Bulut texnologiyasi nima va nega kerak

 
3.5. Bulutli texnologiyalarda apparat va dasturiy vositalarning qo‘llash 
imkoniyatlari 
 
Apparat vositalarda to’xtalishlarning asosiy tasdiqi sifatida korparativ 
tarmoqlarda maxfiy axborotlarni qayta ishlashi yaxshi rivojlangan xisoblanadi. 
apparat vositalaridan foydalanishdagi afzalliklar, sifatiga kafolati, ish jaroyonida 
ishonchli va bardoshiligi uchun ajralib turadi. Apparat komponentalarini ishlab 
chiqaruvchi kompaniyalar ularni kafolatiga javob beradilar. Shuningdek 
ma’lumotlarga ishlov berish markazidagi apparat qismini noqonuniy foydalana 
olishdan tashkiliy va texnik muhofaza qilib uning bartaraf etadi. Chunki shunday 
xolatlar yuzaga kelib chiqadiki, xakker axborot xavfsizligi rejimini buzadi. 
Shuning uchun yondosh signallarni va elektromagnit tasirlarni aniqlashda 
doyimiy monitoring olib boriladi. Bunday holatlarda aniq metodlar bilan signallar 
tadqiqoti va tashqi ta’sirdan himoya olib boriladi. Bunday harakatlardan 
foydalanish asosan analog xolatlarda, bulutli hisoblash tizimlarida ijtimoiy kirish 
orqali bajariladi. 
Ma’lumotlarga ishlov berish markazi resurslaridan foydalanishda 
apparat va dasturiy ta’minotlarni ahamiyati
 
Ishlash prinspi ikkita asosiy metodlarga qaratilgan: IP - paketlarni apparat 
va dasturiy ta’minotlar yordamida shifrlash, yoki odiygina ochiq trafik orqali. 
Deyarli har doim kompaniyalar korparativ tarmoqlarida ishlov berilgan shaxsiy 
konfidensial ma’lumotlar IP - tarmoq orqali kirish imkoniyati mavjud bo’lishligi 
uchun saqlanadi. Barcha paketlarni kodirovka qilish tizimda resurslarni ko’p
qismi sariflanishiga sabab bo’ladi. Shifrlash pog’onasini pasayishi ochiq trafiklarni 
ko’payishiga sabab bo’ladi va bu konfedensial axborotlar himoya pog’onasi 
susayishiga olib keladi. Inson faoliyati soxalarida bunday holat nomaqbul 
xisoblanadi. Bunung yechimi IP - shifrlash tezligini oshirish orqali xal etsa 

---

46 
bo’ladi. 
Iste’molchilarning apparat va dasturiy ta’minot bilan ta’minlash. Hozirgi 
kunlarga kelib, is’temolchi ish joyida IP - oqimlarni SSL protokoli orqali shifrlash 
dasturiy va apparat vositalari yondashishda xech qanday muomolarni keltirib 
chiqarmaydi. Tezlik qayta ishlashsiz 1 Mbit/t ga chiqishi mumkin. Hozirgi 
kunlarda bunday xizmatlar ko’rsatadigan sertifikatsiyalashgan firmalar yetarlicha 
xisoblanadi. Iste’molchilar operatsion tizimlaridagi kalitlar va korparativ bulutdagi 
shaxsiy axborotlar himoyasi axborot xavfsizligini taminlashda katta muomolardan 
biri xisoblanadi. Is’temolchining shaxsiy kompyuterlarda elektron quluf 
o’rnatiladi. Bunday blakirovkani nafaqat is’temolchi balki, kompaniya axborot 
xavfsizligi xizmati ham nazorat qilish imkoniyatiga ega. Lekin bularning hammasi 
faqat shaxsiy bulutda mavjud bo’lib ijtimoiy bulutda bu imkoniyatlar yo’q. 
Gipervizor, dasturiy vosita sifatida apparat resurslarini boshqarishda va 
resurslarni mexmon operatsion tizimlar o’rtasida taqsimlaydi, shuning uchun 
virtual muxitda eng zaif qismi xisoblanadi. uning har qanday buzilgan xolati, 
mexmon operatsion tizimida nosozlikni yuzaga kelib chiqaradi. Gipervizordan 
foydalana olish o’z o’rnida yovuz niyatdagi shaxslarga turli xil imkoniyatlar kelib 
chiqaradi. Fakt jixatdan bunday kirish imkoniyati gipervizor orqali o’tadigan 
barcha axborot oqimlarini nazorat qilishga imkoniyat beradi. Bunday imkoniyatlar 
virtual muxitdan umumfoydalanish xuquqini beradi yani: virtual struktura 
admistratori cheklovsiz har qanday ma’lumotlardan foydalana olish xuquqiga ega 
bo’ladi. 
Shuning uchun axborot resurslari xavfsizligini virtual muhit ichida xal etish 
mumkin. Mantiqiy virtual infratuzilma fizik infratuzilmadan farq qilmaydi shunga 
ko’ra birinchidagi taxdidlar ikkinchiga ham taluqli xisoblanadi. Shunda axborot 
himoya vositalari virtual infratuzilma himoyasini taminlashda, apparat resurslarini 
opimizatsiyalash qobilyatiga ega bolishlari lozim. Ko’p hajmga ega bo’lgan virtual 
infratuzilmalarda ratsioanal maqsadda axborot himoya vositaladidan foydalanish 
gipervizor darajasida qurishga yordam beradi. Bulutda asosiy xavf extimolligi 
virtualizatsiya spesifikatsiyasi, yangi obektlar yuzaga kelishi orqali - bulutli 

---

47 
boshqarish tizimi va tizim virtualizatsiyasi orqali yuzaga keladi. Ulardan birini 
kompromentatsiya qilish bulut xavfsizlikni xavfga qo’yish bilan tengdir. Virtual 
muxitdagi fizik serverlarda virtual mashinalar juda ko’p bo’lishi mumkin. 
Virtualizatsiyalashgan server operatsion tizimiga oddiy antivirus o’rnatilsa, bitta 
fizik gipervizorda r antivirusni 100 ta nusxasi yuzaga keladi. Har bir nusxa o’zida 
antivirus signaturasi, yuritgich bo’ladi: bularning hammasini o’z vaqtida yangilab 
turish kerak barcha virtual mashinalarda. Bunda gipervizorga yana yangi 
qo’shimcha og’irlik kelib chiqadi va fizik server resurslari samarasiz sarflana 
boshlaydi. 
2009-yilda VMware kompaniyasi gipervizor ishlab chiqaruvchilar qatoridan 
birinchi bo’lib gipervizorni chuqur joylashtirish yani uni bir virtual mashinadagina 
ishlatish bunda shu virtual mashinada yagona signatur nusxasi va yagona yuritgich 
nusxasi bo’lib shu orqali boshqa virtual mashinalarni himoyasini taminlashda 
qo’llaniladi. VMware kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan gipervizor va 
unga yondashish standart xisoblandi. Himoya virtualizatsiya vositalari va bulutli 
muxitdagi 
asosiy 
talablash 
shunga 
qaratilganki:xavfsizlikdagi 
chiqimlarnikamaytirish, resurslarga bo’lgan talablarni qisqartirish, ishlab 
chiqarishni ko’tarish va virtualizatsiya beradigan imkoniyatlaridan foydalanish - 
deb ta’kidlaydi. Denis Bezkorovayniy CSA (Cloud Security Alliance) 
kompaniyasi asoschisi va RISSPA (Russian Information Security Professional 
Association) kompaniyasi vitsa - prezidenti. 
Misol qilib, oladigan bo’lsak, virtualizatsiya xavfsizligini taminashda, 
virusga , xujum va taxdidlarga qarshi gipervizor darajasidagi vositalar ishlatilinadi. 
Shunday xavfsizlik yondashuvlar tarmoq pog’onasida ham qo’llaniladi. Tarmoqlar 
aro ekran, xujumni payqash va xatarlani aniqlash, hujumlardan himoyalasnish - 
bunday ananaviy masalalardan foydalanishda tarmoq chegarasiga o’rnatilgan 
apparat ta’minoti orqali amalga oshiriladi. Virtualizatsiya tizimiga xizmat 
ko’rsatishda, agar admistratorlarga tegishli virtual mashinalar orasidagi trafik 
xavfsizligini ta’minlash kerak bo’lgan xollarda ikki xil yechim imkoniyati bor. 
Birinchi yechim shunga asoslanadiki, standart apparat ta’minotini olganda, 

---

48 
virtualizatsiya muhitida n o’ziga tegishli trafikni ajratib olishi va uni shu qurilma 
orqali otkazish va orqaga qaytish xolatida uni o’rab qo’ymoq. Buning uchun xatto 
standart yechim trafikni filtrizatsiya qilishdan foydalanish mumkin. Lekin bunday 
yondashish kamsamarali xisoblanadi. 
Boshqa yo’li ya’ni ikkinchi yo’li masalalarni (yechimlarni) gipervizor 
darajasida joylashtirish mumkin.

---

49