilir.
6.
ARAÇ-GEREÇ
Hastaya uygun tartı aleti
7.
İŞLEM BASAMAKLARI
Hasta ve ailesine işlem hakkında bilgi verilir.
Tartı aleti, her gün hastaların tartıldığı yere düz zemin üzerine, göstergesi okumayı
yapacak olan sağlık personeli tarafında olacak şekilde yerleştirilir.
Tartı aletinin üzerine peçete yerleştirilir. Bebekler için yatacağı yere tercihen
kullanılıp atılan bir örtü konarak “0” a ayarlanır.
Tartılacak hastanın tartı öncesi tuvalete gitmesi sağlanır, bebekler için temiz bez
bağlanır.
Hastanın üzerinde fazla kıyafet varsa çıkartılır (genelde çıplak veya aynı tip kıyafetle
tartılmalıdır).
Hastanın terlikleri çıkartılarak tartı aletinin üzerine çıkması sağlanır. Küçük çocuk ve
bebekler tartılırken travmalardan korumaya yönelik önlemler alınmalıdır (Tartı
aletinin bir tarafı duvara paralel yerleştirilmeli, diğer tarafında hemşire yer almalıdır.
Bir elle tartma işlemi gerçekleştirirken diğer el çocuğa değmeyecek ancak düşmesini
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 216
engelleyecek şekilde çocuğun üzerinde hazır bulunmalıdır. Çocuk kesinlikle tartı
üzerinde yalnız bırakılmamalıdır).
Hastanın dimdik durmasına ve hiçbir yerden destek almamasına dikkat edilir.
İbre sabitlenince göstergedeki rakam okunur.
Hastanın tartı aletinden inmesine yardımcı olunur.
Hasta soyunmuşsa giyinmesi için yardımcı olunur.
Bulunan sonuç ilgili forma kaydedilir ve varsa daha önceki sonuçları ile
karşılaştırılarak değerlendirilir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 217
75- VÜCUT ISISI ÖLÇÜM TALİMATI (TEMASSIZ ATEŞ ÖLÇER İLE)
1.
AMAÇ: Bireyin vücut sıcaklığının doğru/ uygun yöntemle tespit edilmesi ve normal
sınırlarda olup olmadığının belirlenmesidir.
2.
KAPSAM: Bu talimat hastanın vücut ısısını ölçme faaliyetlerini kapsar.
3.
SORUMLULAR: Bu protokolün uygulanmasından hemşire sorumludur.
4.
TANIMLAR:
Hiperpireksi: Vücut sıcaklığının normal değerinin üzerine çıkmasına hipertermi
denir. Pireksi olarak da adlandırılır. Vücut sıcaklığının 41°C ve üzerinde olmasına ise
hiperpireksi denir. Vücut sıcaklığı nadiren 44°C’ ye yükselebilir. Bu değere
yükseldiğinde solunum merkezi hasar görebilir ve solunum durabilir.
Temassız ateş ölçer ile ölçüm yapılan bölgeler: Alın, göbek, boyun, koltuk altı,
kulak arkası.
Tablo 1. Vücut ısısının sınıflandırılması ve yaşa göre vücut sıcaklıkları
HİPOTERMİ
35,8°C altı
Dostları ilə paylaş: |