Ishbilarmonlik xatari kompaniyaning investitsion kapitaldan daromadlar
darajasini saqlab qololmasligidan dalolat beradi. Biznes tavakkalchiligi korporativ
rejalashtirishda, ishlab chiqarishni tashkil qilishda, marketing strategiyasida va
mahsulotlar marketingida notoʻgʻri hisobotlar natijasida paydo boʻladi.
Foiz xatari qarz mablagʻlari boʻyicha foiz stavkalarining oʻzgarishi natijasida
yuzaga keladi, bu esa investitsion daromadlar boʻyicha foizlarni qoplash
xarajatlarining oʻzgarishiga va natijada kutilayotgan natijalar bilan taqqoslanadigan
foyda marjining va hatto zararning oʻzgarishiga olib keladi. Foiz stavkalari inflyatsiya
ta’siri ostida, markaziy bank aralashuvlari, biznes aylanishi.
Valyuta xatarlari (tavakkalchiliklari) bir chet el valyutasining almashinuv
kursining boshqa biriga nisbatan oʻzgarishi bilan bogʻliq valyuta zararlarining xavfini
anglatadi. Chet elda xorijiy valyutadagi mahsulotni sotib olgan va sotadigan
korxonalar ushbu turdagi xavfga duchor boʻladilar; xorijiy filiallari boʻlgan
korxonalar; valyuta operatsiyalari bilan shugʻullanadigan moliyaviy institutlar.
Valyuta xavfining uch turi mavjud: operatsion, translyatsion va iqtisodiy.
Operatsion valyuta xatari - savdo operatsiyalari va moliyaviy investitsiyalar
va dividend toʻlovlari uchun naqd operatsiyalar bilan bogʻliq. Naqd pul oqimlari va
daromad marjlari operatsion xavf ostida qolmoqda.
Chet elda investitsiyalar va tashqi kreditlar bilan bogʻliq translyatsion xatari.
U milliy valyutaga aylantirilganda balans va zararlar toʻgʻrisidagi hisobotlarni ta’sir
qiladi.
Iqtisodiy xatar kelajakdagi shartnoma bilan bogʻliq. Uzoq muddatli
xarakterga ega, u korxonaning istiqbolli rivojlanishi bilan bogʻliq va taxmin qilish
oson. Bunday tavakkalchilik korxonaning rivojlanish strategiyasi uchun salbiy
oqibatlarga olib kelishi mumkin - kelgusida operatsiyalar boʻyicha daromadlarning
pasayishi va xorijiy ishlab chiqaruvchilar bilan taqqoslaganda narx
raqobatbardoshligining ma’lum bir qismini yoʻqotish. Jarayon tugagandan soʻng,
toʻgʻridan-toʻgʻri iqtisodiy tavakkal operatsiya qilinmoqda.
