4.
TANIMLAR:
Orofarengeal / nazofarengeal aspirasyon: Etkili öksürebilmesine rağmen sekresyon
atamayan hastalarda, ağızdan ve burundan girilerek farenkste son bulacak şekilde üst
solunum yoluna girilerek yapılır.
Orotrakeal/nazotrakeal aspirasyon: Etkili öksüremeyen, pulmoner sekresyonu olan
ve yapay hava yolu bulunmayan hastalara ağız ve burundan bronş ve trakeaya
girilerek yapılır.
Endotrakeal aspirasyon: Endotrakeal tüp/trakeostomi kanülünden, bronş ve trakeaya
girilerek gerçekleştirilir. (Oro, ağız yoluyla aspirasyonu; nazo, burun yoluyla
aspirasyonu ifade etmektedir.)
Açık aspirasyon: Ventilatöre bağlı hastanın ventilasyonunu keserek endotrakeal
tüpten yapılan aspirasyon işlemidir.
Kapalı aspirasyon: Ventilatöre bağlı hastanın ventilasyonunu kesmeden endotrakeal
tüpten yapılan aspirasyon işlemidir.
5.
UYARILAR ve ÖNERİLER
Aspirasyon Uygulanan Durumlar:
Mekanik ventilatöre bağlı hastalar
Santral sinir sistemi patolojisi olan hastalar
Öksürük ve yutma refleksinin kaybolduğu durumlar
Kas ve sinir hastalıkları
Temel İlkeler:
Aspirasyon aseptik tekniğe uygun olarak yapılmalıdır.
Entübe hastalar sık aralıklarla aspire edilmemeli; endikasyonu olup olmadığı
değerlendirilmelidir.
Aspirasyon Gerektiren Belirtiler:
Hastanın ifadesi,
Hırıltılı solunum,
Öksürük ve sekresyon varlığı,
Takipne, hiperventilasyon,
Siyanoz,
Taşikardi, ritim problemleri,
5- ASPİRASYON UYGULAMA TALİMATI
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 12
Kan basıncının artması,
Terleme, huzursuzluk,
Ventilatörde yüksek basınç alarmı,
Pulse oksimetrede SPO
2
değerinin düşük seyretmesi,
Aspirasyon işlemi 15-20 sn den fazla sürdürülmez.
İki uygulama arası en az 20-30 sn olmalıdır.
Hastanın genel durumuna göre uygun pozisyon verilmelidir.
Hasta enteral besleniyorsa beslenme durdurulmalıdır.
Aspiratör basıncı yetişkinlerde 80-140 mmhg,
o
Çocuklarda 80-100 mmhg
o
Yeni doğanda 60-80 mmhg olmalıdır.
Aspirasyon sondasının çapı entübasyon tüpü / trakeostomi kanülünün çapının 1/3 ü
olmalıdır. Yetişkin için 12-18, çocuk için 8-10, yeni doğan için 5-8 nolu sondalar
kullanılmalıdır.
Endotrakeal aspirasyonda, aspirasyon sondasının uzunluğu, entübasyon tüpünden
uzun olmalıdır.
Aspirasyon sondası tüp içinde ilerletilirken aspiratör kapalı olmalıdır.
Çıkarılan kateter, bir kez daha içeri itilerek aspirasyon yapılmamalıdır.
Aspirasyon sırasında ambu hazır bulundurulmalıdır.
Aspirasyon sondası inspiryumda ilerletilmelidir.
Aspirasyon sırasında hastanın kalp hızı, ritmi, solunumu, cilt rengi gözlenmelidir.
Yüz bölgesinde travma, anomali ve operasyonlar varsa orotrakeal / nazotrakeal
aspirasyon uygulanmamalıdır.
Sekresyonları yoğun ve sekresyona bağlı tıkacı olan hastalar dışında, aspirasyon
işlemi öncesinde tüp içine sıvı verilmemeli; eğer sıvı verilmesi gerekiyorsa tek
kullanımlık steril solüsyonlar (5-15 ml steril sıvı içeren ampuller) kullanılmalıdır.
Aspirasyon işlemi tamamlandıktan sonra, kullanılan 5-15 ml ampul içinde sıvı
kalmış ise bekletilmeden atılmalıdır.
Akciğer sekresyonları yeterince temizlendikten sonra yıkama solüsyonunda yıkanan
kateter ile ağız sekresyonları aspire edilmeli ve kateter atılmalıdır.
Aspirasyon sondası tek kullanımlıktır. Her aspirasyon için yeni ve steril bir kateter
kullanılmalıdır. Aynı kateter sıvı içinde bekletilmemeli, kesinlikle tekrar
kullanılmamalıdır.
Yıkama için 500 ml’lik plastik ya da cam şişeler içindeki steril sıvılar (serum
fizyolojik ya da steril su) kullanılmalıdır.
Solüsyonlar 8 saatten uzun süre kullanılmamalı, yıkama solüsyonu çok kirlenmiş ise
8 saat beklenilmeden değiştirilmelidir. Hazırlanan solüsyon kabının üzerine
kullanılmaya başlandığı tarih ve saat kaydedilmelidir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 13
Aspirasyon işlemi tamamlandıktan sonra kateter atılmadan önce yıkama solüsyonu
kullanılmalıdır.
Kapalı aspirasyon kateterleri 24 saat ara ile fonksiyon bozukluğu gelişmesi, kateterin
tıkanması, kateter kılıfının delinmesi durumlarında 24 saat beklenmeden
değiştirilmelidir.
Farklı hastalar arası kullanımda aspirasyon setinin tamamı değiştirilmelidir.
Hastane vakum sistemine bağlı aspiratörler aracılığı ile açık veya kapalı aspirasyon
uygulanan her hastada aspiratörün içindeki tek kullanımlık torba, işaretli seviyeye
kadar dolunca yenisi ile değiştirilmeli, ayrıca her hasta için mutlaka torba, hortum ve
çam ucu değişimi yapılmalıdır.
Torbalı sistem olmayan aspiratör kavanozları doldukça, her 24 saatte bir boşaltılıp
temizlenmeli ve uygun şekilde dezenfekte edilmelidir.
Taşınabilir aspiratör kullanılması gereken durumda aspiratör kavanozu doldukça, her
24 saatte bir boşaltılıp temizlenmeli ve klor içeren tablet vb ile dezenfekte
edilmelidir.
6.
ARAÇ ve GEREÇLER:
Açık Aspirasyon İçin:
Aspiratör
Steril aspirasyon kateteri
Steril eldiven ve nonsteril eldiven
Ambu
Airway
5 – 15 ml steril sıvı içeren ampuller
500 ml ‘lik plastik ya da cam şişe içinde steril sıvılar (distile su veya serum
fizyolojik)
Oksijen kaynağı
Paravan / perde
Ağız bakım malzemeleri
Kapalı Aspirasyon İçin:
Kapalı sistem aspirasyon kateteri
Nonsteril eldiven
5 – 15 ml steril sıvı içeren ampuller
Steril aspirasyon kateteri
Steril spanç veya gazlı bez
Aspiratör
Paravan / perde
Ağız bakım malzemeleri
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 14
7.
UYGULAMA:
Aspirasyon İçin Ana İşlem Basamakları:
İşlem hakkında hasta ve hasta yakınlarına bilgi verilir (Ventilatöre bağlı bilinçsiz
hastaların da tepki veremedikleri halde işitebildikleri ve hissedebildikleri
unutulmamalıdır).
Eller “El Hijyeni Talimatına” uygun yıkanır.
Aspirasyon işleminden önce hastanın aspirasyona ihtiyacı olup olmadığı
değerlendirilir.
Aspiratör basıncı kontrol edilir.
Yatağın etrafında perde veya paravan varsa hasta mahremiyeti sağlanır.
Bir sakıncası yoksa hastanın başı 20-30 derece yükseltilerek pozisyon verilir
Orotrakeal / nazofarengeal aspirasyon yapıyorsanız:
Nonsteril eldiven giyilir
Aspiratör açılıp, ağız içi farenks de dâhil olacak şekilde yavaşça aspire edilir.
Orotrakeal / nazotrakeal aspirasyon yapıyorsanız:
Airway yerleştirilir
Hastaya 1 dk % 100 oksijen verilir.
Steril eldiven giyilir.
Aspirasyon sondası aseptik tekniğe uygun olarak sağ ele alınır.
Sol el ile aspirasyon sondası alt ucundan kıvrılıp sabitlenir.
Sağ eldeki sonda inspiryum esnasında tüpten içeri itilir.
Sonda kendi etrafında döndürülüp yavaşça geri çekilerek aspire edilir.
Hastaya 1 dk %100 oksijen verilir.
Endotrakeal aspirasyon yapıyorsanız:
Steril eldiven giyilir.
Hasta ventilatörden ayrılır.
Aspirasyon sondası aseptik tekniğe göre sağ ele alınır.
Sol el ile aspirasyon sondası alt ucundan kıvrılıp sabitlenir, sağ eldeki sonda
inspiryum esnasında tüpten içeri itilir.
Kateter karinaya ulaştığında (direnç hissedilir ve genellikle hasta öksürür) ilerletme
durdurulur ve kateter 1 cm geri çekilir.
Sonda kendi etrafında döndürülerek yavaşça geri çekilerek aspire edilir.
Aspirasyon sondası, kullanım sonrası yıkama solüsyonu ile yıkanır ve sağ eldeki
eldiven içinde kıvırarak, eldivenle birlikte atık ayrıştırma protokolüne uygun olarak
enfekte çöpüne atılır.
Hasta tekrar ventilatöre bağlanır.
Aspirasyon işleminin etkinliği değerlendirilir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 15
Kapalı sistem aspirasyon işlem basamakları
Kapalı aspirasyon kateterinin kapağı açılır.
Kapalı aspirasyon kateterinin aspiratör ile bağlantısı sağlanır.
Lavaj gerekli ise serum fizyolojik enjektörü lavaj giriş lümenine bağlanır.
Lavaj girişinin, kateterin üst kısmında olup olmadığı kontrol edilir.
Ventilatör ayarı % 100 düzeyine getirilir ve hastaya 1 dk % 100 oksijen verilir.
Bir el ile T bağlantısı tutulur ve kateter 10-12,5 cm ilerletilir.
Serum fizyolojik inspirasyon sırasında verilir ve lavaj sırasında aspirasyon
uygulanmaz.
Kateter karinaya ulaştığında (direnç hissedilir ve genellikle hasta öksürür) ilerletme
durdurulur ve kateter 1cm geri çekilir.
Aralıklı aspirasyon uygulanarak kateter geri çekilir.
Başparmak 2-3 saniye aspirasyon düğmesine basılıp kaldırılır.
Aspirayon işlemi sonlandırıldıktan sonra tekrar aspire edilmeyecekse kateterin
üzerindeki aspirasyon kontrol düğmesi kapatılır.
Yıkama portundan 2 cc SF verilerek ve eş zamanlı olarak kontrol düğmesine
basılarak kateterin ucu yıkanır.
Hastanın ikinci bir aspirasyona ihtiyacı olup olmadığı değerlendirilir.
Aspiratör hortumu kapalı aspirasyon kateterinden çıkarılarak, kapalı aspirasyon
kateterinin kapağı kapatılır.
SF enjektörü çıkarılır ve yıkama portunun kapağı kapatılır.
Aspirasyon hortumu ile steril aspirasyon kateterinin bağlantısı sağlanır ve ağız
boşluğu ve orofarenks aspire edilir.
Aspirasyon sondası kullanım sonrası yıkama solüsyonu ile yıkanır ve sağ eldeki
eldiven içinde kıvırarak, eldivenle birlikte atık ayrıştırma protokolüne uygun olarak
enfekte çöpüne atılır.
Aspiratör kapatılır.
Ventilatör ayarı %100 O
2
düzeyine getirilir ve hastaya 1 dk süresince %100 O
2
verilir.
Ventilatör ayarı eski konumuna getirilir.
Hastanın monitörden nabız, kan basıncı ve solunum sayısı değerlendirilerek,
aspirasyon öncesi bulgular ile karşılaştırılır (Aspirasyon işlemine bağlı gelişen
komplikasyonların erken saptanmasını sağlar).
Aspirasyonun etkinliği değerlendirilir.
Hastanın akciğer sesleri dinlendiğinde hırıltılı solunum sesi olmamalıdır
Oksijen düzeyi değerlendirildiğinde, pulse oksimetrede saturasyon oksijen değeri 90
ve üzeri olmalıdır.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 16
Ventilatörde sekresyon varlığını gösteren alarm olmamalıdır.
Atıklar “Tıbbi Atık Yönetimi Talimatı”na uygun şekilde atılır.
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır.
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir (Aspirasyon işleminin ne
kadar sıklıkta yapıldığının ve sekresyonun özelliklerinin sürekli olarak takip
edilmesini sağlar).
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 17
1.
AMAÇ: Ayak temizliğini sağlamak, kötü kokuları ve enfeksiyonu önlemeye yönelik
standart bir yöntem belirlemektir.
2.
KAPSAM: Ayak bakımı uygulamalarının hangi durumlarda ve nasıl yapılacağını
kapsar.
3.
SORUMLULAR: Servis/Ünite Hemşiresi
4.
UYARILAR VE ÖNERİLER:
Temizlik için alkol içermeyen sabun kullanılmalıdır.
Deri bütünlüğünü korumak amacıyla cilt bakımında pudra kullanılmamalıdır.
Hastanın diyabeti var ise her gün, diyabeti yok ise ihtiyaca göre ayak bakımı verilir.
Parmak araları ıslak bırakılmamalıdır.
5.
ARAÇ ve GEREÇLER:
Non- steril eldiven
Aseton
Orta boy derin küvet
Ilık su
Sabun
Havlu
Nemlendirici krem/Vazelin
Tırnak makası
Törpü
Povidon iyot
Tedavi tepsisi
6.
UYGULAMA:
İşlem hakkında hasta ve hasta yakınına bilgi verilir.
Eller “El Hijyeni Talimatı” uygun şekilde yıkanır.
Eldiven giyilir.
Uygun pozisyon verilir.
Ayaklardaki oje veya tırnak cilası aseton ile çıkartılır.
Ilık su ile dolu böbrek küvet içinde 2 dakika süre ile ayaklar bekletilir.
Tırnaklar uzun ise tırnak makası ile düz şekilde kesilir. Tırnak eti kesilmiş ise
povidon iyot ile pansuman edilir.
Topuk ve tırnak altları sert ise törpülenir.
Hastanın ayakları sabunlanır ve temiz ılık su ile yıkanıp durulanır.
Yumuşak havlu ile kurulanır.
6- AYAK BAKIMI UYGULAMA TALİMATI
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 18
Islak kalan parmak aralarına pamuk tampon yerleştirilir.
Ayaklar nemlendirici krem ile nemlendirilir.
Atıklar “Tıbbi Atık Yönetimi Talimatı”na uygun şekilde atılır.
Eller “El Hijyeni Talimatı” uygun şekilde yıkanır.
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formuna” kaydedilir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 19
7- BASI YARASI BAKIM VE TEDAVİ TALİMATI
1.
AMAÇ: Bu talimatın amacı, bası yaralarının tedavisine yönelik standart bir yöntem
belirlemektir.
2.
KAPSAM: Bu talimat bası yaralarının tedavisine yönelik tüm faaliyetleri kapsar.
3.
SORUMLULAR: Bu protokolün uygulanmasından ilgili birim hemşireleri sorumludur.
4.
TANIMLAR:
Eksuda:
Zararlı etkenlerin canlı dokuda uyardığı, ateş, ağrı, sıcaklık, şişkinlik ve
işlev bozukluğuyla belirgin, damar, sıvı ve hücre reaksiyonlarının tümü.
Seröz:
Vücudun seröz katlarında bulunan, yangı anında miktarı artan protein
yapısında duru sıvı.
Hemorojik: Kanamalı
Pürülan: İrin içeren, cerahatli
Serohemorojik:
Hem serum hem de kandan oluşmuş, bu niteliği gösteren.
Seropürülan:
Hem seröz hem de cerahatli olan.
Granülasyon:
Yaraların içinde oluşan ve onların iyileşmesini sağlayan ufak,
yuvarlak kabarcıklardan oluşan bağ doku üremesi.
Epitelizasyon:
Zedelenmeye uğramış yüzeyin epitel hücrelerinin çoğalmasıyla
oluşan iyileşmesi.
Sarı nekroz:
Canlı organizmada doku veya hücrelerin yerel ölümü.
Masere:
Yumuşayarak soyulma
Frajil: Kırılgan
Eritem:
Deri üzerinde oluşan kızarıklık, kızartı.
Kaviteli ülser
: Deri ya da mukoza altı dokuları meydanda bırakan kronik yaralardır.
5.
UYARILAR ve ÖNERİLER
Bası Yarası Değerlendirme
Bası yarasıyla ilk karşılaştığınızda ilk değerlendirme yapılmalı ve bası yarasını
haftada en az bir kez değerlendirmeli ve bulguları kaydedilmelidir.
Her pansuman değişiminde bası yarası, tedavinin değiştirilmesi gerektiren belirti ve
bulgular açısından gözlemlenmeli. (örn; yaranın iyileşmesi, yaranın kötüleşmesi,
eksudanın azlığı veya fazlalığı, enfeksiyon belirtileri veya diğer komplikasyonlar)
Bası yarasının yeri, evresi, boyutları, doku tipi/tipleri, yara yatağı ve yara çevresinin
durumu, yara kenarları, cepleşme, tünelleşme, eksuda, nekrotik doku, koku,
granülasyon dokusunun bulunup bulunmadığı ve epitelizasyon gibi fiziksel
özellikleri değerlendirilmeli ve değerlendirmeleri doğru bir biçimde kayıt
edilmelidir.
Bası yarasının vücut atıklarıyla ve enfekte materyallerle kontamine olması
önlenmelidir.
T.C.
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
Yürürlülük Tarihi:
Ocak 2014
Revizyon Tarihi
Revizyon No:
HASTA BAKIM TALİMATLARI
B.E.Ü. 2014
Sayfa 20
Tüm
bakım
uygulamalarında
hastanın
mahremiyeti
korunmalı.
Yara
pansumanlarında asepsi, antisepsi kuralları uygulanmalı. Bası yarasının bulunduğu
bölge dikkate alınarak uygun pozisyon verilmelidir.
Bası Yarası Evrelendirme:
I. EVRE:
Deri bütünlüğünde bozulma yok.
Deride, bastırmakla veya 30 dk basıncın kaldırılmasıyla geçmeyen kızarıklık var.
Koyu tenli kişilerde renk açılması belirgin olmayabilir. Ancak dokunun rengi çevre
dokulardan farklıdır.
Çevre doku ile karşılaştırıldığında bölge, ağrılı, sert, daha soğuk ya da sıcak olabilir.
II. EVRE:
Kısmi kalınlıkta doku (dermis) kaybı var.
Yara derin olmayan çukur şeklindedir.
Yara yatağı pembe renklidir ve slough (sarı, bronz, gri ya da kahverengi fibrinli)
doku yoktur.
Klinik olarak derinin sıyrılması ya da içi serum dolu büller şeklinde gözlenebilir.
Dostları ilə paylaş: |